Με τη σφραγίδα της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, κρίθηκε συνταγματικά ανεκτός ο τεκμαρτός τρόπος προσδιορισμού του ελάχιστου ετήσιου καθαρού εισοδήματος για όσους ασκούν ατομική επιχειρηματική δραστηριότητα. Η απόφαση αυτή, που εκδόθηκε κατά πλειοψηφία σε διάσκεψη της Ολομέλειας στις 14 Απριλίου και 2 Μαΐου 2025, δίνει πλήρη νομική νομιμοποίηση στη ρύθμιση του άρθρου 28Α του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος και ανοίγει νέο κεφάλαιο στην αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής μέσω τεκμηρίων.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση του Προέδρου του ΣτΕ Μιχάλη Πικραμένου, το Δικαστήριο απέρριψε όλες τις αιτήσεις ακυρώσεως κατά της απόφασης Α1055/2024 του Διοικητή της ΑΑΔΕ, η οποία εξειδικεύει τη διαδικασία εφαρμογής των τεκμηρίων. Το σκεπτικό εδράζεται στο γεγονός ότι το τεκμαρτό εισόδημα δεν στερεί το δικαίωμα αντίκρουσης, ούτε οδηγεί σε αντισυνταγματική ανατροπή της αρχής της προσωπικής φορολογικής ικανότητας.
Το δικαίωμα αμφισβήτησης του τεκμαρτού φόρου
Καίριο σημείο της απόφασης είναι η αναγνώριση της δυνατότητας του φορολογούμενου να αμφισβητήσει το τεκμαρτό εισόδημα που του καταλογίζεται. Συγκεκριμένα, όπως αναφέρει το σκεπτικό:
- Μπορεί να υποβάλει αίτημα ελέγχου στην αρμόδια ΔΟΥ.
- Να ασκήσει ενδικοφανή προσφυγή ενώπιον της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών (ΔΕΔ).
- Σε περίπτωση απόρριψης, να προσφύγει στη συνέχεια στα Διοικητικά Δικαστήρια, προβάλλοντας τους ίδιους λόγους.
Επιπλέον, η απόφαση ξεκαθαρίζει ότι και ο διορθωτικός προσδιορισμός του φόρου μετά τον έλεγχο υπόκειται σε ενδικοφανή και δικαστική προσφυγή, ενώ η μεταγενέστερη πράξη της ΔΕΔ μπορεί να προσβληθεί συμπροσβαλλόμενη στο ίδιο πλαίσιο.
Θεσμική επιβεβαίωση για το οικονομικό επιτελείο
Η απόφαση αυτή αποτελεί σημαντική θεσμική ενίσχυση της φορολογικής πολιτικής της κυβέρνησης, καθώς δικαιώνει τον μηχανισμό αντιμετώπισης των “δήθεν ζημιογόνων” επιχειρήσεων που δεν δηλώνουν επαρκές εισόδημα. Το Υπουργείο Οικονομικών είχε ήδη υποστηρίξει ότι ο τεκμαρτός προσδιορισμός δεν αποτελεί συλλήβδην καταδίκη των ελευθέρων επαγγελματιών, αλλά εργαλείο διαφάνειας και φορολογικής ισότητας.
Η απόφαση του ΣτΕ ενισχύει το οπλοστάσιο της ΑΑΔΕ, δίνοντας ταυτόχρονα θεσμικές εγγυήσεις δίκαιης διαδικασίας στους συνεπείς φορολογούμενους. Πρόκειται για ισορροπία μεταξύ κράτους δικαίου και δημοσιονομικής ευθύνης, που μπορεί να αποτελέσει πρότυπο και για άλλες θεματικές παρεμβάσεις στην κατεύθυνση της διεύρυνσης της φορολογικής βάσης.
