Γεράσιμος Γεννατάς: Tο απολιτίκ θέατρο ασκεί την πιο επικίνδυνη πολιτική
Είτε τον δεις σε κάποια τηλεοπτική σειρά, είτε στο θέατρο. Είτε παίζει σε μια κωμωδία, είτε σε ένα δράμα είναι από εκείνους τους ηθοποιούς που σε «κρατάνε». Ο Γεράσιμος Γεννατάς, ξεχωρίζει όχι μόνο γιατί έχει καταφέρει να είναι μέρος ποιοτικών και επιτυχημένων έργων, αλλά και για τον αφοπλιστικό και πηγαίο λόγο του.
Συνέντευξη στη Φιλίππα Βλαστού
Η σκοτεινή θεατρική κωμωδία «Περιοδεύων Θίασος» θα τον φέρει στη Θεσσαλονίκη και στο θέατρο Αμαλία από τις 27 έως τις 29 Ιανουαρίου. «Σε κάθε περίπτωση προσπαθώ οι ερμηνείες μου να είναι μία συνάντηση με το κοινό μία μοιρασιά και μία πρόσκληση σε προβληματισμό, όχι ένα μάθημα», ανέφερε μεταξύ άλλων σε συνέντευξη του στην Karfitsa.
Τραγικές ιστορίες παρουσιάζονται στο έργο με χιούμορ. Γιατί έγινε αυτή η επιλογή; Σε τι στοχεύει αυτή η αντίθεση;
Το χιούμορ είναι ένας τρόπος να παίρνουμε απόσταση από τα γεγονότα για να τα παρατηρήσουμε. Mία ασφαλής απόσταση για να παρατηρήσουμε καθαρά ώστε να μπορούμε να σκεφτούμε. Η απόσταση αυτή είναι επίσης απαραίτητη, γιατί στην παράσταση διαπραγματευόμαστε βιαιότητες, προδοσία, φρικαλέες καταστάσεις, δηλαδή την ανθρωπότητα σε μια από τις χειρότερες στιγμές της. Το χιούμορ μας επιτρέπει να τοποθετήσουμε τους εαυτούς μας και τους θεατές σε ένα σημείο ασφαλές από το οποίο μπορούμε να παρατηρήσουμε, χωρίς να μειώνουμε την βαρύτητα των αποφάσεων και των πράξεων που συντελέστηκαν εκείνη την περίοδο. Είναι ένας τρόπος για μας, ως καλλιτέχνες, να λέμε, ότι η ζωή θα βγαίνει νικήτρια. Η ζωή είναι μεγαλύτερη από όλους μας.
Τι σας αρέσει στο έργο και αποφασίσατε να συμμετάσχετε;
Μου άρεσε η ιδέα της Eλεάνας Γεωργούλη να πούμε αυτή την ιστορία μέσα από διαδοχικά νούμερα, ενός περιοδεύοντος θιάσου. Μου πρότεινε τον ρόλο ενός γελωτοποιού, μία αρχετυπική μορφή για το θέατρο, που με συγκινεί και με ενδιαφέρει. Μου έδωσε δηλαδή την δυνατότητα ενός πολύ ανοιχτού πεδίου έρευνας μέσα στο οποίο μπορούσα να βουτήξω και να νιώσω πολύ δημιουργικός.
Ο πόνος των ανθρώπων της μικρασιατικής καταστροφής τι μας διδάσκει σήμερα;
Οι απλοί άνθρωποι πληρώνουν πάντοτε το τίμημα του πολέμου. Όλοι οι άνθρωποι πονούν με τον ίδιο τρόπο, ανεξάρτητα από την γλώσσα τους ή το χρώμα του δέρματος. Η Κύπρος έχει κλείσει σχεδόν πενήντα χρόνια σε διχοτόμηση. Τον επόμενο μήνα κλείνουμε έναν χρόνο πόλεμο στην Ουκρανία. Οφείλουμε να επιλέγουμε ως πολίτες πιο συνειδητά αυτούς που μας κυβερνούν. Οφείλουμε να είμαστε ενεργοί και συμμέτοχοι στην διαμόρφωση της πολιτικής. Οφείλουμε να είμαστε εναργείς και ενεργοί πολίτες και όχι άβουλοι καταναλωτές.
Το θέατρο μπορεί να κάνει «πολιτική»;
Το θέατρο είναι πολιτική, είναι διάλογος, είναι ο από κοινού προβληματισμός για μία καλύτερη ζωή. Το Θέατρο που δεν «κάνει» πολιτική – το απολιτίκ θέατρο- είναι αυτό που ασκεί την πιο επικίνδυνη πολιτική. Δεν αναρωτιέται για την κοινωνία, απευθύνεται μεμονωμένα στο άτομο, λές και το άτομο δεν ζει μέσα σε ένα μεγαλύτερο ζωντανό οργανισμό, που λέγεται κοινωνία και έχει αντιθέσεις, διαστρωματώσεις και οικονομικές ανισότητες που γεννούν αδικία. Το θέατρο είναι μια πράξη ποιητική. Το θέατρο είναι επίσης μια πράξη κοινωνική. Είναι μια κοινωνική πράξη αντίστασης που συμβάλλει στην εξέλιξη του πολιτισμού.
Είστε από τους καλλιτέχνες που θέλουν να μεταφέρουν μηνύματα στο κοινό μέσα από μια παράσταση ή να αφήνετε το κοινό να ανακαλύψει μόνο του το μήνυμα;
Φυσικά και ως καλλιτέχνης έχω άποψη, έχω γνώμη και την μεταφέρω μέσα από την δουλειά μου. Είτε γίνεται συνειδητά, είτε ασυνείδητα όλοι μεταφέρουμε ένα μήνυμα και με αυτό που λέμε και με τον τρόπο που το λέμε. Πολλές φορές το εάν θα δηλώσω- κυριολεκτικά, απερίφραστα, με σαφήνεια- το μήνυμα που έχει ο ρόλος μου στο κοινό ή εάν θα το κρύψω μέσα σε μη λεκτικά στοιχεία επικοινωνίας εξαρτάται από την σκηνοθεσία. Εγώ σε κάθε περίπτωση προσπαθώ οι ερμηνείες μου να είναι μία συνάντηση με το κοινό μία μοιρασιά και μία πρόσκληση σε προβληματισμό, όχι ένα μάθημα. Το θέατρο αγωνίζεται στο όνομα της σκέψης των ανθρώπων και της δικαιοσύνης.
Πρόσφατα ζήσαμε την δύσκολη περίοδο του εγκλεισμού από την πανδημία. Πριν από μερικά χρόνια την οικονομική λαίλαπα της κρίσης. Και οι δυο εποχές άφησαν αρνητικά κατάλοιπα στο θέατρο. Ποια περίοδος πιστεύετε ήταν η πιο δύσκολη;
Νομίζω ότι δεν υπάρχει αμφιβολία πως και οι δύο περίοδοι έβλαψαν σοβαρά το θέατρο. Από την μία, το διπλό πλήγμα οικονομικής ένδειας και από την άλλη η απομόνωση και ο εγκλεισμός. Μέχρι το 2020 δεν είχαμε λεφτά, από το 2020 και μετά, δεν έχουμε ούτε ο ένας τον άλλον. Να προσέξουμε μόνο μήπως η οικονομική στενότητα και η απομόνωση στενέψουν και την ψυχή μας. Ας αναρωτηθούμε με γενναιότητα, εάν θέλουμε πραγματικά να ζούμε με τους άλλους ανθρώπους ή τους έχουμε οριστικά αντικαταστήσει με τα άβαταρ τους στις οθόνες των υπέρ έξυπνων κινητών μας. Οι δύσκολες περίοδοι δεν μας τύχανε , συμβαίνουν ως αποτέλεσμα των επιλογών μας, εμείς τις φτιάχνουμε. Και νομίζω ότι δεν μπορούμε καν να φανταστούμε αυτά που πρόκειται να μας συμβούν.
Το γεγονός ότι ζούμε σε μια digital εποχή των selfie, των likes, των φίλτρων, έχει επηρεάσει την αλληλεπίδραση του κοινού με το θέατρο; Το κοινό ψάχνει τον εαυτό του μέσα στις θεατρικές αίθουσες ή ψάχνουν κυρίως την πιο άμεση διασκέδαση εκεί που οι selfies και η αυτοπροβολή είναι πιο εύκολη;
Αν η ψηφιοποίηση της ζωής μας είναι συνεπακόλουθο της εξέλιξης της τεχνολογίας, το γεγονός ότι την έχουμε μετατρέψει σε προϊόν προς πώληση, είναι μια απόφαση που έχουμε πάρει ως κοινωνία. Αναμφισβήτητα πλέον, η κοινοποίηση της ζωής είναι πιο σημαντική από την ίδια τη ζωή. Πουλάμε τη ζωή μας τζάμπα την ώρα που πληρώνουμε για να αγοράσουμε το οτιδήποτε. Φυσικά θλίβομαι όταν βλέπω τους ανθρώπους να παρασύρονται στο ευτελές και στο χυδαίο. Συνεχίζω όμως να αγωνίζομαι επί σκηνής και νιώθω ικανοποίηση κάθε φορά που καταφέρνω για 90 λεπτά να πάρω τη σκέψη του θεατή από το κινητό του και να την κρατήσω συγκεντρωμένη σε αυτό που συμβαίνει εκείνη τη στιγμή ανάμεσα σε αυτόν σε εμάς τους ηθοποιούς και στους υπόλοιπους θεατές, δηλαδή στη μικρή μας εφήμερη θεατρική κοινότητα. Στη ζεστασιά που εκπέμπουν οι ζωντανοί άνθρωποι. Όχι τα ζόμπι στις οθόνες.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ KARFITSA