Ένα «πέπλο» φόβου, άγνοιας, θρησκευτικής παράδοσης και έλλειψης ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης, έχει «δαιμονοποιήσει» τα φίδια, τα οποία εμφανίζονται στη χώρα μας πιο τακτικά τους ανοιξιάτικους και θερινούς μήνες και προκαλούν συχνά ρίγη φόβου.
Πολλοί όταν τα συναντούν, σαστίζουν στην «παγωμένη» θέα τους και άλλοι επιχειρούν να τα σκοτώσουν, χωρίς να γνωρίζουν καν αν είναι δηλητηριώδη και παρότι αυτό απαγορεύεται βάσει νόμου. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην Ελλάδα από τα 23 είδη φιδιών και τα έξι είδη άποδων σαυρών που μοιάζουν και συγχέονται συχνά με φίδια, μόνο τα πέντε έχουν επικίνδυνο δάγκωμα για τον άνθρωπο και είναι και τα πέντε είδη οχιάς.
Η Κωνσταντία Ο., εθελόντρια και έμπειρη στην επαφή με φίδια, το 2023 έζησε μια περιπέτεια, όταν επιχείρησε να απομακρύνει οχιά από σχολείο στη Θεσσαλονίκη. Το ζώο τη δάγκωσε, με συνέπεια να υποστεί αναφυλακτικό σοκ και να νοσηλευτεί σε ΜΕΘ. Σήμερα δηλώνει στην Karfitsa ότι θα έπρεπε να υπάρχει εκπαίδευση στα σχολεία για τα φίδια στην Ελλάδα, καθώς συχνά γίνονται παρανοήσεις.
«Για κακή μου τύχη, όταν πήγα να απεγκλωβίσω το φίδι, δεν είχα μαζί μου τα εργαλεία. Είναι προστατευόμενο είδος και δεν ήθελα σε καμία περίπτωση να αφαιρεθεί η ζωή του. Το ζώο ήταν τυλιγμένο πάνω σε ένα δεντράκι. Επειδή δεν είχα το ειδικό μπαστούνι μαζί μου, ουσιαστικά ζήτησα ένα μακρύ ραβδί για να ερεθίσω λίγο το ζώο και να σηκώσει το κεφάλι του από τον κορμό. Τα κατάφερα ως εκεί. Έγινε η σύλληψη. Το δόντι του φιδιού σκάλωσε στο γάντι μου την ώρα που πήγα να το βάλω μέσα στο βαλιτσάκι. Αυτό που έπαθα ήταν ένα αλλεργικό σοκ. Αν δε φορούσα γάντια θα ήταν πιο επιτυχημένη η επιχείρηση θεωρώ», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Και προσθέτει: «Πρέπει όλοι οι Έλληνες να γνωρίζουν την οχιά και δύο, τρία ακόμη φίδια που έχουν δηλητήριο και είναι πιο σπάνιο να τα βρεις. Όλα τα υπόλοιπα ερπετά στον ελλαδικό χώρο είναι ακίνδυνα. Μειώνουν τον αριθμό των τρωκτικών. Για μένα είναι σαν να βλέπεις μια γάτα. Τις προάλλες που γυρνούσα από Χαλκιδική, σε μια απόσταση δέκα χιλιομέτρων είδα πέντε έφιους πατημένους και τρεις τυφλίτες, εντελώς ακίνδυνα ζώα. Φαινόταν ότι ήταν εξεπιτούτου πατημένα από τα αμάξια. Δεν υπάρχει λογική σε αυτό που συμβαίνει. Σε άλλα κράτη οι άνθρωποι ζουν δίπλα σε ποτάμια με αλιγάτορες και κροκόδειλους. Αυτοί πώς σέβονται το περιβάλλον και επιβιώνουν με αυτά τα ζώα;»
Δύο είδη οχιάς στην Κεντρική Μακεδονία
Στην Κεντρική Μακεδονία συναντώνται 15 είδη φιδιών και τρία είδη άποδων σαυρών. Από αυτά, δύο είναι είδη οχιάς. Το ένα είναι η κοινή Οχιά ή αλλιώς Κερασφόρος Οχιά (Vipera ammodytes) και το δεύτερο είναι η κοινή ευρωπαϊκή οχιά (Vipera berus) που της έχει δοθεί η ονομασία «Αστρίτης». Ο Αστρίτης είναι είδος που σε ελληνικό έδαφος συναντάται μόνο σε μερικά βουνά στα βόρεια σύνορά μας, σε μεγάλα υψόμετρα και όχι σε πεδινές περιοχές.
Ο βιολόγος – ερπετολόγος και μέλος της Ελληνικής Ερπετολογικής Εταιρείας, Ηλίας Στραχίνης υπογραμμίζει στην Karfitsa ότι εάν κάποιος συναντήσει φίδι, θα πρέπει να κρατήσει μια απόσταση αλλά και να διατηρήσει την ψυχραιμία του. «Τα φίδια δεν είναι επιθετικά. Δεν θα έρθουν ποτέ κατά πάνω μας για να μας δαγκώσουν και θα δαγκώσουν μόνο ως άμυνα αν τα πιάσουμε, τα πατήσουμε ή τα πλησιάσουμε απειλητικά σε πολύ κοντινή απόσταση», εξηγεί.
Πού είναι πιθανότερο να συναντήσουμε φίδι
Όσον αφορά τα σημεία όπου είναι πιο πιθανό να συναντήσουμε φίδι, ο κ. Στραχίνης σημειώνει: «Σίγουρα στο φυσικό περιβάλλον είναι πιο πιθανό να συναντήσουμε φίδι. Αν όμως ο κήπος μας γειτνιάζει με φυσικό περιβάλλον είναι πολύ πιθανόν να τον επισκεφτούν φίδια. Για να μειώσουμε τις πιθανότητες μιας τέτοιας επίσκεψης πρέπει να κουρεύουμε κοντά τη βλάστηση, να μην αφήνουμε σωρούς από αντικείμενα και πέτρες, να φράξουμε καλά όλες τις σχισμές και τρύπες, και να μην αφήνουμε εκτεθειμένες τροφές και νερό που μπορούν να προσελκύσουν τρωκτικά. Φίδι όμως μπορεί να συναντήσουμε και μέσα στις πόλεις, καθώς τα φίδια μπορούν να μεταφερθούν παθητικά μέσω των αυτοκινήτων, αφού μπορεί να κρυφτούν στον κινητήρα όταν παρκάρουμε στην ύπαιθρο».
Σε περίπτωση δαγκώματος από οχιά
Στα μέτρα προστασίας που πρέπει να λαμβάνονται, βρίσκονται τα χοντρά και ψηλά υποδήματα όταν περπατάμε στην ύπαιθρο και τα χοντρά γάντια εργασίας (ιδανικά συγκόλλησης). Σε περίπτωση δαγκώματος από οχιά όμως θα πρέπει, σύμφωνα με τον κ. Στραχίνη, «να παραμείνουμε ψύχραιμοι καθώς το δηλητήριο των οχιών της χώρας μας επιδρά πολύ αργά και έχουμε υπεραρκετό χρόνο να διακομισθούμε σε ένα νοσοκομείο (εξαιρουμένης της αναφυλακτικής αντίδρασης που επείγει εξαιρετικά). Να αφαιρέσουμε όλα τα αντικείμενα που θα μπορούσαν να σφίξουν το δαγκωμένο μας μέλος όσο αυτό θα πρήζεται. Να ξαπλώσουμε χαλαρώνοντας όλους μας τους μυς και να παραμείνουμε εντελώς ακίνητοι. Να μην σκίσουμε το δέρμα και να μην εφαρμόσουμε κανενός είδους περιδέσεις (δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να κοπεί η κυκλοφορία του αίματος, παρά τις παλιές πεποιθήσεις). Να καλέσουμε σε βοήθεια στο 166 ή το 112 και να περιμένουμε για τη μεταφορά μας. Δεν πρέπει να περπατήσουμε, η ακινησία είναι πολύ σημαντική για την επιβράδυνση της εξάπλωσης του δηλητηρίου. Όποιοι έχουν ενδείξεις για αλλεργίες είναι καλό να επισκεφτούν και να συμβουλευτούν έναν αλλεργιολόγο που ίσως τους συνταγογραφήσει συγκεκριμένο σκεύασμα για το ενδεχόμενο αναφυλακτικής αντίδρασης».
