Δεν νομίζω πως είναι πολλοί εκ των μετριοπαθών ή διαλλακτικών στην από εδώ όχθη του Αιγαίου οι οποίοι αποκλείουν το ενδεχόμενο μια ελληνική κατευναστική, συναινετική, ακόμη και υποχωρητική πολιτική έναντι της Τουρκίας να επιφέρει το αντίθετο του επιδιωκομένου αποτέλεσμα: Να αποθρασύνει, δηλαδή, και να διογκώσει τον μαξιμαλισμό ή/και τον αναθεωρητισμό της αντιπέρα όχθης.

Του: ΘΑΝΑΣΗ ΔΙΑΜΑΝΤΟΠΟΥΛΟΥ

Άλλωστε η σημερινή τουρκική πολιτική έχει κάνει τους Έλληνες διαλλακτικούς λιγότερο διαλλακτικούς, τους μετριοπαθείς λιγότερο μετριοπαθείς, τους υποχωρητικούς λιγότερο υποχωρητικούς, τους πάση θυσία και παντί τιμήματι ειρηνόφιλους πιο απρόθυμους να διακηρύσσουν urbi et orbi, per mare, per terra την ειρηνοφιλία τους. (Υπ’ αυτές τις συνθήκες και με τα σημερινά δεδομένα, επομένως, ίσως δεν έχει και τόσο νόημα να ανατρέχει κανείς στο πολύ απώτερο παρελθόν και τις τότε φιλικές προς εμάς ενέργειες της γείτονος. Για παράδειγμα, η εκούσια παραχώρηση Άρτας και Θεσσαλίας -«εκ της πολιτικής μου ουδείς επενθοφόρησε», είπε τότε ο Αλέξανδρος Κουμουνδούρος, που καταγγέλθηκε ως… ολιγαρκής- όταν μάλιστα είχαν πέσει οι κυβερνήσεις της Γαλλίας και της ΜΒ που πίεζαν παλαιότερα προς την κατεύθυνση αυτή. Ή ακόμη η μη διεκδίκηση σοβαρών εδαφικών ωφελημάτων μετά τον πόλεμο του 1897.)

Αυτός όμως ο πραγματισμός των παρ’ ημίν μετριοπαθών ελάχιστη σχέση έχει με τον «πραγματισμό» και τη μονοδιάστατη θεώρηση των εμπνεόμενων από τη λογική και τα επιχειρήματα της λεγόμενης ρεαλιστικής σχολής των Διεθνών Σχέσεων (των οποίων ο προσανατολισμός στην προληπτική όξυνση μπορεί άνετα να λειτουργήσει ως αυτοεκπληρούμενη προφητεία, ώστε στη συνέχεια να διακηρύσσουν πως «δικαιώθηκαν»). Η ρητορεία του τελευταίου διαστήματος κραυγάζει. Ειδικότερα…

Κάποιοι, αναφερόμενοι στη σήμερα ευμενή για μας -ακόμη και στρατιωτική, πρωτίστως όμως- διεθνοπολιτική συγκυρία (την οποία, ωστόσο, κάπως διαταράσσει η πρόσφατη ιταλοτουρκική προσέγγιση), βροντοφωνάζουν πως τώρα είναι η ευκαιρία για το αποφασιστικό ταπεινωτικό πλήγμα σε βάρος των γειτόνων. Εκουσίως αγνοώντας τι θα σημαίνει μεσομακροπρόθεσμα το να έχεις δίπλα σου ταπεινωμένο έναν λαό πολλαπλασίως πολλαπλάσιο, πολύ νεότερο και με άλλη δημογραφική δυναμική από τον δικό σου.

Κυρίως όμως, 100 ακριβώς χρόνια από το φοβερό 1922, επανέρχεται με ορμή η «περί προδοτών» ρητορεία: Αναπαρήγαγα πρόσφατα μια -εμπεριέχουσα διεθνοπολιτική ενσυναίσθηση- κρίση του συναδέλφου Παναγιώτη Ιωακειμίδη. Το τι είδα να γράφεται -για «αργυρώνητο κονδυλοφόρο», «στην καλύτερη περίπτωση αποκομμένο από την πραγματικότητα ιδεοληπτικό», «χρηματοδοτούμενο από κέντρα με συμφέροντα αντίθετα προς τα ελληνικά», «οπαδό του σχεδίου “Αυνάν”», «άνθρωπο που προετοιμάζει τις Πρέσπες του Αιγαίου»- δύσκολα μπορεί να αναπαραχθεί στο σύνολό του.

Θα ήθελα, λοιπόν, να καταλήξω με μια ειλικρινή διερώτηση: Στις 30 Οκτωβρίου 1930 ο Ελευθέριος Βενιζέλος υπέγραψε ένα ελληνοτουρκικό σύμφωνο φιλίας, που εμπεριείχε τεράστιες για τη χώρα μας υποχωρήσεις. Μεταξύ πολλών άλλων, την παραίτηση από κάθε αξίωση αποζημίωσης των εγκαταλειφθεισών προσφυγικών περιουσιών, οι οποίες νομικά εξισώθηκαν -με αμοιβαία απόσβεση των αξιώσεων- προς τις πολύ μικρότερες των εκδιωχθέντων ή αποχωρησάντων εκ της ελληνικής επικράτειας μουσουλμάνων. Ενώ η χώρα μας πλήρωσε και αποζημιώσεις για απολεσθείσες περιουσίες άλλων μουσουλμάνων της χώρας μας.  Όσοι λοιπόν επαναφέρουν σήμερα την «εθνοπροδοτική ρητορεία» θα θεωρούσαν άραγε «αργυρώνητο», «ιδεοληπτικά πασιφιστή», «χρηματοδοτούμενο από κέντρα με συμφέροντα αντίθετα προς τα ελληνικά» (σημειωτέον πως η ελληνοτουρκική προσέγγιση προωθήθηκε με ένταση από τον Μπενίτο Μουσολίνι) τον μεγάλο Κρητικό πολιτικό;

Απλώς προς διαμόρφωση των κριτηρίων και γνώση όλων των δεδομένων που θα διαμορφώσουν την απάντηση του καθενός στη διερώτηση αυτή, θα θυμίσω το εξής: στην 25ετία που κυριάρχησε το κλίμα της ελληνοτουρκικής φιλίας, πριν τη διαταράξει το Κυπριακό, η πολιτική ηγεσία της τουρκικής διπλωματίας ερμήνευσε τη συνθήκη του Μοντρέ -μόλις 14 χρόνια μετά τη λήξη του πολέμου στη Μικρά Ασία- κατά τον πιο ευνοϊκό για τα συμφέροντά μας τρόπο. (Δήλωση Τούρκου ΥΠΕΞ Αρράς για τον επανεξοπλισμό Λήμνου και Σαμοθράκης.) Και δεν πρόβαλε, στον όποιο βαθμό θα μπορούσε, αντιρρήσεις στην ένωση των Δωδεκανήσων με την Ελλάδα το 1947.

Αυτά απλώς ως κατάθεση προβληματισμού μήπως δεν είναι μία μόνο η λογική και η προσέγγιση διά της οποίας μπορεί να επιδιωχθεί η μακροπρόθεσμη υπηρέτηση του εθνικού συμφέροντος.

ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ POLITICAL