"Έχουμε ηγέτες αυτούς που… μας αξίζουν"
«Να δεχθώ ότι οι πολιτικοί είναι διεφθαρμένοι. Ο ελληνικός λαός τι κάνει; Συνέχεια συμβιβάζεται. Συνέχεια διαφθείρεται. Συνέχει ακολουθεί αυτό που νομίζει συμφέρον του. Νομίζω ότι έχουμε αυτούς που μας αξίζουν… Ο κάθε λαός έχει εκείνους που του αξίζουν ως ηγέτες-πολιτικούς» είπε στην πρώτη του ραδιοφωνική συνέντευξη, στον Alpha 989 ο πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών κος Αθανάσιος Βαλτινός (φωτο αρχείου)
«Υπάρχουν πάντα οι φωτεινές εξαιρέσεις, που όταν κατεβαίνουν στο παζάρι δεν έχουν καθόλου μοίρα. Δεν τους ψηφίζει κανένας. Κι έχουμε τέτοια παραδείγματα πολιτικών μορφών που δεν μπόρεσαν να ανταποκριθούν, επειδή δεν μπόρεσαν να έχουν ανταπόκριση από τον κόσμο, τον κακομαθημένο κόσμο. Δεν ξέρω ποιος κακομαθαίνει ποιους, ποιος διαφθείρει ποιους αλλά το αλισβερίσι το κομματικοπολιτικό ισχύει, όχι μόνο στην επαρχία αλλά και στα μεγάλα αστικά κέντρα», πρόσθεσε. Εκτίμησε ότι «ανακατεύονται τα πράγματα. Όταν δεν υπάρχει σαφήνεια σε θέσεις, σε αρχές, όταν κοιτάμε τους «δικούς μας» ανθρώπους, τα «δικά μας» παιδιά, πώς θα ξεγελάσουμε τον κόσμο, πώς θα του παρουσιάσουμε τον ουρανό με τα άστρα, το σχέδιο Θεσσαλονίκης που είναι μελετημένο μέχρι τελευταίας κεραίας αλλά δεν βγαίνει πουθενά και να που φτάνουμε και υπογράφουμε καινούργια μνημόνια. Όλα αυτά είναι παιχνιδάκια κακής νοοτροπίας, κακού γούστου». Εξέφρασε τις αντιρρήσεις του για το «πρώτη φορά Αριστερά» λέγοντας χαρακτηριστικά: «Επιτρέψτε μου να έχω αντιρρήσεις, διαφορετικές απόψεις, αν είναι «πρώτη φορά Αριστερά». Το ‘44 υπήρχε η κυβέρνηση Αριστεράς ή έστω Εθνικής Ενότητας. Υπήρχαν 6 υπουργοί του ΕΑΜ που παραιτήθηκαν ο ένας μετά τον άλλον. Το ’46 έγινε μία αποχή από τις εκλογές. Θα μπορούσε η Αριστερά να ήταν αξιωματική αντιπολίτευση. Και το ’46 οδηγήθηκαν στον εμφύλιο. Το σύνδρομο του Γράμμου…να φύγουν χιλιάδες στην Ασία, στην Τασκένδη, να λιώσουν από τη νοσταλγία, να ταλαιπωρηθούν, έγιναν όλα αυτά. Είναι πολύ κοντινό μας παρελθόν… «Τύποις» έχουμε Αριστερά. Κατά το γράμμα έχουμε. Στην πράξη, όμως, όχι. Οι εξαγγελίες είναι δεδομένες. Γνωστές. Δεν ακολουθήθηκε καμία. Οι δικαιολογίες είναι πάντα εύκολες, πάντα πρόχειρες. Δεν σημαίνουν τίποτα».
Αναφέρθηκε, ωστόσο και στις ευθύνες του ελληνικού λαού: «Κάποια στιγμή εκμαυλίστηκε ο ελληνικός λαός. Ενδεχομένως και από τους πολιτικούς του. Του έταζαν πράγματα, του έδωσαν πράγματα. Στον θεσσαλικό κάμπο εξακολουθούσαν και καλλιεργούσαν βαμβάκι για χρόνια, αν και είχε απαγορευθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση και δεν έπιανε τίποτα. Δόθηκαν πάρα πολλά λεφτά για αναδιάρθρωση καλλιεργειών, για γεωργικά μηχανήματα, αλλά οι πολικάντηδες δεν εξήγησαν στον λαό πού έπρεπε να δοθούν τα χρήματα. Τα περισσότερα έγιναν Mercedes και ουίσκι στα σκυλάδικα. Μεγάλη παραγωγή και το σκυλάδικο δίπλα! Η Λακωνία κάνει ντομάτα, εκεί, ο κάμπος της Σκάλας. Μαζί με την παραγωγή πήγαινε τα χρόνια της ακμής δίπλα και το σκυλάδικο. Οι καλλιεργητές, οι χωριάτες, οι αγρότες -δεν το λέω υποτιμητικά το χωριάτες- δεν ήταν σε θέση να γνωρίζουν ότι τα λεφτά έπρεπε να διατεθούν με πιο γόνιμο τρόπο, πιο δημιουργικό, πιο ανθρώπινο. Είχαν την εντύπωση ότι ζουν μεγάλη ζωή αν πιουν και αν χαϊδέψουν τη σκυλού. Δεν τους μίλησε κάποιος με αγάπη και πιο αυστηρά…
Κακόμαθε ο ελληνικός λαός. Εκμεταλλεύθηκε τις ευκαιρίες να ζήσει πιο άνετα χωρίς να προσφέρει αντίστοιχες υπηρεσίες, κόντρα στο συμφέρον του, το ουσιαστικό συμφέρον του. Να είμαστε ακόμα μέσα στα μνημόνια και με όρους όχι πάρα πολύ καλούς…Τί άλλο να πει κανείς… Ευθύνη των πολιτικών που συντήρησαν την κατάσταση αλλά και του ελληνικού λαού που έδειξε ευπιστία και παρασύρθηκε και αφέθηκε… και εθισμό στο πολιτικό ψέμα. “Θα τα καταφέρουμε, θα βολευτούμε”. Και στο ρουσφέτι. Αυτά δεν ισχύουν έξω. Οι Κύπριοι, που είναι κάτω από την αγγλική συστηματική νοοτροπία, βγήκαν από την κρίση. Η Πορτογαλία το ίδιο. Εμείς είμαστε τόσο ευφυείς να διεκδικούμε πράγματα που δεν γίνονται; Να μην πειθαρχήσουμε σε αυτές τις αναγκαστικές, έστω, συνθήκες. Η ευθύνη δεν είναι μόνο των πολιτικών αλλά και του λαού. Δευτερεύουσα έστω. Οι ηγέτες τον διαμορφώνουν. Τον καθοδηγούν, του αλλάζουν τη νοοτροπία. Δεν τον χαϊδεύουν. Πρέπει να είναι αυστηροί με τον λαό. Ο λαός είναι σαν παιδάκι. Θα έπρεπε κάποιοι να του μάθουν να είναι πιο σοβαρός, πιο απαιτητικός και πιο διαλεκτικός κατά κάποιον τρόπο».
Σχολίασε τις προκλητικές δηλώσεις πολιτικών: «σε αυτόν τον τόπο ζω, παρατηρώ και βλέπω τους λόγους και τον χαρακτήρα των πολιτικών και θλίβομαι. Η καταγγελία όταν μένει απλώς καταγγελία, έχει αρνητικό αποτέλεσμα. Χρειάζονται παράλληλες πρακτικές, παράλληλες πολιτικές. Ο κόσμος θα πρέπει να τα δει έτσι τα πράγματα και θα πρέπει να αντιδράσει, όχι παθητικά. Κάποιοι ψηφίζουν τα κόμματα, κάποιοι ψηφίζουν τις κυβερνήσεις. Κάποιοι παρόλο που τα βλέπουν, ξαναψηφίζουν αυτές τις κυβερνήσεις. Ο λαός δεν είναι άμοιρος αυτών των πραγμάτων, έχει ένα ένστικτο που είναι πολύ γερό και πάρα πολύ συμφεροντολογικό. Ο λαός ξεγελιέται για λίγο ή ακολουθεί το συμφέρον του, που είναι ένα άλλο ξεγέλασμα. Αυτό που θεωρεί προσωπικό του συμφέρον. Αλλά αν δεν αντιμετωπιστούν τα πράγματα από τη μεριά του πολυαγαπημένου λαού, θα συνεχίσουμε να πηγαίνουμε έτσι. Οι πολιτικοί, επίσης, θα πρέπει να συμπεριφερθούν διαφορετικά. Να μιλήσουν διαφορετικά στον λαό. Όλοι κολακεύουν τον λαό. Όλοι εξαγγέλλουν πράγματα που πιστεύουν ότι θα βοηθήσουν τον λαό. Όλοι κοροϊδεύουν τον λαό και ο λαός αυτοκοροϊδεύεται και προσπαθεί να κοροϊδέψει όλους. Τη μια είναι εδώ, την άλλη είναι εκεί, ανάλογα τί θα του τάξουν. Ελπίζω να βάλει μυαλό ο λαός. Είναι περίεργος και απογοητευτικός για μένα».
Αναφερόμενος στα μνημόνια ο κος Βαλτινός είπε: «Υπήρχε μια πραγματικότητα συγκεκριμένη. Ο λαός δεν έπρεπε να παραπλανηθεί. Τα ελληνικά μνημόνια ήρθαν ως αναγκαστική υπόθεση, κατάσταση. Δεν έγιναν για να μας τιμωρήσουν, για να τιμωρήσουν τον ελληνικό λαό. Έτσι δεν είναι; Δεν θα μπορούσε να βγει διαφορετικά ο ελληνικός λαός μέσα από αυτή την ιστορία, αν δεν μαζευόταν, αν δεν σκεφτόταν πιο ψύχραιμα, πιο ώριμα, να πει «εντάξει να ξεμπλέξω». Ήταν μια πραγματικότητα παραπλανητική. Η Κύπρος ξέμπλεξε, η Πορτογαλία ξέμπλεξε, η Ελλάδα δεν ξέμπλεξε. Τα σχέδια της Θεσσαλονίκης που ήρθαν, δεν ήταν τελικά μελετημένα και η κυβέρνηση δεν απολογήθηκε. Τα φαινόμενα δεν είναι μόνο συγκυριακά, είναι γενικότερα. Δεν έχει νόημα να τα επισημαίνουμε, να μοιρολογούμε. Να δούμε τί κάνουμε πρακτικά. Πώς ο καθένας βάζει το λιθαράκι του για να πάει μπροστά αυτή η χώρα, αυτή η κοινωνία, να αλλάξει μια εποχή και να περάσει σε μια άλλη πιο εύφορη, πιο δημιουργική. Βλέπετε καμιά αλλαγή»;
Για τις συγκεντρώσεις των «Παραιτηθείτε» είπε: «είναι το ίδιο πράγμα με άλλο σακάκι. Νομίζω δεν έχουν αποτέλεσμα ουσιαστικό, ξαναγυρίζουμε πάλι στα ίδια πράγματα. «Φύγετε εσείς να έρθουμε εμείς». Όλα αυτά δεν είναι δημιουργικά. Δεν φέρνουν κανένα αποτέλεσμα. Το έχουμε ζήσει αυτό».«Ένας κόσμος αγανακτεί και θέλει να βρει το δίκιο του και συχνά αυτό γίνεται στοιχείο σκληρής εκμετάλλευσης και τον κοσμάκη τον ανιδιοτελή, που δεν είναι ανιδιοτελής, τον περιμένουν καινούργια βάσανα και φτου από την αρχή», πρόσθεσε χαρακτηριστικά.
Ο πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών αναφέρθηκε στην αρνητική επίδραση της τηλεόρασης στον κόσμο: «Έτσι έχει διαπαιδαγωγηθεί (ο λαός). Ποιος πήγε και ψήφισε τους σταρ που μπήκαν στο κοινοβούλιο; Κάποιους ανόητους σταρ; Κάποιες ανόητες κυρίες, επίσης. Ο ελληνικός λαός τους ψήφισε. Επειδή μία είχε καλές γάμπες ενδεχομένως ή ο άλλος είχε ωραία χωρίστρα. Όλα αυτά είναι καταστάσεις έκπτωσης, θεωρώ. Η τηλεόραση είναι αυτή που είναι, ασκεί γοητεία και επίδραση φοβερή. Ο κόσμος παραδίνεται. Αποφεύγω να δω τηλεόραση πέρα από ειδήσεις αλλά και εκεί απογοητεύομαι. Με απογοητεύουν οι συμμετέχοντες στα πάνελ που γίνονται συζητήσεις. Ένας θα φωνάξει και θα πει το κήρυγμά του, δεν γίνεται ουσιαστικός διάλογος. Και με καλή πίστη είναι ποιος θα φωνάξει περισσότερο και θα καπακώσει τον άλλο και στο τέλος θα περάσει το δικό του. Και στο εξωτερικό που έχω ζήσει υπάρχει ιδιοτέλεια αλλά γίνεται με άλλον τρόπο τουλάχιστον, με άλλη αισθητική, λιγότερο προσβλητική για τον θεατή. Δεν θα τα ξεπεράσουμε εύκολα όλα αυτά, είναι αναμενόμενα σε ένα σημείο. Ειδικά στην επαρχία ο κόσμος «κρεμιέται» στην τηλεόραση. Τα νέα παιδιά κοπιάρουν ακόμα και στη φωνή τις σταρ. Από κάποια πρώτη διδάξασα ακούς «γεια σας..!» που έχει αρπάξει το παιδάκι της επαρχίας και θεωρεί ότι είναι πολιτισμός αυτό το πράμα ή ακούς «καλή σας απόλαυση..», αυτά τα περίεργα πράγματα τα ακούει κανείς έτσι. Ο κόσμος είναι έκθετος και παραδομένος στην τηλεόραση, σκοτεινιάζει από τις 6 το χειμώνα. Ποιός του υπέδειξε να συνηθίσει στο διάβασμα του Έλληνα ή σε κάτι άλλο δημιουργικό; Και η Αθήνα είναι προβληματική το χειμώνα, σκέφτεσαι πού να πας, τί να κάνεις… Στην επαρχία δεν έχουν να κάνουν τίποτα απολύτως. Θα πρέπει να περάσουν μερικές δεκαετίες ακόμα για να αποκτήσουμε ένα κοινό, που να αποφασίζει, να επιβάλλει, να τιμωρεί».
Αναφερόμενος στην κρίση, ο κος Βαλτινός είπε ότι «είναι κυρίως κρίση οικονομική αλλά και θεσμών. Κρίση ευρύτερη. Όχι μόνο καθαρά ελληνική, απλά η ελληνική είναι παρατεταμένη. Αντιμετωπίσαμε κάποια πράγματα με λάθος τρόπο ή με λάθος αντιλήψεις». Παράλληλα, εξέφρασε την ανησυχία του για την άνοδο της Ακροδεξιάς σε όλη την Ευρώπη. «Εμένα με ανησυχεί η παρουσία της άκρας δεξιάς στο κοινοβούλιο. Και η ποσοστική της άνοδος με ανησυχεί επίσης. Σε αυτά τα θολά νερά ψαρεύουν. Και είναι πανευρωπαϊκό φαινόμενο. Δεν βλέπω καμία μεθοδική και ουσιαστική αντίδραση σε αυτό το φαινόμενο. Δεν υπάρχει αντίδραση σωστή και μελετημένη. Με κραυγές και ύβρεις δεν αντιμετωπίζεται το κίνημα. Χρειάζεται ουσιαστικότερους τρόπους. Μεγάλος ο κίνδυνος, πανευρωπαϊκός. Δεν αντιμετωπίζεται με κολπάκια ή προσχήματα», είπε χαρακτηριστικά. Για την καθυστέρηση στη δίκη της ΧΑ είπε ότι «το πρόβλημα είναι γενικότερο. Δεν ξέρω αν καθυστερεί εσκεμμένα η δίκη. Πόσες δίκες καθυστερούν; Δεν νομίζω ότι γίνεται εσκεμμένα η καθυστέρηση. Ούτε νομίζω ότι θα βρεθούν δικαστές που δεν θα είναι άτεγκτοι και ακέραιοι. Δεν είναι πρόβλημα δικαιοσύνης αλλά κοινωνίας και των ηγετών της κοινωνίας και των κυβερνήσεων. Πρέπει να βρουν διαφωτιστικούς τρόπους απέναντι στον κόσμο, όχι προπαγανδιστικούς, διαφωτιστικούς. Στη δυσκολία του κόσμου να τα βγάλει πέρα, εκεί βρίσκει έδαφος και ριζώνει ο φασισμός. Πόσο έχει κατέβει το μεροκάματο; Ή οι συντάξεις; Περιμένετε να μην ανθίσει το φασιστικό πνεύμα, που είναι αδίστακτο; Υπόσχεται συγκεκριμένα πράγματα. Υπόσχεται βίαιες λύσεις. Και ο κόσμος στην απελπισία του συντάσσεται».
Αναφέρθηκε στο ζήτημα της Παιδείας του λαού: «Για τα σημερινά σχολεία δεν μπορώ να πω τίποτα αν συγκρίνω με τη δική μου εποχή. Τώρα υπάρχουν δάσκαλοι εκλεκτοί, εξαιρετικοί, δεν είναι όπως στη δική μου εποχή. Δεν είναι βέβαια η πλειονότητα αλλά εν πάση περιπτώσει σε κάθε σχολείο υπάρχουν δυνατότητες που είναι παρασάγγας μπροστά από ό,τι γινόταν κάποτε. Το θέμα είναι και θέμα παιδείας αλλά και θέμα κοινωνικής αντιμετώπισης αυτών των προβλημάτων. Κυβερνητικής πολιτικής εν τέλει. Θα πρέπει να δοθούν απαντήσεις και λύσεις τέτοιες που να σταματήσουν να έχουν απήχηση τα κηρύγματα του φασισμού, του ολοκληρωτισμού, της βίαιης αντιμετώπισης αυτών των πραγμάτων». Για τις συνέπειες της κρίσης ο κος Βαλτινός είπε χαρακτηριστικά: «τις συνέπειες τις υφιστάμεθα όλοι. Είναι μια δύσκολη περίοδος. Ο ελληνικός λαός υποφέρει αλλά δεν ωφελεί να πολιτικολογήσω. Δεν νομίζω ότι πρέπει να πάρω θέση τέτοιου χαρακτήρα».
Αναφερόμενος στους νέους ανθρώπους που φεύγουν στο εξωτερικό είπε πως «η πραγματικότητα είναι δύσκολη. Οι νέοι άνθρωποι θέλουν να βγουν έξω και καλά κάνουν. Είναι καλό που οι πιο πολλοί βγαίνουν έξω γιατί κάνουν σπουδές που δεν μπορούν εδώ. Η Ελλάδα είναι μικρή για την επιστήμη, για την έρευνα. Δεν μπορεί να τους χωρέσει όλους. Είναι σπουδαίο να βγουν έξω, να δοκιμαστούν, να κυνηγήσουν την τύχη τους την επιστημονική και να γυρίσουν στην Ελλάδα με τις δάφνες τους. Όλοι ξαναγυρίζουν. Πιθανόν από κάποιες πλευρές να χάνουμε αλλά η δημιουργικότητα ενός λαού εκφράζεται από τους νέους ακόμα και όταν αυτοί οι στριμωγμένοι άνθρωποι βγαίνουν έξω και ανοίγουν άλλους ορίζοντες. Εγώ θέλω να τα βλέπω με αισιοδοξία. Ξέρετε πόσοι Έλληνες διαπρέπουν έξω; Πολλοί επιστρέφουν και δεν βρίσκουν εκείνες τις συνθήκες εδώ. Πολλοί από αυτούς πορεύονται παραπέρα. Πρέπει να είμαι αισιόδοξος». Ο κος Βαλτινός επανέφερε στη μνήμη του τη δύσκολη 10ετία του ‘40-‘50 λέγοντας χαρακτηριστικά: «ήταν φοβερή, κρίσιμη 10ετία. Δεν είχαμε καλούς δασκάλους. Δεν είχαμε καλά σχολεία, δεν είχαμε καλές συνθήκες. Έπρεπε να μάθω γράμματα με πολλές στερήσεις, όχι μόνο οικονομικού χαρακτήρα αλλά και ταλαιπωρίες. Είχαμε νοικιάσει ένα δωμάτιο στη Σπάρτη και δύο κυρίες μας άδειαζαν το νερό σε μια κανάτα από την οποία πίναμε. Την άνοιξη η κανάτα είχε γεμίσει σκουλήκια. Τέλειωνε το νερό και απλά έβαζαν άλλο. Όλα αυτά, όμως, είναι ένα είδος εμπειριών που γίνεται υλικό, το οποίο μπορεί να το εκμεταλλευθεί κάποιος όταν γίνεται συγγραφέας, καλλιτέχνης». «Υπάρχουν 10ετίες και υπάρχει και πρόοδος. Θα ήταν άδικο να απαιτεί κάποιος από τους Έλληνες να ζήσουν όπως σε άλλες 10ετίες. Υπάρχουν εποχές ακμής και παρακμής. Οικονομικής ευεξίας και οικονομικής δυστυχίας. Σε συνάφεια, όμως, με άλλα πράγματα. Με άλλες εξελίξεις, που ακολουθούν την πορεία της κοινωνίας», πρόσθεσε.
Αναφερόμενος στη Δικαιοσύνη, είπε πως «είναι καλά τα πράγματα αλλά όταν εκδικάζεται μια υπόθεση οι εντυπώσεις και οι αισθήσεις είναι αυτές που μένουν. Τί να κάνει και η δικαιοσύνη; Είναι και η δικομανία των Ελλήνων. Το «δεν πιστεύω σε κανέναν και μπουρλότο να γίνουν όλα», είναι εντελώς θυμικό. Όλοι μας έχουμε μια πείρα και ζούμε σε μια δύσκολη εποχή. Μπορούμε να εξετάσουμε γιατί φτάσαμε εδώ και τί φταίει. Υπάρχουν μελέτες και ερμηνείες…να αποφασίσουμε ότι πρέπει να σοβαρευτούμε και να μην λειτουργήσουμε με απωθημένα και σύνδρομα παλιά. Να δούμε πώς μπορούμε να βγούμε με αξιοπρέπεια και με στοχασμό από αυτό το βύθισμα». Για την Εκκλησία ο πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών είπε: «Η Εκκλησία είναι ένα άλλο πράγμα. Παίζει πάντα έναν ρόλο. Είναι δεδομένο πράγμα. Ακολουθεί ένα σύστημα. Υπάρχει ένας οργανισμός πάρα πολύ ισχυρός. Επιζεί για 100άδες χρόνια, για χιλιάδες ενδεχομένως. Οι πρώτες σύνοδοι έγιναν πότε; Μετά από την εποχή του Χριστού. Άρχισε να δυναμώνει η χριστιανική θρησκεία, να οργανώνεται. Είναι ισχυρός οργανισμός, θεσμός. Και πάντα θα λειτουργήσει τυπικά και με σταθερούς κανόνες. Η Εκκλησία πάντα στέκει σταθερή. Δεν το λέω ως έπαινο αλλά ως φαινόμενο. Θα μπορούσε να έχει ισχυρότερο ρόλο. Με τις εύκολες κουβέντες, δεν γίνεται καλή συζήτηση. Έχει έναν κανόνα, έναν συντηρητισμό. Την κρατούν επί αιώνες παρούσα. Άλλα συστήματα εξανεμίστηκαν». Για τον διαχωρισμό Εκκλησίας – Κράτους είπε: «Αυτό είναι θέμα της Πολιτείας να το απαιτήσει. Πολιτεία είναι η εκάστοτε κυβέρνηση. Διαπιστώνουν, όμως, ότι δεν συμφέρει μία κόντρα με την Εκκλησία επειδή έχει φοβερή ισχύ στον κόσμο. Δεν είναι θέμα του πληρώματος αλλά της Ιεράς Συνόδου και της εκάστοτε κυβέρνησης».
Για την Ακαδημία Αθηνών ο κος Βαλτινός είπε πως «είναι το ύψιστο πνευματικό ίδρυμα στην Ελλάδα. Λίγα πράγματα μπορούν να προστεθούν ή να γίνουν. Είμαστε σε δύσκολες εποχές. Η Ακαδημία δεν έχει δυνατότητες μεγάλες, έχουν περιοριστεί, ελπίζω να ξεπεραστούν κάποτε (οι δυσκολίες). Η Ακαδημία είχε πάντα παρουσία και λόγο. Δεν πολιτικολογεί, όμως, δεν παρεμβαίνει σε θέματα που είναι άλλων υπόθεση. Ο καθένας έχει την προσωπικότητα, το επιστημονικό κύρος και κατ’ επέκταση τις πολιτικές και τις κομματικές του απόψεις. Είναι στη διάθεση του κάθε Ακαδημαϊκού (αν θα τις εκφέρει). Όλοι έχουμε τις πολιτικές απόψεις μας, ενδεχομένως και τις κομματικές. Η Ακαδημία, όμως, δεν εκφράζει τέτοιες τάσεις, δεν παίρνει θέσεις σε τέτοια προβλήματα. Το κύρος το προσωπικό, το επιστημονικό, καλύπτουν κατά κάποιο τρόπο μία αντικειμενικότητα, μία σοβαρότητα των απόψεων». Για τη σχέση των ακαδημαϊκών με τους πολίτες, ο πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών είπε: «Κοιτάξτε, να πηγαίνουν οι Ακαδημαϊκοί και να κηρύσσουν τις επιστημονικές απόψεις ή τις αισθητικές στις γειτονιές, είναι δύσκολο. Θα πρέπει κάποιοι να τους προσκαλέσουν. Να πάνε και να μιλήσουν κομματικά ή πολιτικολογώντας δύσκολο, απίθανο, ίσως και ανοίκειο. Έχει δραστηριότητες η Ακαδημία, είναι ανοικτή. Οργανώνει ομιλίες επιστημονικού χαρακτήρα, στέλνει προσκλήσεις παντού. Είναι ανοικτή. Θα πρέπει να αναζητήσουν οι πολίτες. Να ευαισθητοποιηθούν. Η Ακαδημία κάνει ό,τι περνάει από το κύρος, το καταστατικό της. Δεν είναι εμπορικό μαγαζί για να κάνει διαφήμιση. Να κάνει εξαγγελίες. Υπάρχει μία ανισορροπία σε αυτό το πράγμα». Εξέφρασε, τέλος, την αισιοδοξία του λέγοντας: «Είμαι αισιόδοξος από χαρακτήρα. Πιστεύω θα τα βγάλουμε πέρα, το θέμα είναι πόσο θα μας στοιχίσει. Προσωπικά, είμαι δοκιμασμένος σε κακουχίες, δυσκολίες. Μέχρι τα 20 δεν είχα βάλει ένα σακάκι δικό μου. Αλλά σαφώς δεν παραδόθηκα, άντεξα στις συνθήκες. Ήμουν πιο ισχυρό κόκαλο, άλλοι τσακίζονται. Από χαρακτήρα κάνω ό,τι περνάει από το χέρι μου για να ξεπεραστούν αυτές οι καταστάσεις».