Η θεατρική παράσταση «Όταν παύουμε να καταλαβαίνουμε τον κόσμο», μετά την πρώτη της εκδοχή που παρουσιάστηκε στις 9 & 10 Ιουλίου 2023 στο Θέατρο «Κλειώ» (Τμήμα Θεάτρου Σχολής Καλών Τεχνών Α.Π.Θ.) στα πλαίσια του μαθήματος Σκηνοθεσία IV του Μιχαήλ Μαρμαρινού, έρχεται στη σκηνή του SPACE LAB στις 18 και 19 Δεκεμβρίου.

Ένας εκ των πρωταγωνιστών της παράστασης, ο Γιώργος Βεργούλης, μίλησε στο karfitsa.gr λίγο πριν ανέβει στη σκηνή.

Η παράσταση ανεβαίνει για δεύτερη φορά μέσα σε ένα εξάμηνο. Ως πρωταγωνιστής, τι σημαίνει για εσάς αυτό;

Όχι κάτι ιδιαίτερο, γιατί θα έχω την Κατερίνα Συναπίδου επί σκηνής. Όπως έχουμε όλους τους συνεργάτες της παράστασης με το όμορφο και υποστηρικτικό βλέμμα τους, τώρα στις τελευταίες πρόβες. Νομίζω ότι όλοι μας: ηθοποιοί, μουσικός και συνεργάτες προσμένουμε να βγει προς τα έξω αυτή η προσπάθεια. Να επικοινωνήσουμε με τον κόσμο που θα έρθει να μας δει και να ακούσει τις ιστορίες που θα πούμε. Έχει πολύ χαρά αυτή η προσμονή και θα περάσουμε πολύ όμορφες και ουσιαστικές στιγμές όλοι μαζί, με την ελπίδα όσοι μας δουν και μας ακούσουν να πάρουν μαζί τους κάτι. Μια εικόνα, μια ιδέα, μια αίσθηση που θα είναι πολύτιμη κι ας μην χρειάζεται να καταλάβει ή να εξηγήσει το γιατί!

Η παράσταση κινείται γύρω από τη ζωή ενός αστροφυσικού. Πόσο δύσκολο είναι ο ηθοποιός να κάνει κατανοητό στο κοινό κάτι το οποίο σχετίζεται με την επιστήμη;

Δεν είναι δύσκολο. Για να είμαι ακριβής, όπως απαιτεί η επιστήμη: είναι σχεδόν αδύνατο. Όμως αυτό κληθήκαμε να ψάξουμε και να παρουσιάσουμε σκηνικά. Έχει τεράστιο ενδιαφέρον όχι μόνο για εμάς, αλλά και για όσους μας βλέπουν να πασχίζουμε να εξηγήσουμε πράγματα ιδιαίτερα πολύπλοκα και δυσνόητα. Μεταξύ μας, ούτε εμείς πολύ καταλαβαίνουμε!!! Γενική θεωρία της σχετικότητας, καμπύλωση του χώρου, γαιωδαιτικές καμπύλες και θεωρία του Block Universe. Ας μην τρομάζουμε όσες και όσους θα έρθουν να μας δουν. Είναι ανθρωπίνως αδύνατον να κάνουμε μάθημα αστροφυσικής στα 55 λεπτά μιας παράστασης! Όμως τι μας μαθαίνει η επιστήμη; Ως επί το πλείστον να θέτουμε ερωτήματα, κι όχι να δίνουμε απαντήσεις. Το ίδιο κι η φιλοσοφία ή η τέχνη. Αυτό άλλωστε δεν κάνουμε όλοι λίγο πολύ καθημερινά; Προσπαθούμε να καταλάβουμε κάτι που δεν ξέρουμε, αλλά η κατανόηση και η γνώση συνεχώς μας διαφεύγει. Κι άντε πάλι από την αρχή. Θυμάμαι, ξεχνάω, ξαναθυμάμαι. Γνωρίζω κάτι, το καταλαβαίνω και είμαι σίγουρος γι’ αυτό. Μετά, συμβαίνει κάτι άλλο και αναρωτιέσαι: μήπως δεν είναι έτσι τα πράγματα;

Ο Καρλ Σβάρτσιλντ, που υποδύεστε στην παράσταση, ανακάλυψε κάτι πάρα πολύ σημαντικό: την μαύρη τρύπα. Είναι τελικά ευθύνη να μεταφέρονται μέσω της τέχνης τέτοιες «ιστορικές» στιγμές»;

Ο Καρλ Σβάρτσιλντ ανακάλυψε την μαύρη τρύπα. Λίγο πριν ή λίγο μετά από αυτή την ανακάλυψή του άκουγε ήχους από μυδραλιοβόλα ή δίπλα του κυλούσε το αίμα ενός συμπολεμιστή του. Γινόταν ο μεγαλύτερος μέχρι τότε πόλεμος. Μετά από 30 περίπου χρόνια ακολούθησε ένας ακόμα μεγαλύτερος, ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος. Είναι η Ιστορία. Μια αληθινή ιστορία. Που φαίνεται να επαναλαμβάνεται. Να ξεχνιέται και να επανέρχεται. Όλοι έχουμε κάτι να μάθουμε και να θυμηθούμε από την αφήγηση αυτής της ιστορίας. Δεν ξέρω αν η τέχνη έχει συγκεκριμένα καθήκοντα κι ευθύνες απέναντι σε σημαίνουσες ιστορικές στιγμές. Όμως για αναλογιστείτε την ευαισθησία αυτού του ανθρώπου: Στον ουρανό που κοιτάει, βλέπει ταυτόχρονα τις κινήσεις των άστρων και κινήσεις οβίδων. Εν μέσω γενικής καταστροφής έχει την ανάγκη (και καταφέρνει) να εξηγήσει πως λειτουργεί ο κόσμος, το σύμπαν, τα άστρα. Κι η σπουδαία αυτή ανακάλυψή οδηγεί και τον ίδιο στην καταστροφή. Ας σκεφτούμε παράλληλα και την καταστροφικότητα του πολέμου. Σαν ξεκινήσει οι διαστάσεις του και η εξέλιξή του είναι απρόβλεπτη, ανεξέλεγκτη. Αυτό μας καλεί να κατανοήσουμε η Ιστορία και οι στιγμές της.

Η ταυτότητα της παράστασης αναφέρει: «Ίσως η επιμονή μας να καταλάβουμε είναι η ώθηση που όλοι χρειαζόμαστε. Ίσως πάλι τα πράγματα να εξελίσσονται όταν δεν καταλαβαίνουμε πια.» Εσείς τελικά τι καταλαβαίνετε;

Τίποτα και τα πάντα. Καταλαβαίνεις κάτι κι αμέσως η κατανόηση χάνεται, γιατί κάποιο νέο στοιχείο θα ανατρέψει τη βεβαιότητα σου. Την επόμενη στιγμή μια νέα παράμετρος θα ανακύψει και θα ακυρώσει αυτό που ήξερες. Αυτή είναι η διαδρομή και είναι διαρκής. Η διαδικασία της κατανόησης είναι μια διαρκής προσπάθεια. Θυμηθείτε τα λόγια του Σωκράτη. Ο σοφότερος άνθρωπος είναι αυτός που έχει επίγνωση της άγνοιας. Πόσο νόημα έχει αυτό; Πόση άγνοια και πόσο χώρο δηλαδή έχουμε για να μάθουμε κάτι καινούριο; Πόσα μαθαίνουμε από τους άλλους, από την Ιστορία ή από την Επιστήμη; Πόσα μαθαίνουμε απλά ακούγοντας ή παρατηρώντας;