Κορυφώνεται η κόντρα για το Προσφυγικό στο πλαίσιο της διήμερης Συνόδου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις Βρυξέλλες στις 29-30 Ιουνίου, η οποία βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη την ώρα που καταγράφουμε τις σκέψεις αυτές.
Μάλιστα η όλη διαπραγμάτευση διεξάγεται στη βάση της πρόσφατης πολιτικής συμφωνίας η οποία επιτεύχθηκε σε επίπεδο Συμβουλίου της ΕΕ στις 8 Ιουνίου 2023 για το νέο Σύμφωνο για το Άσυλο και τη Μετανάστευση (https://www.consilium.europa.eu 8/6/2023).
Και όλα αυτά βέβαια παρότι και το εν λόγω Σύμφωνο στην ουσία διατηρεί τη λογική του Δουβλίνο 3, σύμφωνα με την οποία το κράτος-μέλος πρώτης εισόδου είναι υπεύθυνο για την εξέταση αίτησης διεθνούς προστασίας ή αίτησης ασύλου που υποβάλλεται στην ΕΕ από υπήκοο τρίτης χώρας. Απλώς με τη νέα συμφωνία προβλέπονται και 30.000 μετεγκαταστάσεις ετησίως και καταβολή 20.000 ευρώ ανά πρόσφυγα εκ μέρους των κρατών που δεν θα ενταχθούν στο πρόγραμμα μετεγκαταστάσεων.
Και ενώ κυβέρνηση και αντιπολίτευση εγκλωβισμένες στη λογική του Δουβλίνου 3 απλώς ζητούν τη μεταρρύθμισή του αντί να απαιτούν την πλήρη κατάργηση του συστήματος Δουβλίνου που έχει μετατρέψει την Ελλάδα σε αποθήκη ψυχών, ταυτόχρονα σνομπάρουν την πρότασή μας που διατυπώσαμε από τον Μάρτιο του 2022 για αντικατάσταση του Δουβλίνο 3 με ένα σύστημα αντίστοιχο με αυτό που αποφασίστηκε να εφαρμοστεί για τους Ουκρανούς πρόσφυγες (www.notismarias.gr 8/3/2022).
Μάλιστα με σύνθημα «Προσφυγικό-ΕΕ κάν’ το όπως και με τους Ουκρανούς πρόσφυγες» επαναφέραμε την εν λόγω πρότασή μας – λύση για το Προσφυγικό τόσο με την εισήγησή μας στο Συνέδριο για τους Πρόσφυγες που διοργάνωσε η Περιφέρεια Κρήτης στο Ρέθυμνο στις 20 Ιουνίου 2023 όσο και με την πρόσφατη τηλεοπτική μας συνέντευξή στη Militaire TV στις 22/6/2023.
Και όλα αυτά βέβαια καθώς στα Συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 29ης Ιουνίου 2023 για την Ουκρανία, η ηγεσία της ΕΕ επανέλαβε «τη δέσμευσή της να ενισχύσει τη στήριξη των εκτοπισμένων, τόσο στην Ουκρανία όσο και στην Ευρωπαϊκή Ένωση, μεταξύ άλλων μέσω επαρκούς και ευέλικτης χρηματοδοτικής συνδρομής προς τα κράτη-μέλη που επωμίζονται το μεγαλύτερο μερίδιο των ιατρικών και εκπαιδευτικών εξόδων και των εξόδων διαβίωσης των προσφύγων».
Ως γνωστόν, στις 4 Μαρτίου 2022, με αφορμή τον Πόλεμο στην Ουκρανία, το Συμβούλιο της ΕΕ εξέδωσε την υπ’ αριθμ. 2022/382 Εκτελεστική του Απόφαση με την οποία διαπίστωσε «την ύπαρξη μαζικής εισροής εκτοπισθέντων από την Ουκρανία κατά την έννοια του άρθρου 5 της Οδηγίας 2001/55/ΕΚ», γεγονός που είχε «ως αποτέλεσμα την εφαρμογή προσωρινής προστασίας».
Η ανωτέρω Οδηγία 2001/55/ΕΚ εκδόθηκε στις 20 Ιουλίου 2001 μετά την οδυνηρή εμπειρία της Ευρώπης λόγω των χιλιάδων εκτοπισθέντων με αφορμή τον πόλεμο στην πρώην Γιουγκοσλαβία τη δεκαετία του 1990, οι οποίοι πλημμύρισαν κυρίως τη Γερμανία αλλά και άλλες χώρες της ΕΕ.
Η κατάσταση αυτή οδήγησε την ΕΕ στο να φροντίσει «να προβλεφθεί ένας μηχανισμός αλληλεγγύης για να συμβάλει στην επίτευξη της δίκαιης κατανομής των βαρών μεταξύ κρατών-μελών όσον αφορά την υποδοχή σε περίπτωση μαζικής συρροής εκτοπισθέντων και την αντιμετώπιση των συνεπειών αυτής της υποδοχής».
Ειδικότερα στο άρθρο 12 της Οδηγίας 2001/55/ΕΚ προβλέπεται ότι «τα κράτη-μέλη παρέχουν, για μια περίοδο που δεν υπερβαίνει την περίοδο προσωρινής προστασίας, το δικαίωμα στα άτομα που απολαύουν προσωρινής προστασίας να ασκούν μισθωτή ή ανεξάρτητη δραστηριότητα, τηρουμένων των κανόνων που εφαρμόζονται στο επάγγελμα, καθώς και δραστηριότητες, όπως εκπαιδευτικά προγράμματα για ενήλικες, επαγγελματική κατάρτιση και πρακτική εξάσκηση». Επιπλέον «εφαρμόζεται το ισχύον γενικό δίκαιο των κρατών-μελών σχετικά με την αμοιβή, την πρόσβαση στα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης όσον αφορά τη μισθωτή ή ανεξάρτητη δραστηριότητα, καθώς και άλλους όρους εργασίας».
Με βάση λοιπόν το εν λόγω νομοθετικό πλαίσιο η παραπάνω υπ’ αριθμ. 2022/382 Εκτελεστική Απόφαση του Συμβουλίου για τους Ουκρανούς εκτοπισθέντες πέραν των άλλων προβλέπει ότι «οι Ουκρανοί υπήκοοι, ως απαλλαγμένοι από την υποχρέωση θεώρησης, έχουν το δικαίωμα να μετακινούνται ελεύθερα εντός της Ένωσης μετά την είσοδό τους στο έδαφός της για περίοδο 90 ημερών. Σε αυτή τη βάση, είναι σε θέση να επιλέξουν το κράτος-μέλος στο οποίο επιθυμούν να απολαύουν των δικαιωμάτων που απορρέουν από την προσωρινή προστασία και να επανενωθούν με την οικογένειά τους και τους φίλους τους στα σημαντικά δίκτυα διασποράς που υπάρχουν σήμερα σε ολόκληρη την Ένωση. Στην πράξη, αυτή η δυνατότητα θα διευκολύνει την εξισορρόπηση των προσπαθειών μεταξύ κρατών-μελών, μειώνοντας, με τον τρόπο αυτό, την πίεση στα εθνικά συστήματα υποδοχής. Μόλις ένα κράτος-μέλος εκδώσει άδεια διαμονής σύμφωνα με την Οδηγία 2001/55/ΕΚ, το άτομο που απολαύει προσωρινής προστασίας, ενώ έχει το δικαίωμα να μετακινείται εντός της Ένωσης για 90 ημέρες, εντός περιόδου 180 ημερών θα πρέπει να μπορεί να κάνει χρήση των δικαιωμάτων που απορρέουν από την προσωρινή προστασία μόνο στο κράτος-μέλος που εξέδωσε την άδεια διαμονής. Αυτό δεν θα πρέπει να θίγει τη δυνατότητα κράτους-μέλους να αποφασίσει να χορηγήσει ανά πάσα στιγμή άδεια διαμονής σε πρόσωπα που απολαύουν προσωρινής προστασίας δυνάμει της παρούσας απόφασης».
Με βάση λοιπόν την εν λόγω Εκτελεστική Απόφαση του Συμβουλίου της ΕΕ εκατομμύρια Ουκρανοί εκτοπισμένοι φιλοξενούνται ήδη στην ΕΕ των 450 εκατομμυρίων κατοίκων χωρίς να έχουν δημιουργηθεί ιδιαίτερα προβλήματα. Πολύ δε περισσότερο δεν έχουμε δημιουργία hotspots, ενώ η Πολωνία, η Ουγγαρία, η Σλοβακία και η Ρουμανία που γειτνιάζουν με την Ουκρανία δεν έχουν μετατραπεί σε αποθήκη ψυχών όπως έχει συμβεί με Ελλάδα, Ιταλία και Ισπανία, όπου εφαρμόζεται το περίφημο Δουβλίνο 3, με αποτέλεσμα εκατομμύρια αιτούντες άσυλο να έχουν εγκλωβιστεί στις χώρες αυτές.
Μάλιστα, σύμφωνα με στοιχεία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Μαρτίου 2023, «επί του παρόντος, 4 εκατομμύρια άτομα από την Ουκρανία επωφελούνται από τον μηχανισμό προσωρινής προστασίας» (www.consilium.europa.eu/el 30/6/2023). Και ενώ στην περίπτωση αυτή έχουμε μια δίκαιη κατανομή των Ουκρανών προσφύγων σε όλες τις χώρες της ΕΕ, αντίθετα, σε Ελλάδα, Ιταλία και Ισπανία έχουν εγκλωβιστεί εκατομμύρια αιτούντες άσυλο, με τις υποβληθείσες αιτήσεις ασύλου το 2022 να ξεπερνούν τις 960.000.
Σε σχέση λοιπόν με το Προσφυγικό υπάρχει ήδη η λύση. Και αυτή δεν είναι άλλη από την κατάργηση του Δουβλίνο 3 και την επέκταση εφαρμογής του ουκρανικού μοντέλου σε όλους τους αιτούντες άσυλο.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ POLITICAL
