Η δημόσια πολιτική αντιπαράθεση, αυτό που αποκαλούμε σήμερα debate, γεννήθηκε στην αρχαία Ελλάδα. Από την εποχή των αρχαίων Ελλήνων χρησιμοποιήθηκε για να βοηθάει τους πολίτες να συγκρίνουν και να αντιπαραβάλλουν τους πολιτικούς αντιπάλους και τις ιδέες τους.
του Θανάση Παπαμιχαήλ
Μια πολιτική αντιπαράθεση που δίνει την ευκαιρία στους πολίτες να εξετάσουν προσωπικά εναλλακτικές προτάσεις μέσα από τη σύγκρουση ιδεών. Μερικές από τις καλύτερες στιγμές της ρητορικής και της ιστορίας προέρχονται από debates μεταξύ του μεγάλου Δημοσθένη και των αντιπάλων του, μεταξύ των υπερασπιστών του Κικέρωνα και του Καίσαρα και με τον ερχομό της τηλεόρασης μεταξύ Κένεντι και Νίξον και άλλων πολιτικών.
Σήμερα μεταδίδονται τηλεοπτικά πολλά πολιτικά debates, έχοντας καθιερωθεί σε κάθε προεκλογική μάχη. Δεδομένης της σημασίας τους, η απόκτηση δεξιοτεχνίας στα debates αποτελεί απαραίτητο κομμάτι της πολιτικής εξάσκησης. Περιέργως λίγοι πολιτικοί είναι στην πραγματικότητα καλοί στα debates.
Για τους περισσότερους τα debates είναι αφύσικα, δύσκολα να τα κατανοήσουν, πηγή άγχους και φόβου. Στερούνται πολλοί πολιτικοί τη ρητορική δεινότητα που απαιτείται για να κερδίσουν την υποστήριξη ενός ακροατηρίου. Υστερούν στην ορθή διατύπωση των επιχειρημάτων τους και αδυνατούν να συμπυκνώσουν δύσκολα ζητήματα σε μια κατανοητή πρόταση. Τα debates δεν είναι μόνο ομιλίες, δίκην μονολόγων, χρειάζεται η κατάλληλη προετοιμασία.
Δυστυχώς πολλοί δεν έχουν ιδέα πώς να προετοιμαστούν για ένα debate. Κάποιοι προετοιμάζονται υπερβολικά και χάνονται στις λεπτομέρειες, ενώ κάποιοι άλλοι υπεροπτικά και εσφαλμένα πιστεύοντας ότι η προσωπικότητα και η παρουσία τους θα τους οδηγήσουν στη νίκη.
Αυτές οι άγνοιες μπορούν να ξεπεραστούν με σωστή στρατηγική προετοιμασία και δεξιοτεχνική συμμετοχή. Οι παρακάτω συμβουλές μπορούν να βοηθήσουν.
1) Να ξέρετε το «στήσιμο» του debate
Φροντίστε να μάθετε όσα περισσότερα μπορείτε για το debate. Οι λεπτομέρειες έχουν ζωτική σημασία. Από τη θέση που θα βρίσκεστε, τον φωτισμό και το σημείο που βρίσκονται οι τηλεοπτικές κάμερες μέχρι την απόστασή σας από τον συντονιστή-δημοσιογράφο του debate. Ζητήστε να επισκεφθείτε τη θέση σας λίγο πριν από την έναρξη του debate και μελετήστε τον χώρο. Νιώστε τον!
2) Προετοιμαστείτε κατάλληλα
Υπάρχει ένας σωστός και ένας λάθος τρόπος να προετοιμαστείτε. Ο λάθος τρόπος είναι να κολλήσετε υπερβολικά στις μικρές λεπτομέρειες, σε αριθμούς και να χάσετε την ουσία, το σύνολο.
Πάντα ξεκινάτε την απάντηση με μια γενική δήλωση της πολιτικής σας πρότασης και συνεχίζετε με μια μικρή παράθεση στοιχείων που ενισχύουν την άποψή σας. Δώστε ένα παράδειγμα ενός ανθρώπου που θα ωφεληθεί από το σχέδιό σας. Ακολουθώντας κάντε τη σύγκριση με τα σχέδια των αντιπάλων σας.
3) Ο χρονικός περιορισμός των απαντήσεων
Εφόσον οι περισσότερες απαντήσεις στα debates υπόκεινται σε «σφιχτό» χρονικό ορίζοντα, σε ένα δίλεπτο το πολύ θα πρέπει να συμπυκνώσετε κάποια δύσκολα προβλήματα και προτάσεις σε κατανοητές, συνοπτικές και αξιομνημόνευτες δηλώσεις. Είναι το πιο σημαντικό μέρος του τεχνάσματος για τα debates, να βρείτε τρόπο να μετατρέψετε περίπλοκες συζητήσεις σε σαφή και πειστικά σχόλια. Και με μηνύματα που θα συζητηθούν μετά την τηλεμαχία. Προετοιμαστείτε σωστά. Αντιγράψτε κάθε πιθανή ερώτηση και απαντήστε με μια ξεκάθαρη, μεστή δήλωση της άποψής σας.
4) Ακολουθήστε τη στρατηγική σας
Να μη σας γίνει έμμονη ιδέα τι λένε οι αντίπαλοί σας. Μην παρασυρθείτε στο γήπεδό τους. Αν μετακινηθείτε στο γήπεδό τους, θα χάσετε. Μείνετε στα επιχειρήματά σας, στη στρατηγική σας, στην άποψή σας. Προσπαθήστε να τους φέρετε στο δικό σας γήπεδο!
Η άρθρωση, το κοστούμι, οι γκριμάτσες και η ψυχραιμία ακόμη και στα… αυτογκόλ
5) Κάθε λέξη «μετράει»
Να ξέρετε τον σκοπό της κάθε λέξης που χρησιμοποιείτε. Κάθε λέξη έχει μια δουλειά να κάνει. Να φέρει το ακροατήριο πιο κοντά με το μέρος σας. Ένας επιδέξιος συζητητής ξέρει πώς να δημιουργήσει τις κατάλληλες εντυπώσεις, την κατάλληλη στιγμή με την επιλογή και άρθρωση των λέξεων, χωρίς ποτέ να φαίνεται ότι υποκρίνεται ή παραπαίει.
6) Γλώσσα του σώματος – Προσοχή στη λεπτομέρεια
Η κάμερα θα είναι πάνω σας όταν μιλάτε… αλλά και όταν δεν μιλάτε! Να στέκεστε ευθυτενείς, χαλαροί, με πολύ καλή στάση του σώματος, για να εκπέμπετε αυτοπεποίθηση και φερεγγυότητα. Χρησιμοποιήστε τα χέρια σας για να υπογραμμίσετε κάτι. Μην κάνετε πολλές χειρονομίες. Κοιτάτε την τηλεοπτική κάμερα για να δημιουργήσετε την εντύπωση της οπτικής επαφής με τον θεατή. Αποφύγετε να κάνετε γκριμάτσες ή άλλου είδους μορφασμούς στα λεγόμενα των αντιπάλων σας.
7) Προσέξτε το ντύσιμό σας
Σε ένα debate κρίνεστε και για το «είναι» σας και για το «φαίνεσθαι». Δεν χρειάζεται να ντυθείτε σύμφωνα με την τελευταία λέξη της μόδας. Τονίστε με το ντύσιμό σας την ηγετική προσωπικότητά σας και όχι το ίνδαλμα της μόδας. Να φοράτε ρούχα που «γράφουν» στην κάμερα, όχι ρούχα που φαίνονται ωραία στο μάτι.
8) Τα debates είναι ένα τεστ ιδιοσυγκρασίας
Υπάρχουν άγχος και πίεση στους συζητητές, αλλά οι θεατές θα αξιολογήσουν τον χαρακτήρα κάθε συζητητή από την πολυθρόνα του σπιτιού τους. Να είστε ευγενείς πάντα. Να παραμένετε ατάραχοι και αυτοκυρίαρχοι ό,τι κι αν ακούτε από τους αντιπάλους σας. Μη μιλήσετε ή κάνετε οτιδήποτε προσβλητικό, αφήστε τον αντίπαλό σας να χάσει τον έλεγχο. Ποτέ να μη θυμώνετε, κρατάτε την ψυχραιμία και μην… ιδρώνετε.
9) Μην κάνετε καμία απερισκεψία. Εκμεταλλευτείτε τα λάθη
Πολλά debates έχουν χαθεί από στιγμιαίες απερισκεψίες. Μερικές φορές το λιγότερο σημαίνει περισσότερο. Μην επιχειρείτε να φανείτε αστείος, να κάνετε «χαριτωμενιές» κάθε είδους. Αποφύγετε τα περιττά ρίσκα. Όταν ένας αντίπαλος κάνει λάθος, αρπάξτε την ευκαιρία. Κατευθύνετε την προσοχή του κοινού σε αυτό και κρατήστε τον αντίπαλο σε αυτό.
10) Να έχετε αυτοπεποίθηση καθ’ όλη τη διάρκεια ενός debate
Και αν ακόμη πιστεύετε ότι δεν τα πήγατε καλά, μην το δείξετε στο κοινό της τηλεόρασης. Αν στείλετε ένα αρνητικό σήμα, οι θεατές θα αρχίσουν να αμφιβάλλουν για τις ικανότητές σας, διότι εσείς στην πραγματικότητα τους είπατε να αμφιβάλλουν. Διατηρήστε την αυτοπεποίθησή σας, ακόμη και αν έχετε βάλει «αυτογκόλ»!
11) Κερδίστε το debate επικοινωνιακά
Όταν τελειώσει το debate όλοι ψάχνουν για σχόλια και εκτιμήσεις. Οι επικοινωνιακοί χειρισμοί σας μετά το debate μπορεί στην πραγματικότητα να καθορίσουν το πώς θα παρουσιαστεί την επόμενη μέρα. Οι ειδικοί λένε: «Υπάρχουν δύο debates, αυτό μπροστά στο ακροατήριο και αυτό μετά με τους δημοσιογράφους, πολιτικούς αναλυτές και άλλους ειδικούς της επικοινωνίας. Άσχετα το πώς τα πήγατε στο πρώτο debate, μπορείτε να κερδίσετε κερδίζοντας το δεύτερο».
Και μια ακόμη συμβουλή: Κατευθύνετε το debate εκεί που επιθυμείτε, πείθοντας το ακροατήριο ότι διαθέτετε το όραμα, τα προσόντα και τις ηγετικές ικανότητες να πετύχετε. Μια καλή απόδοση σε debate σας φέρνει πιο κοντά στη νίκη, μια κακή σάς καταδικάζει σε αποτυχία. Μην υποτιμάτε λοιπόν τα debates και τα αποτελέσματά τους.
Καλή επιτυχία σε όλους τους συζητητές του σημερινού debate αλλά και σε όσους καθημερινά συμμετέχουν σε πολιτικές αντιπαραθέσεις!
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ POLITICAL
