Μια νέα φάση παρεμβάσεων στον χώρο των πανεπιστημίων ανοίγει η κυβέρνηση, με αιχμή την αντιμετώπιση της ανομίας, τη λογοδοσία των φοιτητών και των πρυτανικών αρχών, αλλά και την κάλυψη των ζημιών από επεισόδια. Οι βασικές προτάσεις θα παρουσιαστούν σήμερα από την Υπουργό Παιδείας Σοφία Ζαχαράκη στη Σύνοδο των Πρυτάνεων, ενώ περισσότερες λεπτομέρειες θα ακολουθήσουν με την κατάθεση του σχεδίου νόμου.

Αφετηρία το 2019: Το τέλος του ασύλου ανομίας

Η σημερινή συζήτηση δεν ξεκινά από το μηδέν. Ήδη από το 2019, η κυβέρνηση Μητσοτάκη κατήργησε εν συνόλω το λεγόμενο «άσυλο ανομίας», χωρίς να στηριχθεί τότε από κανένα κόμμα της αριστερής ή κεντροαριστερής αντιπολίτευσης. Χάρη σε αυτή τη ρύθμιση, η ΕΛΑΣ μπορεί πλέον να επεμβαίνει στα πανεπιστήμια χωρίς προϋποθέσεις, όπως συμβαίνει και σε κάθε άλλο δημόσιο χώρο, όταν τελείται αξιόποινη πράξη. Η πρόσφατη σύλληψη δράστη των επεισοδίων στο Πολυτεχνείο επιβεβαιώνει στην πράξη την αλλαγή σελίδας.

Συνέπειες για φοιτητές και πρυτάνεις

Η νέα πρόταση συμπληρώνει το νομοθετικό πλαίσιο του 2021 και επικεντρώνεται σε τρία πεδία:

• Φοιτητές που συμμετέχουν σε βίαια επεισόδια θα υπόκεινται σε πειθαρχικές ποινές, που φτάνουν ως τη διαγραφή από το πανεπιστήμιο.
• Πρυτανικές αρχές που δεν εφαρμόζουν το νόμο, θα αντιμετωπίζουν διοικητικές και νομικές συνέπειες.
• Όσοι προκαλούν ζημιές σε πανεπιστημιακή περιουσία, θα καλούνται να πληρώσουν αποζημιώσεις. Η σχετική διαδικασία θα κινείται μέσω της ΑΑΔΕ, όπως ήδη συμβαίνει με άλλες περιπτώσεις πολιτικής ευθύνης.

Δεν υπάρχουν «άβατα» και κρατίδια

Όπως επεσήμανε η κ. Ζαχαράκη, «κανείς δεν είναι υποχρεωμένος να εκλεγεί πρύτανης, αλλά αν το πράξει, πρέπει να εφαρμόζει τον νόμο». Το μήνυμα της κυβέρνησης είναι ότι τα ελληνικά πανεπιστήμια δεν είναι αυτόνομα κρατίδια, αλλά δημόσιοι θεσμοί υποκείμενοι στον έλεγχο του νόμου.

Χαρακτηριστικά περιστατικά: Η αναγκαιότητα των νέων μέτρων

Τα πρόσφατα επεισόδια σε ΕΜΠ, ΑΠΘ και Πάντειο έδειξαν ότι παρά τις προόδους, εξακολουθούν να υπάρχουν θύλακες βίας. Σε μία περίπτωση, φοιτητής τραυματίστηκε σοβαρά από επίθεση άλλων φοιτητών. Σε άλλη περίπτωση, καταστράφηκε πανεπιστημιακός εξοπλισμός χιλιάδων ευρώ. Μέχρι σήμερα, τέτοιες ενέργειες σπάνια είχαν συνέπειες. Αυτό αλλάζει.

Η επόμενη μέρα

Η κυβέρνηση προτάσσει ένα μοντέλο πανεπιστημίου ανοιχτό, ασφαλές και υπεύθυνο. Το πλαίσιο που θα παρουσιαστεί αύριο στοχεύει στην αποκατάσταση του αισθήματος δικαίου μέσα στην πανεπιστημιακή κοινότητα και στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης των πολιτών απέναντι στο Δημόσιο Πανεπιστήμιο.

Το μήνυμα είναι σαφές: Τάξη, λογοδοσία, ασφάλεια. Όχι ως καταστολή, αλλά ως προϋπόθεση για πραγματική ελευθερία και ακαδημαϊκή πρόοδο.