Λίγους  μήνες πριν ολοκληρώσει  τη  θητεία  του ο πρύτανης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Νίκος Παπαϊωάννου μιλάει στην εφημερίδα Karfitsa για όσα έγιναν αυτά τα τέσσερα χρόνια στο πανεπιστήμιο,για το σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη  που «τραυμάτισε ανεπανόρθωτα την οικογένεια του ΑΠΘ», για τη συνάντηση του με τον Πρωθυπουργό  αλλά και για το πρόβλημα ασφάλειας στα πανεπιστήμια, που οδήγησε στην  ανάγκη θεσμοθέτησης των ΟΠΠΙ.

Συνέντευξη στην ΦΕΝΙΑ ΚΛΙΑΤΣΗ

Ο κ. Παπαϊωάννου δεν διστάζει να απαντήσει και στο ερώτημα περί υποψηφιότητας του είτε στο Ελληνικό είτε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο λέγοντας πως «καθένας διατηρεί το δικαίωμα να λαμβάνει τις αποφάσεις που τον αφορούν, στον χρόνο που επιθυμεί, με βάση τους στόχους του και πραγματικά δεδομένα, όχι σενάρια».

Κύρε Παπαϊωάννου σε λίγους μήνες ολοκληρώνεται τη θητεία σας στην Πρυτανεία του ΑΠΘ. Εάν κάποιος σας ρωτούσε “πως τα πήγατε μέχρι σήμερα”, ποια θα ήταν η απάντηση σας;

Πριν από περίπου τέσσερα χρόνια οι συνάδελφοί μου με τίμησαν εκλέγοντάς με πρύτανη στο μεγαλύτερο πανεπιστήμιο της χώρας μας. Είχα θέσει στην κρίση τους ένα προγραμματικό πλαίσιο δεσμεύσεων, το οποίο μέσα από τη δημοκρατική διαδικασία των εκλογών ενέκριναν και μου έδωσαν την εντολή να το υλοποιήσω. Ο απολογισμός της θητείας, λοιπόν, δεν μπορεί να γίνει με δηλώσεις και εκτιμήσεις, πολύ περισσότερο δε, είναι μη αποδεκτό το να καλείται να «βαθμολογήσει» την επίδοσή του ο «εξεταζόμενος». Η διαδικασία της αξιολόγησης γίνεται μέσα από αποτίμηση της συνέπειας λόγων και έργων, από την πανεπιστημιακή κοινότητα, αλλά και από την κοινωνία συνολικά, στην οποία κάθε δημόσιο πανεπιστήμιο οφείλει να λογοδοτεί. Το τι είχα πει ότι θα κάνω υπάρχει δημόσια αναρτημένο, ο καθένας μπορεί να ανατρέξει και να βρει τις προγραμματικές μου δεσμεύσεις. Και να κρίνει. Τι έκανα για την πάταξη της εγκληματικότητας εντός του campus, αν εφάρμοσα τον νόμο για την υπεράσπιση των θεμελιωδών δικαιωμάτων των μελών της πανεπιστημιακής μας κοινότητας, αν έδειξα ανοχή σε τραμπουκισμούς ή στην καταστροφή της δημόσιας περιουσίας. Να κρίνει αν το πανεπιστήμιο έγινε περισσότερο εξωστρεφές, αν ενίσχυσε τους δεσμούς του με την πόλη και την αγορά εργασίας.

Κρινόμαστε όλοι καθημερινά, κυρία Κλιάτση. Κι αν τα ζητήματα του ακαδημαϊκού περιβάλλοντος συχνά μονοπωλούν τα σχετικά ρεπορτάζ, το πανεπιστήμιο που προοδεύει και μεγαλώνει και αναπτύσσεται διεθνώς, το αναγνωρίζει κανείς στην καθημερινή πρακτική σε εκατοντάδες πεδία. Δε με απασχολεί, λοιπόν, το να ακούσω ότι ήμουν ένας καλός πρύτανης, ότι ήμουν αρεστός ή αγαπητός. Γιατί το να αισθάνεται κανείς αρεστός και αγαπητός είναι όμορφο, αλλά αφορά κατά τη γνώμη μου μια προσωπική ματαιοδοξία. Με απασχολεί το «είπα- έκανα», να κριθεί αν αυτά για τα οποία δεσμεύθηκα και έλαβα εντολή να υλοποιήσω, τα υλοποίησα.

Η θέση του Αριστοτελείου ποια είναι στην κατάταξη αξιολόγησης;

Το Αριστοτέλειο περιλαμβάνεται σταθερά στις διεθνείς κατατάξεις μεταξύ των κορυφαίων πανεπιστημίων παγκοσμίως, σε πολλά επιστημονικά πεδία. Όταν ανακοινώθηκε π.χ. ότι οι κλασικές σπουδές του ΑΠΘ βρέθηκαν στην 14η θέση παγκοσμίως, αφήνοντας πίσω ιστορικά πανεπιστήμια όπως το Χούμπολτ και το Στάνφορντ, αισθανθήκαμε τεράστια υπερηφάνεια, αλλά η ευθύνη μας είναι να βελτιωνόμαστε διαρκώς σε κάθε πεδίο και τις αξιολογήσεις αυτές που δημοσιεύονται από ανεξάρτητους διεθνείς οργανισμούς, να τις αξιοποιούμε ως μοχλό ακόμη μεγαλύτερης εξωστρέφειας και διεθνοποίησης, για να προσελκύουμε ξένους φοιτητές, ερευνητικά προγράμματα , διεθνείς συνεργασίες. Επιπλέον, σήμερα η Πολιτεία αναγνωρίζει αυτή την προσπάθεια μέσα από την αξιολόγηση που κάνει η Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης, βάσει της οποίας εισηγείται στο υπουργείο Παιδείας την κατανομή του 20% της ετήσιας χρηματοδότησης προς τα ΑΕΙ. Αισθάνομαι ικανοποίηση όχι μόνο για τα επιπρόσθετα κονδύλια που εξασφαλίσαμε στο ΑΠΘ με την εφαρμογή του άρθρου 16 του νόμου 4653/2020, αλλά κυρίως γιατί η αξιολόγηση είναι κάτι που πρέπει να επιζητάμε σε κάθε έκφανση της δημόσιας ζωής. Γιατί μόνο μέσα από την αξιολόγηση βελτιωνόμαστε.

Όλα αυτά τα χρόνια της θητείας σας ποια ήταν η πιο δύσκολη στιγμή που είπατε «αυτό δε θα ήθελα να το είχα ζήσει»;

Η τραγωδία των Τεμπών. Τραυμάτισε ανεπανόρθωτα την οικογένεια του ΑΠΘ. Ο βίαιος τρόπος που σταμάτησε η ζωή είναι κάτι που ο ανθρώπινος νους αδυνατεί να εκλογικεύσει. Οφείλουμε όμως να μην ξεχάσουμε ποτέ τι συνέβη και να μεριμνήσουμε -ο καθένας μέσα από τη θέση που υπηρετεί, για το «ποτέ ξανά». Δύσκολες στιγμές υπήρξαν πολλές αυτά τα χρόνια και κρινόμαστε στο πώς τις διαχειριζόμαστε. Είναι και αυτός ένας σημαντικός δείκτης στη συνολική αξιολόγηση της θητείας. Όταν όμως κόβεται το νήμα της ζωής νέων ανθρώπων τόσο βίαια , τίποτε άλλο δεν υπάρχει.

Πανεπιστημιακή αστυνομία…δεν είναι λυπηρό να βλέπουμε αστυνομικούς μέσα στα πανεπιστήμια; Τι περιμένετε από την εφαρμογή της;

Λυπηρά είναι σίγουρα τα φαινόμενα βίας και ανομίας που για δεκαετίες παρακολουθούσαμε άπραγοι. Λυπηρό είναι ότι μέσα στον πανεπιστημιακό χώρο είχαμε ληστείες, βιασμούς, διακίνηση ναρκωτικών, ομηρείες και ξυλοδαρμούς πρυτάνεων και καθηγητών. Λυπηρό είναι ότι το υστέρημα των φορολογούμενων χρηματοδοτούσε την καταστροφική μανία ατόμων που καμία σχέση δεν είχαν με την πανεπιστημιακή ζωή. Λυπηρό είναι ότι χώροι των πανεπιστημίων αποτελούσαν γιάφκες για τη προετοιμασία πυρομαχικών και ορμητήρια επεισοδίων. Λυπηρό είναι ότι για δεκαετίες περιοριζόμασταν σε αποδικιμασίες και εκτονώναμε την απογοήτευση και την οργή μας για αυτή την κατάσταση με άρθρα και ανακοινώσεις, χωρίς να λαμβάνουμε καμία ουσιαστική πρωτοβουλία.

Τα δικαιώματα του ανθρώπου ως ατόμου και ως μέλους του κοινωνικού συνόλου και η αρχή του κοινωνικού κράτους δικαίου τελούν υπό την εγγύηση του Κράτους. Όλα τα κρατικά όργανα υποχρεούνται να διασφαλίζουν την ανεμπόδιστη και αποτελεσματική άσκησή τους. Αυτό είναι το Σύνταγμά μας. Και όταν υπάρχει ζήτημα ασφάλειας, ζήτημα αξιόποινων πράξεων, ζήτημα εγκλημάτων του ποινικού δικαίου, όλοι οι δημόσιοι χώροι είναι ίδιοι, κανένας πανεπιστημιακός χώρος δε λογίζεται ως άβατο, άρα εφαρμόζεται όπως παντού στην ελληνική επικράτεια από αστυνομικά όργανα ο νόμος του κράτους, με στόχο τη θωράκιση των θεμελιωδών δικαιωμάτων.

Αν δεν υπήρχε το πρόβλημα ασφάλειας στα πανεπιστήμια, δε θα υπήρχε και η ανάγκη θεσμοθέτησης των ΟΠΠΙ. Ο νόμος, όπως και κάθε νόμος, πρέπει να εφαρμόζεται, ώστε να μπορούμε να αξιολογούμε την αποτελεσματικότητα κάθε παρέμβασης, να προτείνουμε βελτιώσεις. Αντί να στρουθοκαμηλίζουμε ή να εργαλειοποιούμε το θέμα για όποιους επικοιωνιακούς λόγους, θεωρώ ότι είναι χρήσιμο να συνδράμουμε την Πολιτεία με συγκεκριμένες προτάσεις, στο πώς ο συγκεκριμένος αλλά και κάθε θεσμός μπορεί να λειτουργήσει πιο αποτελεσματικά.

Στα μέσα Νοεμβρίου συναντηθήκαμε με τον Πρωθυπουργό. Ποια θέματα ήταν στην ατζέντα της συζήτησης σας ;

Θέματα εξωστρέφειας και διεθνοποίησης του ΑΠΘ. Υπήρξαν από την πλευρά της Πολιτείας κάποιες πολύ σημαντικές σχετικές πρωτοβουλίες, κυρίως μέσα από τις οργανωμένες συμπράξεις με τα κορυφαία Πανεπιστήμια των ΗΠΑ και της Μ. Βρετανίας αλλά και την ίδρυση ξενόγλωσσων προγραμμάτων. Παράλληλα, όμως, αυτό για το οποίο εργάστηκα συστηματικά από την αρχή της θητείας μου ήταν να ενδυναμώσουμε τη φωνή του Αριστοτελείου στον κόσμο μέσα από πολυεπίπεδες δράσεις και επαφές, για τις οποίες ενημέρωσα τον πρωθυπουργό. Όπως σε κάθε θεσμική επαφή που είχα μαζί του ήταν πολύ καλά ενημερωμένος,, θέτοντας συγκεκριμένους στόχους και ζητώντας προτάσεις για τον τρόπο υλοποίησής τους. Είναι εξαιρετικά σημαντικό ότι όλα τα κρίσιμα θέματα για το πανεπιστήμιο που του έθεσα από την πρώτη μας συνάντηση μετά την ανάληψη των καθηκόντων μου, είχαν μία συνέχεια, για την οποία διατήρησε ένα διακρές ουσιαστικό ενδιαφέρον.

Έπειτα από κάθε συνάντηση σας ωστόσο με τον Πρωθυπουργό φουντώνουν τα σενάρια περί υποψηφιότητας σας είτε στο Ελληνικό είτε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο . Τι ισχύει τελικά ;

Τα σενάρια τα γράφουν οι σεναριογράφοι, ή εν προκειμένω οι δηοσιογράφοι. Είναι η δουλειά τους. Δεν τα τροφοδότησα ποτέ, ούτε και καμία μου σκέψη ή σχεδιασμός θα μπορούσε ποτέ να εκπορευτεί από αυτά, ούτε φυσικά και θα επέλεγα ποτέ να επικοινωνήσω τις προθέσεις μου μέσω διακίνησης σεναρίων. Καθένας διατηρεί το δικαίωμα να λαμβάνει τις αποφάσεις που τον αφορούν, στον χρόνο που επιθυμεί, με βάση τους στόχους του και πραγματικά δεδομένα, όχι σενάρια.

ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ KARFITSA