Εάν οι τράπεζες θέλουν να διατηρήσουν την κερδοφορία τους και τα επόμενα χρόνια, με δεδομένη τη μείωση των επιτοκίων από την ΕΚΤ, καθώς βασίζεται σε σημαντικό βαθμό στα επιτοκιακά δάνεια, θα πρέπει να αυξήσουν κυρίως το δανειακό τους χαρτοφυλάκιο.
Με δεδομένη τη μείωση των επιτοκίων, όπως σημειώνει το ΑΠΕ-ΜΠΕ, η ενίσχυση της πιστωτικής επέκτασης αποτελεί τον βασικό μοχλό για μία βιώσιμη και ισχυρή κερδοφορία των τραπεζών.
Οι μεγάλες ελληνικές τράπεζες (Alpha Bank, Eurobank, Εθνική Τράπεζα και Τράπεζα Πειραιώς) ανακοίνωσαν συνολικά καθαρά κέρδη ύψους 2,4 δισ. ευρώ για το πρώτο εξάμηνο του 2025, σημειώνοντας αύξηση 4% σε σχέση με το αντίστοιχο περσινό εξάμηνο. Το πρώτο εξάμηνο του 2025 οι τέσσερις συστημικές τράπεζες αύξησαν τα ενήμερα δάνειά τους και κατ’ επέκταση τη βάση εσόδων τους κατά περίπου 7,7 δισ. ευρώ. Η καθαρή πιστωτική επέκταση στην Eurobank διαμορφώθηκε στα 2,2 δισ.(+11%), στην Εθνική στα 1,5 δισ. ευρώ (+12%), στην Πειραιώς στα 2,2 δισ. ευρώ (+15%) και στην Alpha Bank στα 1,8 δισ. ευρώ (+14%) .
Οι Έλληνες τραπεζίτες, όπως έχουν δηλώσει στα τέλη του 2024 σε συναντήσεις τους με μεγάλους διεθνείς επενδυτικούς οίκους, είχαν στόχο για νέα δάνεια τουλάχιστον ύψους 10 δισ. ευρώ το 2025. Όμως, με βάση το πρώτο εξάμηνο, οι διοικήσεις των συστημικών τραπεζών προχώρησαν σε αναβάθμιση των στόχων πιστωτικής επέκτασης και με βάση τις νέες εκτιμήσεις θα πιάσουν τα 13 δισ. ευρώ.
Οι ελληνικές τράπεζες ωφελούνται σημαντικά από το ελληνικό αφήγημα ανάκαμψης και την αύξηση του εταιρικού δανεισμού, σύμφωνα με εκτιμήσεις διεθνών οίκων. Σε εκτιμήσεις της, για τις ελληνικές τράπεζες, η S&P προβλέπει ότι το πραγματικό ΑΕΠ της Ελλάδας θα αυξηθεί κατά 2,4% κατά μέσο όρο την περίοδο 2024-2027, υπεραποδίδοντας των υπόλοιπων χωρών της ευρωζώνης. Η συνεχιζόμενη απορρόφηση των κονδυλίων στήριξης της ΕΕ θα ενισχύσει τη ζήτηση για νέα εταιρικά δάνεια. Η S&P αναμένει ότι τα χαρτοφυλάκια δανείων των τραπεζών θα αυξηθούν κατά 4% το 2025.
Η αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας του δημοσίου αναβαθμίζει και το αξιόχρεο των τραπεζών, οι οποίες θα μπορούν να δανείζονται με πιο χαμηλά επιτόκια .
Σύμφωνα τον οίκο αξιολόγησης DBRS οι δομές εσόδων των ελληνικών τραπεζών βασίζονται σημαντικά στα καθαρά έσοδα από τόκους (NII), γι’ αυτό και η συνεχιζόμενη μείωση των επιτοκίων θα επηρεάσει αρνητικά τη δημιουργία εσόδων τους. Ωστόσο, οι νέες δανειακές ροές, που φαίνεται να είναι ισχυρότερες στην Ελλάδα σε σύγκριση με την υπόλοιπη Ευρώπη, θα συμβάλλουν στην μερική αντιστάθμιση της αρνητικής επίδρασης στα NII από τα χαμηλότερα επιτόκια.
Η Τράπεζα της Ελλάδος
Τον Απρίλιο του 2025 ο ετήσιος ρυθμός αύξησης της χρηματοδότησης προς τις μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις (ΜΧΕ) διαμορφώθηκε στο υψηλότερο επίπεδο (17,2%) που έχει παρατηρηθεί από τις αρχές του 2009, σύμφωνα με την ΤτΕ.
Tην παροχή επιχειρηματικών πιστώσεων υποβοήθησαν τα προγράμματα συγχρηματοδότησης και εγγυοδοσίας αναπτυξιακών φορέων, καθώς και τα τραπεζικά δάνεια συγχρηματοδότησης των επενδυτικών σχεδίων τα οποία εντάσσονται στον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF).
Η αναμενόμενη άνοδος του ΑΕΠ το 2025 εκτιμάται ότι θα στηρίξει την αύξηση των τραπεζικών πιστώσεων προς τις ΜΧΕ. Εξάλλου, το χαμηλότερο επίπεδο των επιτοκίων χορηγήσεων, χάρη στη μετακύλιση των μειώσεων των επιτοκίων πολιτικής του Ευρωσυστήματος στα τραπεζικά επιτόκια, θα ασκήσει θετικές επιδράσεις στην πιστωτική επέκταση. Η απορρόφηση δανειακών πόρων στο πλαίσιο του RRF αναμένεται να είναι υψηλότερη το 2025-2026, συμβάλλοντας στην ενίσχυση της χρηματοδότησης προς τις ΜΧΕ, καθώς (α) ήδη έχουν συμβασιοποιηθεί αρκετά δάνεια, τα οποία επίκειται να εκταμιευθούν, και (β) αναμένονται νέες υπογραφές συμβάσεων, εν όψει και του τέλους του ορίζοντα του προγράμματος. Τέλος, τη χορήγηση νέων πιστώσεων από τις τράπεζες θα υποβοηθήσουν τα προγράμματα του Ομίλου της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων που εντάσσονται στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ (2021-2027), καθώς και τα προγράμματα της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας.
To 2024
Ο ρυθμός πιστωτικής επέκτασης, κινήθηκε το 2024 πάνω από τις αρχικές προσδοκίες. Το 2024 οι τέσσερις συστημικές τράπεζες αύξησαν τα ενήμερα δάνειά τους και κατ’ επέκταση τη βάση εσόδων τους κατά περίπου 13,8 δισ. ευρώ, που αποτελεί την ισχυρότερη επίδοση των 15 τελευταίων ετών, έναντι 5,8 δισ. το 2023.
Το 2024 η καθαρή πιστωτική επέκταση στην Eurobank διαμορφώθηκε στα 3,9 δισ. από 1,8 δις. το 2023, στην Εθνική στα 3,1 δισ. ευρώ από 1,3 δισ. ευρώ, στην Πειραιώς στα 3,6 δισ. ευρώ από 1,5 δισ. ευρώ και στην Alpha Bank στα 3,2 δισ. ευρώ από 1,2 δισ. ευρώ το 2023.
Η πιστωτική επέκταση ενισχύθηκε κατά 9% για το 2024 και με βάση τα στοιχεία της ΤτΕ ενισχύθηκε κατά 9% περίπου στο σύνολο του ιδιωτικού τομέα, κατά 13,8% στις μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις, κατά 0,7% σε ότι αφορά τους ελεύθερους επαγγελματίες αγρότες και τις ατομικές επιχειρήσεις και κατά 6,3% σε ότι αφορά τα καταναλωτικά δάνεια σε ιδιώτες. Αντιθέτως η πιστωτική επέκταση παρέμεινε αρνητική σε ότι αφορά τα στεγαστικά δάνεια κατά 2,6%.
Ρεκόρ δεκαπενταετίας για τις καταθέσεις
Οι ελληνικές τράπεζες χρηματοδοτούνται κυρίως μέσω καταθέσεων. Οι καταθέσεις πελατών αντιστοιχούσαν σε περίπου 89% της συνολικής χρηματοδότησης στα τέλη του 2024 και προέρχονταν κυρίως από λιανικούς πελάτες, οι οποίοι είναι συνήθως σταθεροί.
Σημειώνεται ότι ο λόγος δανείων προς καταθέσεις ήταν ήδη στα τέλη του 2024 στο 67,2%, γεγονός που καταδεικνύει την ύπαρξη πλεονάσματος σε καταθέσεις και άφθονη ρευστότητα.
Στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων σχεδόν 15 ετών αυξήθηκαν οι καταθέσεις του ιδιωτικού τομέα τον Ιούνιο, μετά το «άλμα» των 5 δισεκατομμυρίων ευρώ που καταγράφηκε σε σύγκριση με τον Μάιο. Άγγιξαν τα 204,5 δισεκατομμύρια ευρώ, σύμφωνα με τα νεότερα στοιχεία της ΤτΕ, το υψηλότερο επίπεδο από τον Ιανουάριο του 2011. Την περίοδο της κρίσης οι συνολικές καταθέσεις είχαν υποχωρήσει μέχρι και κάτω από τα 120 δισ.
