Φως στη ζωή της Μαρίκας Νίνου, μίας γυναίκας που έφυγε νωρίς και έγινε θρύλος του λαϊκού μας τραγουδιού, ρίχνει το βιβλίο των Τάσου Κακλαμάνη και Κατερίνας Τσιρίδου με τίτλο «Σαν άστρο εβασίλεψα» που κυκλοφορεί από την Ελληνοεκδοτική.
Άγνωστα ντοκουμέντα και μαρτυρίες, η εποχή της και το καλλιτεχνικό της σύμπαν. Ο ερευνητής Τάσος Κακλαμάνης ξεδιπλώνει πτυχές του χαρακτήρα της και όχι μόνο…
Περιγράψτε μου τη Μαρίκα Νίνου σαν χαρακτήρα έτσι όπως προέκυψε από την έρευνα για το βιβλίο σας.
Η Μαρίκα Νίνου ήταν από μικρή και έμεινε μέχρι το τέλος της ένα εξωστρεφές, εκφραστικό, πεισματάρικο και ελεύθερο παιδί με ιδιαίτερο χάρισμα φωνής. Σαν γυναίκα, παρά το ότι δεν ήταν καλλονή, ο αυθορμητισμός και η θηλυκότητά της, της προσέδιναν πάντα μια ξεχωριστή ελκυστική χάρη. Ήταν και… ζουμερή, στα γυναικεία πρότυπα της εποχής της. Σαν επαγγελματίας, ήταν πολύ δουλευταρού, υπάκουη στις συμβουλές και διδαχές παλαιότερων της συνθετών και τραγουδιστών, όπως ο Στελλάκης Περπινιάδης, η Ρόζα Εσκενάζυ και φυσικά ο Βασίλης Τσιτσάνης. Ήταν επίσης πολύ διεκδικητική, ιδιαίτερα στην καλλιτεχνική της σχέση με τον Τσιτσάνη, όπου απαιτούσε την αποκλειστικότητα. Ως άνθρωπος, είχε τεράστιο πείσμα και προσήλωση στο όνειρό της και δικαίως κατάφερε στα λίγα χρόνια καριέρας και ζωής της, να γίνει όπως την αποκαλούσαν «Βασίλισσα του λαϊκού τραγουδιού»
Τί νέο κόμισε στο λαϊκό τραγούδι; Η φωνή ή η σκηνική παρουσία της την έκανε ξεχωριστή;
Η εκπληκτική φωνή της Νίνου σε συνδυασμό με τις κορυφαίες συνθέσεις που ο Τσιτσάνης έγραψε γι’ αυτήν, έφεραν τις αξέχαστες επιτυχίες που τραγουδιούνται μέχρι σήμερα και υποβαστάζουν ως ιερές κολώνες το ναό του λαϊκού μας τραγουδιού. Στο πάλκο, η φωνή και η σκηνική της παρουσία, δημιούργησαν ένα εκρηκτικό μείγμα. Η ασυγκράτητη και πηγαία Νίνου, με την έντονη εκφραστικότητα και ερμηνεία της, πάντα παρέσυρε τους θαμώνες στον ξέφρενο ρυθμό της, φέρνοντας έτσι έναν νέο αέρα φρεσκάδας και ευφορίας στα λαϊκά μαγαζιά. Ήταν δε η πρώτη γυναίκα που έσπασε τα ταμπού της εποχής και τραγούδησε όρθια στο πάλκο, παρά το μειδίαμα αρκετών παλαιών και συντηρητικών μπουζουκο-συνθετών.
Γιατί έγινε θρύλος αν και γνωρίζουμε τόσο λίγα για τη ζωή της;
Μετά από την έρευνα που χρειάστηκε αυτό το βιβλίο, νομίζω γνωρίζουμε πλέον πάρα πολλά. Στο θρύλο της Νίνου συνέβαλλαν πολλοί παράγοντες: το χάρισμα της φωνής της, η συναισθηματική φόρτιση της ερμηνείας της, οι τρομερές συνθέσεις που ερμήνευσε, η θεατρική και ακροβατική της προϋπηρεσία, που της έδωσαν έναν πρωτόγνωρο αέρα και κινησιολογία στο πάλκο.
Ποιο κενό έρχεται να συμπληρώσει το βιβλίο σας; Τί μάθατε για τη Μαρίκα Νίνου που δεν το γνωρίζατε;
Η ιστορία της Νίνου έχει χιλιοειπωθεί και αναπαράγεται πάντα με αναφορές μόνο στην καλλιτεχνική της δόξα και τον «κίτρινο τύπο» για τη σχέση της με τον Τσιτσάνη, πάντα ωστόσο με σοβαρά σφάλματα και παραλείψεις. Η πραγματική Νίνου μας περίμενε να την ανακαλύψουμε και μας εξέπληξε τρομερά. Η έρευνα με την Κατερίνα Τσιρίδου μας πήρε χρόνια αλλά άξιζε τον κόπο αφού μπορέσαμε να αποκαλύψουμε, την πραγματική καταγωγή της, το όνομα και τη ρότα του καραβιού στο οποίο γεννήθηκε, γιατί ονομάστηκε Ευαγγελία, πως βρέθηκε και έζησε στην προσφυγική Κοκκινιά, τα παιδικά της μουσικά ακούσματα, την καθημερινή Νίνου στο Αιγάλεω (όπου έζησε τα τελευταία 10 χρόνια της), τη δόξα της στην Αμερική, τις τελευταίες μέρες της ζωής της και το τραγικό της τέλος στα 35 της χρόνια και άλλα πολλά άγνωστα στοιχεία και ντοκουμέντα.
Ήταν ο Βασίλης Τσιτσάνης ο άνθρωπος ορόσημο στη ζωή της;
Εννοείται. Αν ήταν να αναφέρουμε χρονολογικά τα κομβικά πρόσωπα στη ζωή της Μαρίκας, αυτά ήταν οι γονείς και τα αδέρφια της, ο άντρας και το παιδί της και ο Βασίλης. Αυτός πήρε το ακατέργαστο διαμάντι Μαρίκα Νίνου, το λείανε και το γυάλισε σε βαθμό εκτυφλωτικό. Το ταλέντο της Νίνου ήταν τα φτερά της και οι συνθέσεις του Τσιτσάνη, ο ανοιχτός ουρανός για να πετάξει ψηλά.
Επικοινωνεί η εποχή της με τη δική μας; Τί έχει να πει η ιστορία της στον σημερινό αναγνώστη;
Επικοινωνεί απόλυτα νομίζω. Αν παραβλέψεις το υλικό περίβλημα της εποχής, δηλαδή το αν υπάρχουν γύρω χωμάτινοι δρόμοι και παράγκες ή άσφαλτος με πολυκατοικίες, οι άνθρωποι τότε και τώρα γεννιούνται, πονάνε, γελάνε, αγαπάνε, χωρίζουν, γλεντάνε, παλεύουν να επιβιώσουν, ξενιτεύονται, κυνηγάνε το όνειρό τους ώσπου να πεθάνουν.
Το μεγάλο δίδαγμα από τη ζωή της Νίνου είναι ότι δεν έχει σημασία πόσο θα ζήσεις αλλά πώς. Γεμάτος φεύγει ο άνθρωπος που ζει ελεύθερα και κυνηγάει με πάθος και πείσμα το όνειρό του, ακόμα κι αν αυτό δεν καταφέρει να το πραγματοποιήσει. Η ευτυχία βρίσκεται πάντα στο ταξίδι, που αξίζει πιο πολύ κι από τον ίδιο τον προορισμό. Η Νίνου το έζησε. Η ζωή της ήταν μια «Οδύσσεια» και πριν το τέλος, αξιώθηκε και έφτασε στην Ιθάκη της. Δεν έφυγε πλήρης ημερών αλλά πλήρης ονείρων.
Ποιο τραγούδι που ερμήνευσε περιγράφει καλύτερα τη ζωή της;
Το «Γεννήθηκα για να πονώ». Αυτό ήταν το αγαπημένο της, ένα από τα πιο βιωματικά της τραγούδια, για αυτό και η ερμηνεία της σπαρακτική. Το βεβαιώνουν άλλωστε οι μαρτυρίες των ανθρώπων που τη γνώρισαν. Οι στίχοι ήταν η ίδια η ζωή της. Ήταν και το τελευταίο τραγούδι της στο πάλκο, λίγες μέρες πριν ξεψυχήσει.
Αν η ζωή της ήταν πίνακας, ποια χρώματα θα επιλέγατε για να τον φιλοτεχνήσετε;
Κόκκινο σίγουρα για το πάθος της για τη ζωή τον έρωτα και το τραγούδι.
Μαύρο για τη δύσκολη ζωή και το τραγικό της τέλος
Χρυσαφί γιατί ταιριάζει απόλυτα σε μια λαμπερή Βασίλισσα που… «Σαν Άστρο Εβασίλεψε!»
