«Το Λαϊκόν Κόμμα είναι το κόμμα του, έστω και επί ζημία του τόπου, σεβασμού των νόμων. Δεν θα κάμη μεγάλην πολιτικήν, αλλά δεν θα πληρώση και τας συνεπείας της, μεγάλας και δυσβαστάκτους», έγραψε κάποτε ο ιδεολογικός πατριάρχης του αντιβενιζελισμού Γεώργιος Βλάχος.

Του ΘΑΝΑΣΗ ΔΙΑΜΑΝΤΟΠΟΥΛΟΥ

Το Λαϊκό Κόμμα υπήρξε ένας από τους τέσσερις κομματικούς κρίκους που συγκροτούν τα τελευταία 110 χρόνια τη διαχρονική εικόνα της συντηρητικής παράταξης (Κόμμα Εθνικοφρόνων, που το 1920 πήρε την ονομασία Λαϊκό Κόμμα, Ελληνικός Συναγερμός, ΕΡΕ, ΝΔ). Η «πολιτική ψυχή» του πρώτου αυτού κρίκου φαίνεται πως πέρασε σε όλες τις μετέπειτα κομματικές εκφράσεις της παράταξης: Με κάποιες ευάριθμες και στιγμιαίες μόνο εξαιρέσεις, οι εκάστοτε κομματικές υποστάσεις του ελληνικού πολιτικού συντηρητισμού υπήρξαν ευλαβείς τηρητές της νομιμότητας, μάλιστα όχι μόνο της τυπικής. Και το πνεύμα και την ουσία των θεσμών έδειξαν πάντα να σέβονται με θρησκευτική ευλάβεια. Αλλά και το εθνικό συμφέρον, όπως ευσυνείδητα το αντιλαμβάνονταν, συνήθως το πρότασσαν των όποιων κομματικών ευαισθησιών. (Και τα γράφει αυτά άνθρωπος ελάχιστα εκφραζόμενος από το ιδεολογικό τρίπτυχο της συντηρητικής παράταξης «Πατρίς-Θρησκεία-Οικογένεια», ιδιαίτερα το μεσαίο…) Νομίζω πως κάποια παραδείγματα είναι χαρακτηριστικά:

Πρώτον… Το ιερό και καθαγιασμένο σύμβολο του Λαϊκού Κόμματος ασφαλώς και υπήρξαν οι «Έξι», θύματα ενός «δικαστικού φόνου» (κατά την κρίση και τον χαρακτηρισμό όχι μόνο στελεχών του κόμματος, αλλά ακόμη και διεθνών παραγόντων μη φιλικά διακείμενων προς την αντιβενιζελική παράταξη). Κύριος υπεύθυνος αυτής της ενδικοφανούς δολοφονίας -κατά τον χαρακτηρισμό του Κωνσταντίνου Δεσποτόπουλου- ήταν ο Θεόδωρος Πάγκαλος. Ας ληφθεί μόνο υπόψη πως το βασικό έγκλημα, το στοιχειοθετήσαν υποτίθεται την «εσχάτη προδοσία» των Έξι εκτελεσθέντων καθώς και των δύο καταδικασθέντων σε ισόβια, ήταν η προκήρυξη δημοψηφίσματος για επάνοδο του Κωνσταντίνου. Και η μη αναβολή του παρά την απειλητική για τη χώρα μας προειδοποίηση των Συμμάχων (η οποία, κατά τον εκτελεσθέντα Νικόλαο Στράτο, θα σήμαινε ποινικώς αξιολογήσιμη παράδοση της εθνικής κυριαρχίας στους ξένους…). Ωστόσο οι επτά εκ των οκτώ καταδικασθέντων ΔΕΝ ήταν μέλη της κυβέρνησης Ράλλη που πήρε τις σχετικές αποφάσεις. Πλην, όπως τόνισαν οι συντάκτες του παραπεμπτικού βουλεύματος, Πάγκαλος, Καλογεράς και Λούφας, η εκ των υστέρων ανάληψη εκ μέρους τους υπουργικών καθηκόντων θεμελίωνε αναδρομική ποινική ευθύνη για το δημοψήφισμα της 22ας Νοεμβρίου 1920…

Τώρα το 1927 ο Πάγκαλος ήταν μόλις ανατραπείς δικτάτορας. Ο Ιωάννης Μεταξάς είχε «λυσσάξει» να τον παραπέμψει σε στρατοδικείο. Εναντιώθηκε και το απέτρεψε ο -«αδελφοποιτός» του Γούναρη- ηγέτης του συγκυβερνώντος Λαϊκού Κόμματος Παναγής Τσαλδάρης. Γιατί -τουλάχιστον κατά το επίσημο σκεπτικό- η παραπομπή θα γινόταν με νόμο αναδρομικής ισχύος…

Δεύτερον… Την παραμονή των εκλογών του 1946 κομμουνιστές έκαναν τη σφαγή του Λιτοχώρου, ουσιαστικά την πρώτη πράξη του Εμφυλίου της περιόδου 1946-1949. Την επομένη των εκλογών συγκροτήθηκε συμμαχική κυβέρνηση Ντίνου Τσαλδάρη με συγκυβερνήτη τον Στυλιανό Γονατά, πρωθυπουργό την ημέρα των εκτελέσεων το 1922 και συναρχηγό της «Επανάστασης» που δρομολόγησε αυτόν τον δικαστικό φόνο. Στην κυβέρνηση αυτή -με τον «δολοφόνο» των πατεράδων τους- δέχτηκαν να μετάσχουν ως υπουργοί και κάποια από τα παιδιά των Έξι!

Τρίτον… Το 1981 κάλπαζε προς την εξουσία το αντιευρωπαϊκό ΠΑΣΟΚ. Ο Γεώργιος Ράλλης αρνήθηκε να αποκλίνει από τις διαχρονικές θέσεις της συντηρητικής παράταξης, αντιστεκόμενος στις πιέσεις που του ασκούνταν να εισαγάγει την απλή αναλογική.

Τέταρτον… Το ίδιο ακριβώς (δεν) έκανε το 1993 ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, ως εκ μεταγραφής έστω βενιζελογενής ηγέτης της ΝΔ. Αυτό μολονότι το 1989 ο Ανδρέας Παπανδρέου δεν είχε επιδείξει ανάλογη θεσμική ευαισθησία.

Πολλά ανάλογα παραδείγματα θα μπορούσα να καταγράψω. Το συμπέρασμα, ωστόσο, παραμένει αναμφίλεκτο: Έστω και αν με τον καιρό η επιρροή του θέματος αμβλυνθεί… Έστω και αν τα λαϊκότροπα στρώματα εστιάσουν περισσότερο στα οικονομικά δεδομένα… Η επίπτωση της αήθους παρακολούθησης Ανδρουλάκη σε τμήμα του αστικού πυρήνα των οπαδών της ΝΔ ενισχύεται από το γεγονός πως μια τέτοια συμπεριφορά της δημόσιας εξουσίας είναι αντίθετη προς τον διαχρονικό πυρήνα των αξιών της ελληνικής συντηρητικής παράταξης… (Η ηγεσία της οποίας τόσο μετωπικά εναντιώθηκε και στην εκ των σπλάχνων της προερχόμενη εκτροπή του 1967. Ενώ, αντίθετα, στον συχνά «θεσμοανατροπέα» Ελευθέριο Βενιζέλο ακόμη και ο φίλος του καθηγητής Κωνσταντίνος Πολυχρονιάδης έλεγε «τα ανθρώπινα δικαιώματα ουδέποτε τα θεωρήσατε ιερά»…)        

ΥΓ. Δεν είμαι ο πλέον αρμόδιος να αποφανθώ αν είναι συνταγματικά απολύτως ανεπίτρεπτη η παρακολούθηση αιρετών αρχόντων. Την εποχή της μοναρχικής νομιμοποίησης ίσχυε ο κανών «ο βασιλεύς ου κακόν ποιεί» και ουδείς μπορούσε να στραφεί κατά του κληρονομικού μονάρχη. Δύσκολο μου φαίνεται να μπορεί να επεκταθεί αυτό το ακαταδίωκτο στη διάχυτη αιρετή εξουσία της περιόδου που «βασιλεύει» η λαϊκή κυριαρχία και η ψήφος…

ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ POLITICAL