Δημήτρης Δάγκαλης στην «Κ»: Κανένα σύστημα δεν θα μας πάρει

Συνεντεύξεις

Δημήτρης Δάγκαλης στην «Κ»: Κανένα σύστημα δεν θα μας πάρει την ελευθερία, εμείς θα την εκχωρήσουμε για εύκολες δόσεις ντοπαμίνης

Ελίνα Τουκουσμπαλίδου

17/05/2024 - 09:00

«Αν θέλεις μια εικόνα του μέλλοντος, φαντάσου μια μπότα να πατάει το πρόσωπο ενός ανθρώπου, για πάντα». Στο θεατρικό σανίδι μεταφέρεται το διάσημο 1984 του Τζορτζ Όργουελ, το οποίο παίζεται στο Artbox Fargani της Θεσσαλονίκης στις 13-14 και 20-21 Μαΐου. Ο ηθοποιός Δημήτρης Δάγκαλης μιλά στην Karfitsa για τον δικό του ρόλο στην παράσταση και για τον «μεγάλο αδελφό» και στην εποχή των social media.

Τι θα δει το κοινό στην παράσταση 1984;

Μια παράσταση-σχόλιο πάνω σε ένα από τα πιο επιδραστικά λογοτεχνήματα του 20ου αιώνα. Ένα σύνολο θραυσμάτων μνήμης στο μυαλό του κεντρικού ήρωα της ιστορίας, Winston Smith. Μια συνεχή εναλλαγή ανάμεσα στο «είναι» και στο «δεν είναι».

Μιλήστε μου για τον δικό σας ρόλο. Πώς προσεγγίσατε εσείς ο ίδιος το κείμενο;

Καταρχάς το κείμενο της παράστασης προέκυψε με αφετηρία το ίδιο το 1984, μαζί με επιρροές από μία μεταγραφή Βρετανών συγγραφέων πάνω στο μυθιστόρημα. Η πρώτη προσέγγιση ξεκινά από το «τι θέλουμε να πούμε» με αυτή την παράσταση.

Δεν είναι εύκολο να επιλέξεις τι θα φωτίσεις μέσα σε μια τόσο μεγάλη ιστορία, κυριολεκτικά και μεταφορικά. Είναι τόσες πολλές οι έννοιες με τις οποίες «καταπιάνεται» ο Τ. Όργουελ σε αυτό το έργο του. Το θέμα είναι ότι δεν μπορείς να υποδυθείς καμία «έννοια» επάνω στη σκηνή. Επομένως για μένα ήταν σημαντικό να παραμένει ο Winston ένας χαρακτήρας ανθρώπινος, «με σάρκα και οστά», με διαφορετικές θερμοκρασίες πάνω στη σκηνή.

Δημήτρης Δάγκαλης στην «Κ»: Κανένα σύστημα δεν θα μας πάρει την ελευθερία, εμείς θα την εκχωρήσουμε για εύκολες δόσεις ντοπαμίνης

Στην εποχή των social media, της τεχνολογίας και του «μεγάλου αδελφού» που παίρνει τη μορφή του αλγορίθμου, ποιες πιστεύετε ότι θα είναι οι εντυπώσεις του κοινού μετά από τη θέαση του έργου;

Συνήθως το 1984 ταυτίζεται με την ουτοπία. Ή έστω τη δυστοπία. Με όλη αυτή την τεχνολογική εξέλιξη, όμως, και κυρίως με την εξοικείωση – σχεδόν την ταύτισή μας πια – με την τεχνολογία, τα social media, την ατελείωτη πληροφορία το 1984 παύει να είναι δυστοπικό. Γίνεται απολύτως σύγχρονο – αν όχι κλασικό – ως ιστορία. Πιστεύω πως το κοινό ακολουθεί αυτή την πορεία από την πρώτη αίσθηση του «διαφορετικού», του «βλέπω κάτι που είναι σε απόσταση», ως τη συνειδητοποίηση πως «αυτό που βλέπω είναι – ή μπορεί να είναι – απολύτως πραγματικό».

Ο χώρος της υποκριτικής περιέχει σε μεγάλο βαθμό την έκθεση, ενώ μάλιστα πλέον κομμάτι της είναι και η έκθεση στα social media. Υπάρχουν στιγμές που ως ηθοποιός νιώθετε ότι ο κλάδος σας «εξαρτάται» σε μικρό ή μεγάλο βαθμό από τον «μεγάλο αδελφό», δηλαδή τον αλγόριθμο; Ποιες είναι οι σκέψεις σας πάνω σε αυτό;

Σίγουρα εξαρτάται. Τα social media από μόνα τους δεν είναι κακά. Το θέμα είναι πώς τα χρησιμοποιείς. Δεν μπορεί κανείς πια να αμφισβητήσει την επιρροή που ασκούν και αντίστοιχα τη δύναμη της επιρροής που δίνουν σε όποιον αποφασίσει να επενδύσει σε αυτά. Εγώ, γενικά, δεν είμαι καλός στην εξωστρέφεια στα social media. Η σκέψη της στροφής του κινητού μου, της κάμερας μου, προς το μέρος μου, μάλλον προκαλεί κάποιο «glitch» στο σύστημά μου. Όσο το κάνω τουλάχιστον προσπαθώ να κοιτάω την κάμερα. Με απογοητεύει απίστευτα όταν βλέπω reels άλλων και καταλαβαίνω ότι το πρόσωπο που μου απευθύνεται στην οθόνη δεν κοιτάει την κάμερα-εμένα, αλλά την οθόνη του-τον εαυτό του. Υποτίθεται μου απευθύνεσαι μα στην πραγματικότητα κοιτάς τον εαυτό σου στον καθρέφτη. Με απογοητεύει αυτό, με θλίβει.

Ουσιαστικά εγώ μπροστά στην κάμερα γίνομαι ο Μεγάλος Αδελφός και παρακολουθώ εμένα πρώτον απ’ όλους. Θέλω να παρακολουθήσουν όλοι, εμένα πρώτον απ’ όλους. «Νόμιζες ότι ο Μεγάλος Αδελφός παρακολουθεί μόνο εσένα. Γουίνστον, εσύ είσαι ο Μεγάλος Αδελφός που παρακολουθείς», ατάκα που ακούγεται στην παράστασή μας… Μάλλον ο Όργουελ έκανε λάθος. Κανένα απολυταρχικό σύστημα δε θα έρθει να μας πάρει την ελευθερία. Θα την εκχωρήσουμε εμείς, απολύτως συνειδητά, με αντάλλαγμα γρήγορες κι εύκολες δόσεις ντοπαμίνης.

Πιστεύετε ότι κάποιος που έχει διαβάσει το βιβλίο του Τζωρτζ Όργουελ θα εκτιμήσει περισσότερο ή λιγότερο την παράσταση και γιατί;

Είναι αδύνατο να «σηκώσεις» πάνω στη σκηνή ένα ολόκληρο μυθιστόρημα και μάλιστα τέτοιου επιπέδου. Και ταινία να κάνεις (βλέπε Lord of the Rings) απλά δε γίνεται. Πρέπει να πεις τη δική σου ιστορία, αυτό που «φωτίζεται» για σένα μέσα στο μυθιστόρημα, τη δεδομένη στιγμή που ανεβάζεις το έργο. Αυτό συμβαίνει και στη δική μας παράσταση. Το αν θα την εκτιμήσει κάποιος δεν έχει να κάνει με το αν έχει διαβάσει ή όχι το βιβλίο.