ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΦΑΝΗ ΧΑΡΙΣΗ
Από τον Αύγουστο του 2024 έως σήμερα τα Ρίχτερ ταρακούνησαν αρκετές φορές το Άγιο Όρος κυρίως με σεισμούς μικρής έντασης.
Οι πιο μεγάλες και ανησυχητικές σεισμικές δονήσεις που σημειώθηκαν στην Πολιτεία της Ορθοδοξίας ήταν στις 22 Σεπτεμβρίου και 13 Δεκεμβρίου 2024 με 4,6 Ρίχτερ, στις 15 Φεβρουαρίου 2025 4,7 Ρίχτερ και το Σάββατο 7 Ιουνίου 2025 που οι σεισμογράφοι κατέγραψαν 5,3 Ρίχτερ ενώ σημειώθηκαν και ζημιές σε μοναστήρια της Αθωνικής Πολιτείας.
Οι σεισμολόγοι ανησυχούν κυρίως λόγω της επίμονης και πολύμηνης σεισμικής δραστηριότητας που δείχνει κλιμακούμενη ως προς τα μεγέθη αν και στην περιοχή όπως ανέφερε στην «Κ» ο καθηγητής Σεισμολογίας στο ΑΠΘ, κ. Μανώλης Σκορδίλης τα ρήγματα που υπάρχουν στην περιοχή δεν είναι μεγάλα.
«Στην περιοχή υπάρχουν ρήγματα που δεν είναι μεγάλα τα οποία δεν έχουν δώσει, τουλάχιστον δεν έχουμε καμία πληροφορία από ιστορικά δεδομένα, μεγάλο και ισχυρό σεισμό» είπε ο κ. Σκορδίλης προσθέτοντας ότι στην παρούσα φάση φαίνεται ότι έχει διεγειρθεί ο χώρος συνολικά «περίπου στα δέκα χιλιόμετρα»
«Ένα ρήγμα αυτής της διάστασης, αν θεωρούσαμε ότι θα μπορούσε να κάνει κίνηση σε όλο του το μήκος, θα μπορούσε να προκαλέσει έναν σεισμό λίγο πάνω από τα 5,5 Ρίχτερ» ανέφερε ο κ. Σκορδίλης επισημαίνοντας ότι «δεν φαίνεται να έχουμε διέγερση μιας ευρύτερης περιοχής» ή ακόμα κάποιου άλλου μεγάλου ρήγματος το οποίο θα μπορούσε να δώσει πολύ μεγάλο σεισμό.
Η αγωνία πολλών όμως είναι εάν το ρήγμα που δίνει τους τελευταίους μήνες τους σεισμούς στο Άγιο Όρος μπορεί να αφυπνίσει κάποιο μεγάλο ρήγμα και να προκληθεί μεγάλος σεισμός.
«Δεν φαίνεται ότι μπορεί να ενεργοποιηθεί κάποιο άλλο ρήγμα. Υπάρχουν κοντά στην περιοχή μεγάλα ρήγματα. Υπάρχει βορειότερα, κοντά στην Ιερισσό, μεγάλο ρήγμα και νοτιότερα μπορούμε να πιάσουμε την τάφρο του Αιγαίου αλλά είναι αδύνατον αυτά τα ρήγματα να ενεργοποιηθούν εξαιτίας σεισμών της τάξης του 4,5, του 4,7 και του 5,2. Αυτοί δεν είναι μεγάλοι σεισμοί που θα μπορούσαν να επηρεάσουν γειτονικά ρήγματα» τόνισε ο κ. Σκορδίλης.
Αχαρτογράφητα ρήγματα
Από την πλευρά του ο καθηγητής Φυσικής Λιθόσφαιρας, Σεισμολογίας και εφαρμοσμένης Γεωφυσικής, Κώστας Παπαζάχος επεσήμανε στην «Κ» ότι είναι άγνωστο πόσο μεγάλο είναι το ρήγμα που δίνει τους σεισμούς καθώς τα ρήγματα του Αγίου Όρους δεν έχουν μελετηθεί και παραμένουν αχαρτογράφητα.
«Δεν ξέρουμε, δεν είμαστε σίγουροι πόσο μεγάλο είναι το ρήγμα. Γιατί δεν είναι μόνο το κομμάτι που βλέπουμε στην επιφάνεια είναι και αυτό που δεν είναι στην επιφάνεια και η συγκεκριμένη περιοχή δεν είναι μελετημένη. Υποθέτουμε από τα στοιχεία που βλέπουμε ότι έχει ένα μήκος από 8 έως 15 χιλιόμετρα. Αυτή την στιγμή δεν υπάρχουν λεπτομερείς μελέτες στην περιοχή του Αγίου Όρους κυρίως για λόγους ιστορικούς, δεν είναι από τα πιο εύκολα μέρη για να μελετηθούν. Εξάλλου, και πολλά άλλα μέρη στον ελληνικό χώρο δεν είναι λεπτομερώς μελετημένα και δεν ξέρουμε όλα τα ρήγματα του ελληνικού χώρου» τόνισε ο κ. Παπαζάχος.
Αξιοσημείωτο είναι επίσης ότι δεν υπάρχουν ιστορικά στοιχεία για το συγκεκριμένο ρήγμα και για σεισμούς που μπορεί να έδωσε σε προηγούμενα έτη.
«Δεν υπάρχουν ιστορικά στοιχεία. Αυτό που ξέρουμε είναι ότι κατα κύριο λόγο οι μονές έχουν χτυπηθεί από σεισμούς νότια από το Άγιο Όρος από την τάφρο του Βορείου Αιγαίου όπου μεγάλοι σεισμοί σε αυτήν την περιοχή έχουν προκαλέσει βλάβες κυρίως στις νότιες μονές του Αγίου Όρους. Από τα διαθέσιμα στοιχεία, τα οποία δεν είναι λίγα, δεν γνωρίζουμε κάποια σημαντική καταστροφή να έχει γίνει στο βορειότερο, στο κεντρικό τμήμα του Αγίου Όρους. Μπορεί να έχει γίνει (σ.σ. σεισμός) πριν τη δημιουργία των μονών ή να μην έχει καταγραφεί. Γενικά όμως οι μοναχοί καταγράφουν αυτές τις πληροφορίες, αν είχε γίνει θα το είχαν καταγράψει. Άρα δεν έχουμε ιστορικά στοιχεία που να αφορούν τον κορμό του Αγίου Όρους» ανέφερε προσθέτοντας ότι οι σεισμολόγοι μπορούν να βγάλουν συμπεράσματα από τη γενικότερη τεκτονική που έχει το Άγιο Όρος.
Όσον αφορά εάν η δραστηριότητα του ρήγματος που δίνει διαρκώς σεισμούς το τελευταίο καιρό μπορεί να αφυπνίσει και να ενεργοποιήσει κάποιο άλλο μεγάλο ρήγμα που βρίσκεται στην ευρύτερη περιοχή ο κ. Παπαζάχος εκτιμά ότι δεν υπάρχει τέτοια εικόνα.
«Γενικά δεν υπάρχει τέτοια εικόνα και παρόλο που πιο βόρεια υπάρχουν ρήγματα, τέτοιες ακολουθίες πολύ μικρού σεισμού δεν έχουν κανένα δυναμικό ενεργοποίησης γειτονικών ρηγμάτων. Μόνο πολύ μεγάλοι σεισμοί πάνω από 6,5 Ρίχτερ μπορούν να το προκαλέσουν. Άρα, η συγκεκριμένη ακολουθία δεν μας ανησυχεί για κάποια γειτονική περιοχή, μας ανησυχεί για το ίδιο το ρήγμα και για την συγκεκριμένη περιοχή. Δηλαδή το ενδιαφέρον περιστρέφεται αποκλειστικά στην συγκεκριμένη περιοχή» τόνισε.
Οι ζημιές σε μονές και η επέμβαση του Υπουργείου Πολιτισμού
Ο σεισμός των 5,3 Ρίχτερ της 7ης Ιουνίου είχε επίκεντρο στη θαλάσσια περιοχή κοντά στις παραλιακές μονές Δοχειαρίου και Ξενοφώντος ενώ προκλήθηκαν ζημιές στις Μονές Ξενοφώντος, Δοχειαρίου και Παντοκράτορος ενώ ζημιές μικρότερης κλίμακας έγιναν και στη Σίμωνος Πέτρας.
Με εντολή της υπουργού Πολιτισμού, Λίνας Μενδώνη αρχαιολόγοι και συντηρητές έχουν σπεύσει στο Άγιο Όρος και διενεργούν αυτοψίες και ενδελεχείς ελέγχους σε όλες τις μονές και τα μνημεία ενώ η εικόνα για το σύνολο των ζημιών στις Ιερές μονές αναμένεται να ολοκληρωθεί εντός των ημερών.
«Αμέσως μετά την σεισμική δόνηση της 7ης Ιουνίου το Υπουργείο Πολιτισμού δια των αρμοδίων υπηρεσιών του, αλλά και εγώ προσωπικά, βρισκόμαστε σε συνεχή επαφή με τους εκπροσώπους των Ιερών Μονών.
Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Χαλκιδικής και Αγίου Όρους, με κλιμάκιο αρχαιολόγων και συντηρητών, με επικεφαλής τον προϊστάμενό της Γιώργο Σκιαδαρέση, είναι παρούσα στον Άθω, από την επαύριο του σεισμού, και θα παραμείνει εκεί μέχρις ότου ολοκληρωθεί το σύνολο των αυτοψιών και των ενδελεχών ελέγχων, σε όλα τα πληγέντα μνημεία. Όπως και στο παρελθόν, όσες φορές χρειάστηκε, το ΥΠΠΟ έχοντας πλήρη επίγνωση της τεράστιας αρχαιολογικής, ιστορικής και πνευματικής σημασίας του Αγίου Όρους είναι παρόν, προκειμένου τραύματα και ζημίες να επουλωθούν σύμφωνα με τις αρχές της επιστήμης και της δεοντολογίας» δήλωσε η κ. Μενδώνη.
Σε κανονικούς ρυθμούς η ζωή στο Άγιο Όρος
Η ζωή στο Άγιο Όρος συνεχίζεται κανονικά όπως ανέφερε στην «Κ» ο διοικητής του, Αλκιβιάδης Στεφανής καθώς η σεισμική δραστηριότητα βαίνει εκτονούμενη ενώ οι δυνάμεις της Πυροσβεστικής που είχαν σπεύσει την επόμενη στιγμή του σεισμού των 5,3 Ρίχτερ αποσύρθηκαν την επόμενη ημέρα.
Στις 20 μονές και κελιά του Αγίου Όρους όπως είπε ο κ. Στεφανής διαβιούν περίπου 2000 μοναχοί ενώ καθημερινά στην Πολιτεία βρίσκονται 1.000- 1.500 επισκέπτες. Επίσης στο Άγιο Όρος εργάζονται περίπου 1000 άτομα.
Όσον αφορά τις ζημιές που έχουν προκληθεί σε μονές ο κ. Στεφανής ανέφερε ότι «μετά την αρχική εκτίμηση θα έρθουν πιο εξειδικευμένοι επιστήμονες από το Υπουργείου Πολιτισμού όπως συντηρητές, μηχανικοί κ.α. θα προτεραιοποιήσουν τις ζημιές και θα τις εντάξουν σε χρηματοδοτικά εργαλεία» προκειμένου να αρχίσει η αποκατάσταση τους.
