Του Κωστή Βέρρου

Η τωρινή νέα ένταση ανάμεσα στην κυβέρνηση και την τρόϊκα τών δανειστών μας με κάνει να αναρωτιέμαι για πολλοστή φορά εάν η πολιτική ηγεσία τού τόπου (μνημονιακή και αντιμνημονιακή), όπως και ένα πολύ μεγάλο κομμάτι τής κοινής γνώμης αντιλαμβάνονται, κατανοούν και συνειδητοποιούν την πραγματική   κατάσταση, την πραγματικότητα, ελληνική και διεθνή.

Παρόλα όσα λέγονται, οι δύο δανειακές συμβάσεις και τα μνημόνια εφαρμογής τους στην ουσία είναι μία σύμβαση, η αρχική τού 2010, η οποία επικαιροποιήθηκε με τα νέα δεδομένα. Τόσο το αρχικό, όσο και το επικαιροποιημένο μνημόνιο, αποτελούνται από υποχρεώσεις – μέτρα κατανεμημένα σε δύο σκέλη:: το δημοσιονομικό (φόροι, μισθοί, συντάξεις, κλπ.) και το διαρθρωτικό, ή μεταρρυθμιστικό.

Ευθύς εξαρχής, οι κυβερνήσεις Παπανδρέου και Παπαδήμου αγνόησαν το σκέλος τών μεταρρυθμίσεων και εφάρμοσαν μόνον το “εύκολο” τμήμα τών δημοσιονομικών μέτρων. Η κυβέρνηση Σαμαρά, καθόσον αφορά το δημοσιονομικό παίρνει μέτρα συμπληρωματικά, ενώ στο σκέλος τών μεταρρυθμίσεων έδειξε πολύ μεγάλη κινητικότητα και στα χαρτιά έκανε, πράγματι, πολλές μεταρρυθμίσεις. Οι οποίες, όμως, είτε έμειναν στα χαρτιά, είτε εφαρμόζονται με εγκυκλίους που ανοίγουν παραθυράκια και “εξηγήσεις” που εν πολλοίς καταργούν την ουσία τής μεταρρύθμισης. Επιπλέον, σε τομείς όπως:: η κατάργηση πληθώρας φορέων τού Δημοσίου και η σχετική μείωση τού προσωπικού που εργάζεται στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, οι αποκρατικοποιήσεις, οι παραχωρήσεις, η πώληση ή ενοικίαση προσοδοφόρων εκτάσεων τού Δημοσίου, η μείωση κατά άλλες περίπου 5.000 τών δημοσίων υπαλλήλων, η γραφειοκρατία, ή η αναδιάρθρωση της φορολογικής διοικήσεως, ΔΕΝ έχει γίνει τίποτε απολύτως.

Από το τέλος τού 2010, όλοι οι δανειστές μας, με πρώτους τους Γερμανούς και το ΔΝΤ, μάς εφιστούσαν την προσοχή στο ότι δεν ασχολούμαστε καθόλου με τις μεταρρυθμίσεις. Όταν μιλούσαν και μιλούν για πλήρη εφαρμογή τού μνημονίου, σε αυτό ακριβώς αναφέρονται, αυτό εννοούν, αυτό θέλουν. Το ζητούν διότι η διεθνής πραγματικότητα έχει δείξει ότι με τις μεταρρυθμίσεις αυτές η οικονομία μας θα γίνει πολύ πιο ανταγωνιστική, δηλαδή θα μειωθεί το κόστος και οι τιμές, θα αυξηθούν η παραγωγή, οι εξαγωγές, τα έσοδα, οι ελληνικές και ξένες επενδύσεις ακόμη και σε παραγωγικούς τομείς, οι θέσεις εργασίας, θα υπάρξει υγιής ανάπτυξη.

Βλέποντας ότι “δεν ιδρώνει το αυτί μας” και με διάφορα αντιπολιτευτικά, συμπολιτευτικά, δικαστικά, συντεχνιακά, συνδικαλιστικά και άλλου είδους εμπόδια προσπαθούμε να βρούμε δικαιολογίες για να μην αλλάξουμε προς το καλύτερο τα κακώς κείμενα, μάς εξασκούσαν έντονες πιέσεις, ίσως και εκβιασμούς τις στιγμές τής αξιολόγησης για να εκταμιευθεί η επόμενη δόση.

Το ίδιο γίνεται και τώρα. Και ίσως με μεγαλύτερη ένταση τώρα καθώς είναι βέβαιοι ότι, εάν μάς δώσουν το πράσινο φως για έξοδο από το μνημόνιο και τη διατήρηση μιάς ειδικής προληπτικής πιστωτικής γραμμής, οι αγορές δεν θα το δεχθούν και τα επιτόκια, οι αποδόσεις τών ελληνικών ομολόγων, που ήδη τώρα είναι γύρω στο 7%, θα εκτιναχθούν προς τα πάνω. Που σημαίνει πως θα πρέπει να υπογράψουμε νέα δανειακή σύμβαση, πράγμα απείρως δύσκολο καθώς ουκ ολίγα ευρωπαϊκά κοινοβούλια δεν θα το δεχθούν.

Και ερχόμαστε στο “ψητό”. Οι δανειακές συμβάσεις είναι συμβάσεις που, καλώς ή κακώς, υπεγράφησαν από το Κράτος, εκπροσωπούμενο από τη νόμιμη κυβέρνηση και όχι απλώς από μια κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Αυτά ισχύουν διεθνώς και δεν μπορούν να διαγραφούν μονομερώς, καθώς αυτό ΔΕΝ πρόκειται να γίνει αποδεκτό από τους δανειστές μας, οι οποίοι θα έχουν κάθε δικαίωμα και λόγο να εφαρμόσουν τις διάφορες ρήτρες.

Ελπίζω ΟΛΟΙ ΑΝΕΞΑΙΡΕΤΩΣ οι πολιτικοί μας να διάβασαν τα γραφόμενα τού πρώην Υπουργού Οικονομικών τών ΗΠΑ Τίμοθυ Γκάϊτνερ περί Ελλάδος και μένους τών Ευρωπαίων εναντίον μας το 2010, αλλά και τού τρόμου που τον κατέβαλε. Διότι εκείνη την εποχή, η ενδεχόμενη έξοδος τής Ελλάδος από την ευρωζώνη θα είχε τεράστιες οικονομικές επιπτώσεις τόσο στην Ευρώπη επειδή δεν είχε ακόμη αμυντικούς μηχανισμούς, όσο και διεθνώς με κίνδυνο μια νέα παγκόσμια κρίση. (Αλλά ίσως είναι τότε και μόνον τότε που η ελληνική κυβέρνηση θα μπορούσε να παίξει το χαρτί τής αποχώρησης από το ευρώ ώστε να πετύχει πάρα πολύ καλύτερους όρους στη δανειακή σύμβαση και το μνημόνιο).

Σήμερα, όμως, η Ευρώπη έχει θωρακισθεί και οι όποιες ρήτρες εφαρμόσει, εάν δεν μπορούμε ή δεν θέλουμε να συμμορφωθούμε, δεν θα έχουν επιπτώσεις, ή εάν θα έχουν θα είναι μηδαμινές. Ακόμη και μια οικειοθελής αποχώρηση, ή μία αποχώρηση που θα μάς επιβληθεί δεν θα έχει τα καταστροφικά αποτελέσματα σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο που θα είχε το 2010.

Εξάλλου, οι αγορές δεν πρόκειται να μην εξασφαλίσουν τα κεφάλαια και τα κέρδη τους. Και οπωσδήποτε θα ζητούν υπέρογκα και απαγορευτικά επιτόκια σε κάθε απόπειρα δανεισμού μας. Με αποτέλεσμα, είτε να εκλιπαρούμε για νέα θεσμική-κρατική βοήθεια από τους εταίρους, είτε να χρεωκοπήσουμε “ενδόξως”, εάν τυχόν είμαστε εκτός ευρώ.

Αυτή, λοιπόν, είναι η αδυσώπητη πραγματικότητα. Οι πολιτικοί μας, ΟΛΟΙ οι πολιτικοί μας θα πρέπει να την κατανοήσουν και τη συνειδητοποιήσουν. Είτε το θέλουν είτε όχι, άλλος δρόμος δεν υπάρχει. Επιτέλους, θα πρέπει να εκσυγχρονισθούμε σαν κράτος, θεσμοί, κοινωνία, θα πρέπει να “μεταρρυθμισμούμε” και να μην επιμένουμε στην δήθεν ελληνική ιδιαιτερότητα.π Τα “νταηλίκια” και οι κραυγές για “ένδοξες μάχες χαρακωμάτων προς προάσπιση τών εθνικών δικαίων” δεν περνούν στην παγκόσμια σκηνή και οπωσδήποτε δεν ιδρώνει το αυτί τών αγορών, από τις οποίες εξαρτάται η παγκόσμιος οικονομία. Κανείς δεν θέλει σήμερα να μάς τιμωρήσει. Απλώς θα κάνουν ό,τι επιβάλλεται για να διασφαλίσουν τα συμφέροντά τους.

Φυσικό είναι ο απλός πολίτης να μην βλέπει εύκολα τη μεγάλη εικόνα, το δάσος. Εξουθενωμένος από τα βαρύτατα δημοσιονομικά μέτρα, αγωνιά για την καθημερινότητά του, είναι εξοργισμένος με τους πολιτικούς που επί σειρά ετών οδήγησαν σε αυτήν την κατάσταση, ίσως ενδόμυχα είναι εξοργισμένος και με τον ίδιο του τον εαυτό επειδή επέτρεψε στους πολιτικούς να μάς φτάσουν στη σημερινή κατάσταση. Είναι εξοργισμένος και δικαίως με διάφορους ερασιτεχνισμούς της σημερινής κυβέρνησης στα φορολογικά και άλλα θέματα.

Θα πρέπει, όμως, να συνειδητοποιήσει και ο απλός πολίτης την πραγματικότητα και ότι, εάν οι πολιτικοί μας ακολουθήσουν τον δρόμο τών ριζικών μεταρρυθμίσεων, ανηφορικό μεν αλλά με ευεργετικά για όλους αποτελέσματα, πολύ σύντομα η κατάσταση θα αλλάξει ριζικά προς το καλύτερο. Το μέλλον ενός εκάστου εξαρτάται από το μέλλον τού συνόλου, τής χώρας. Και αμφιβάλλω εάν υπάρχουν πολίτες που θα ήθελαν να βαδίσουμε προς τον γκρεμό και να κατρακυλήσουμε ανεξέλεγκτα στο απύθμενο βάραθρο, που θα χάσκει μπροστά μας εάν δεν γίνουν τα αυτονόητα, αλλά απλώς θα θέλουμε να δείξουμε ότι “εμείς δεν σκύβουμε το κεφάλι”. Δεν έχουμε κάποιον κατακτητή για να έχουμε σκυμένο το κεφάλι. Ζούμε ελεύθερα μέσα στην παγκόσμια σκηνή με τους νόμους και τους κανόνες της, που τους έχουμε εδώ και πάρα πολλές δεκαετίες αποδεχθεί.