Τι λάθος κάνουμε στην Ελλάδα; Πανεπιστημιακοί της χώρας έστησαν τα ιδιωτικά πανεπιστήμια της Κύπρου και τους ευχαριστούν γι αυτό, ενώ οι φοιτητές αξιολογούν συνεχώς το έργο τους (στη μεγαλόνησο πάντα) «Ιδιωτικό δεν σημαίνει κατ’ ανάγκη και “κακό” όπως και “δημόσιο” δεν σημαίνει πάντοτε και “καλό”. Αυτή η νοοτροπία έχει περάσει ίσως γιατί υπάρχουν κάποια ιστορικά προηγούμενα, τα οποία έχουν εμπεδώσει αυτή την εικόνα αλλά σε άλλες κοινωνίες πιθανόν να μην είναι έτσι τα πράγματα. Αν κοιτάξουμε για παράδειγμα την Αμερικάνικη πραγματικότητα εκεί τα ιδιωτικά πανεπιστήμια υπάρχουν εδώ και αιώνες. Είναι βέβαια τα περισσότερα μη κερδοσκοπικού τύπου αλλά παρ’ όλα αυτά έχουν το χαρακτηριστικό ότι είναι ιδιωτικά, διακριτά από τα δημόσια πανεπιστήμια και τα εκεί ιδιωτικά θεωρούνται από τα καλύτερα συνήθως. Εδώ στην Κύπρο δεν είναι ούτε όπως στην ελληνική πραγματικότητα τα πράγματα ούτε όπως και την αμερικάνικη, είναι κάτι ενδιάμεσο», είπε στον Alpha 989 ο Νίκος Περιστιάνης, πρ. ΔΣ του Πανεπιστημίου Λευκωσίας.
«Στην Κύπρο δεν είχαμε πανεπιστήμια μέχρι πολύ πρόσφατα και ο λόγος ήταν πολύ απλός. Εμείς οι Κύπριοι από τον καιρό που αρχίσαμε να σκεφτόμαστε τους εαυτούς μας ως Έλληνες , από τη δημιουργία του ελλαδικού κράτους θέλαμε τα παιδιά μας να σπουδάζουν στην Ελλάδα . Πολύ συνειδητά θέλαμε να έρχονται στην Ελλάδα για να ζουν εκεί, να αναπνέουν εκεί -αν θέλετε- να μοιράζονται τις ιδέες των Ελλήνων, να νιώθουν ότι είναι ένα με τον χώρο αυτό και να έρχονται πίσω στην Κύπρο γαλουχημένοι με τις ιδέες που πήραν εκεί από την Ελλάδα να τις μεταφέρουν εδώ στην Κύπρο. Αυτό λοιπόν ήταν μια σταθερά για αιώνες. Υπήρχαν περιπτώσεις, στις οποίες μας προτάθηκε -από τους Άγγλους για παράδειγμα- να φτιάξουμε το δικό μας πανεπιστήμιο και το αρνηθήκαμε γιατί υποψιαζόμαστε ότι μέσα από την προσπάθεια να γίνει κάτι εδώ στην Κύπρο, υπήρχε έμμεσα η διάθεση αποκοπής από τον ελληνικό κορμό. Δεν ήθελαν για να μην αποκοπεί αυτή η σχέση – σύνδεση με τον ελληνικό χώρο. Αυτό ίσχυσε και μετά το ΄60 όταν ιδρύσαμε την Κυπριακή Δημοκρατία και πάλι απορρίψαμε την ιδέα να φτιάξουμε δικό μας πανεπιστήμιο για να συνεχίσουν οι νέοι να έρχονται και στην Ελλάδα. Τα παιδιά που ερχόντουσαν εκεί στην Ελλάδα είχαν ευνοϊκές συνθήκες. Υπήρχε μια πολιτική θετική στο να έρχονται τα παιδιά, οι Κύπριοι στην Ελλάδα να σπουδάζουν».
Τα πρώτα ιδιωτικά πανεπιστήμια ξεκίνησαν ως «κολέγια».
«Χαρακτηριστικά αρκετά από τα πανεπιστήμια τα ιδιωτικά που έχουμε στην Κύπρο ξεκίνησαν αυτή την περίοδο ως κολέγια είτε ξεκίνησαν λίγο μετά τα ’60 δειλά και πάλι ως μικρές ιδιωτικές προσπάθειες που ήθελαν να συμβάλουν …δεν ήταν πανεπιστήμια, ήταν κολλέγια που ήθελαν να συμβάλλουν στην ανώτατη παιδεία του τόπου. Μετά το ’74 αυτές οι προσπάθειες γίνονται πολύ περισσότερες, γιατί τώρα είναι και πολύ πιο δύσκολα να πάνε τα παιδιά να σπουδάσουν στο εξωτερικό, πολλοί είναι πρόσφυγες, πολλοί έχουν χάσει τα πάντα και γίνεται πιο επιτακτική ανάγκη να δημιουργηθούν ευκαιρίες εδώ στην Κύπρο .Αρχίζουν λοιπόν να μεγαλώνουν, να ανδρώνονται τα κολέγια, κάποια κολέγια, τα καλά απ ‘όσα ξεκίνησαν. Ξεχωρίζω λοιπόν μερικά ότι κάνουν πολύ καλή δουλειά …Μερικά από αυτά αρχίζουν να συνεργάζονται με πανεπιστήμια της Δύσης ,συνήθως είτε της Μ. Βρετανίας είτε της Αμερικής και σιγά σιγά δημιουργείται μια πεποίθηση μεταξύ των πολιτών, ότι μερικά από αυτά είναι πάρα πολύ καλά ….Είμαστε περίπου στη δεκαετία του ΄80».
«Ήρθανε τα ιδιωτικά εκπαιδευτήρια τριτοβάθμιας εκπαίδευσης να αντιμετωπίσουν μια ανάγκη. Υπήρχε κόσμος πολύς που είχε χάσει τα υπάρχοντά του, που είχε χάσει τα λεφτά του, δεν μπορούσαν τα παιδιά τους να πάνε να σπουδάσουν στο εξωτερικό, ήταν πιο μεγάλη ανάγκη λοιπόν να δημιουργηθούν οι ευκαιρίες εδώ στην Κύπρο. Μέχρι τότε το κράτος είχε και αυτό φτιάξει ένα δυο μικρά κολέγια, τριτοβάθμιας εκπαίδευσης αλλά δεν είχε προχωρήσει στην δημιουργία πανεπιστήμιου γιατί τα παιδιά ήθελαν να έρχονται στην Κύπρο. Τώρα λοιπόν μετά το ’74 έγινε πιο επιτακτική ανάγκη να δημιουργηθούν ευκαιρίες εδώ στην Κύπρο αφού δεν μπορούσαν τα παιδιά να πάνε στο εξωτερικό και εκεί ο ιδιωτικός ο τομέας παίρνει την πρωτοβουλία! Δημιουργούνται μια σειρά από κολέγια μερικά από αυτά καταφέρνουν να μεγαλώσουν αρκετά να πετύχουν, να πείσουν αν θέλετε τους πολίτες της Κύπρου ότι κάνουν καλή δουλειά περίπου αντίστοιχη με αυτή των πανεπιστήμιων και το κράτος παρακαλώ που ακόμα δεν έχει δικό του πανεπιστήμιο, αποφασίζει ότι πιο σωστό είναι αντί να αφήσει μια άναρχη κατάσταση, να την ελέγξει .Έτσι»;
Ο έλεγχος του κράτους
«Μέχρι τότε δεν υπήρχαν ούτε νόμοι ούτε κανονισμοί για το πώς λειτουργούν αυτά τα ιδρύματα. Έρχεται το κράτος λοιπόν επί προεδρίας «Γεωργίου Βασιλείου» και κάνει νόμους. Κάνει νόμους που λέει ότι τώρα θα μπορούμε να εξετάζουμε την ποιότητα αυτών των ιδρυμάτων. Ξεκινά λοιπόν μία διαδικασία αναγνώρισης και σε λίγα χρόνια έχουμε τα πρώτα ιδιωτικά ιδρύματα που παίρνουν επίσημη αναγνώριση από το κράτος για να προσφέρουν στην αρχή κάποια διπλώματα διετή, αναγνωρισμένα όμως από το κράτος και στην συνέχεια κάποια πτυχία τετραετή αναγνωρισμένα από το κράτος .Μία σφραγίδα λοιπόν επίσημη. Με αυτό τον τρόπο από την μια το κράτος έλεγχε τί γινόταν ,δεν άφησε την κατάσταση της αναρχίας να επικρατήσει, έβαλε μια τάξη γιατί ξεχώρισαν τα καλά».
Οι διαφορές με την Ελλάδα
«Στην Ελλάδα υπήρχαν πανεπιστήμια από την δεκαετία του 1830, τότε έγινε το ελληνικό κράτος, δικαιολογημένα λοιπόν δεν ήταν πολλές οι ευκαιρίες, δεν υπήρχαν ευκαιρίες , για τους ιδιώτες να φτιάξουν πανεπιστήμια. Εξ’ ού και η πρόνοια του συντάγματος, ότι η τριτοβάθμια ανήκει στο δημόσιο άρα μέχρι και πρόσφατα όλες τις ανάγκες τις εκπληρώνει το δημόσιο εκεί. Στην Κύπρο, επειδή δεν υπήρχε λόγο των ιστορικών συνθηκών που εξήγησα η κρατική προσφορά, ήρθε ο ιδιωτικός τομέας να συμπληρώσει. Γι’ αυτό λοιπόν καμία φορά λέω ότι τα ερωτήματα δεν πρέπει να τα απαντούμε μόνο θεωρητικά πολλές φορές είναι και πρακτικά. Τι γίνεται στο έδαφος; Τι γίνεται στην πραγματικότητα; Ποιές είναι οι κοινωνικές ανάγκες; Οι κοινωνικές συνθήκες που αναδεικνύουν ένα φαινόμενο, αφού στην Κύπρο δεν υπήρχε ένα κρατικό πανεπιστήμιο, ενώ υπήρχε η ανάγκη για τριτοβάθμια εκπαίδευση».
Η προσφορά του ιδιωτικού τομέα
Ήρθε ο ιδιωτικός τομέας και άρχισε να προσφέρει… ήταν καλή η πρόσφορα του …το κράτος ήρθε να ελέγξει… Με τον έλεγχό του τα ανάγκασε να είναι ακόμα πιο σοβαρά αν θέλετε, για να καταφέρουν να έχουν την αναγνώριση του κράτους, οπότε έχουμε πλέον ιδρύματα τη δεκαετία του’ 90 που είναι και αναγνωρισμένα από το κράτος και καλά στο επίπεδο και μεγάλα όσο αναφορά το μέγεθος γιατί παίρνουν πολλούς φοιτητές, οι όποιοι δεν μπορούν να πάνε στο εξωτερικό. Έχουμε λοιπόν ιδρύματα πλέον που είναι έτοιμα να γίνουν και πανεπιστήμια».
Το πρώτο Κρατικό Πανεπιστήμιο, το «Πανεπιστήμιο Κύπρου»
«Πριν όμως γίνουν τα ιδιωτικά πανεπιστήμια, τί γίνεται; Δημιουργείται το πρώτο κρατικό πανεπιστήμιο, το πανεπιστήμιο Κύπρου, τέλη της δεκαετίας του ‘90 … Βάζει αν θέλετε τα πρότυπα, πολύ υψηλά πρότυπα ,γιατί ακόμη και σήμερα το πανεπιστήμιο Κύπρου είναι στα διακόσια καλυτέρα του κόσμου. Πολύ καλό είναι, νέο ,πηρέ τα καλυτέρα πρότυπα αν θέλετε, τις καλύτερες προδιαγραφές, όσο αναφορά στο ακαδημαϊκό προσωπικό κλπ και από την στιγμή που υπάρχουν πλέον τα στάνταρντς…. Τί πρέπει να είναι ένα καλό πανεπιστήμιο; ..λίγα χρόνια μετά έρχεται το κράτος και λέει γιατί όχι και ιδιωτικά πανεπιστήμια να δεχτούμε ως ιδέα… φτάνει να είναι του ιδίου επίπεδου, με αυτό που φτιάξαμε εμείς με το κρατικό. Ακριβώς. Υπάρχει λοιπόν ένα μέτρο σύγκρισης πλέον».
Το πανεπιστήμιο Κύπρου αποτελεί το μέτρο
«Ήδη στο νόμο για τα ιδιωτικά υπάρχει αναφορά στο Πανεπιστήμιο Κύπρου ότι το επίπεδο των καθηγητών όλα τα απαραίτητα.. οι απαραίτητοι δείκτες πρέπει να είναι παρόμοιοι με αυτούς του Πανεπιστήμιου Κύπρου .Δεν κάνει ο καθένας ό,τι θέλει ….και να κάνω μια σύγκριση με την Αμερική. Στην Αμερική δεν είναι έτσι τα πράγματα . Δεν υπάρχει ένα απόλυτο μέτρο … εκεί οι κανονισμοί αξιολόγησης στο πανεπιστήμιο λέει …Πέστε μου εσείς πχ σαν πανεπιστήμιο Alpha, τι προσπαθείτε να κάνετε ;Έτσι; Εάν πει το πανεπιστήμιο θέλω να κάνω σπουδές για την ελίτ , να είναι η ελίτ η πνευματική, να παίρνει τους καλύτερους φοιτητές , να έχω τα πιο υψηλά επίπεδα …θα του πει… Για να δούμε ,αν θα το κάνεις αυτό που λες. Αν όμως ένα άλλο πανεπιστήμιο πει ότι εγώ θα εξυπηρετώ τις χαμηλές κοινωνικές τάξεις , αυτούς που δεν είναι ιδιαίτερα προνομιούχοι , που δεν είναι οι πιο ξύπνιοι αλλά εγώ θέλω να έχω μαζική προσέλευση φοιτητών , ανοιχτή πρόσβαση στο πανεπιστήμιό μου, τότε κρίνεσαι αναλόγως με αυτούς τους στόχους που έχεις βάλει .Στην Κύπρο δεν είναι έτσι . Υπάρχει το μέτρο του Πανεπιστήμιου Κύπρου. Δεν μπορεί ένα πανεπιστήμιο να είναι χαμηλής στάθμης, επειδή δήθεν εξυπηρετεί χαμηλότερου επιπέδου …και λέει ο νόμος λοιπόν ότι μπορεί να φτιάξεις ένα πανεπιστήμιο ιδιωτικό αλλά αυτό το πανεπιστήμιο πρέπει οπωσδήποτε να εξυπηρετεί τους πιο κάτω σκοπούς…. Και λέει ο νόμος ποιοι είναι οι σκοποί. Λέει ότι οι σκοποί αυτοί πρέπει να είναι η καλή διδασκαλία, πρέπει να είναι η έρευνα ,πρέπει να είναι η κοινωνική προσφορά …τους θέτει εκεί ..μέσα στον νόμο».
Η άρνηση της Ελλάδας να αφήσει ελεύθερα τα ιδιωτικά πανεπιστήμια, αφήνει τον ιδιωτικό τομέα να έρθει από την «πίσω πόρτα» «Η υπερβολική προσπάθεια να μην αφήσουμε ελεύθερα τα ιδιωτικά πανεπιστήμια στην Ελλάδα, τί έχει σαν αποτέλεσμα ; Από τη στιγμή που το κράτος αρνείται να ελέγξει ότι υπάρχει …Έτσι ; Βρίσκει ο ιδιωτικός τομέας από την πίσω πόρτα την ευκαιρία να έρθει. Δηλαδή τι κάνει; Εκ των πραγμάτων τώρα …όλα τα ιδιωτικά κολλέγια στην Ελλάδα πάνε και βρίσκουνε ένα ευρωπαϊκό οποιοδήποτε ακόμη και κακής ποιότητας πανεπιστήμιο, το φέρνουν στην Ελλάδα κάνουν ένα φρανσαιζ μαζί με αυτό , κάνουν τα δικά τους πτυχία με άλλα λόγια , άρα το ελληνικό κράτος όχι μόνο έχει επιτρέψει την ιδιωτική παιδεία αλλά την παιδεία κάθε άλλου κράτους της ευρωπαϊκής ένωσης ,ασχέτως του επιπέδου.Έτσι λειτουργούν και αναγκάζεται άμεσα να τα αναγνωρίσει και δεν μπορεί να κάνει τίποτα για την ποιότητα».
«Κατά λάθος έγινε γιατί επιβλήθηκαν οι ευρωπαϊκοί κανονισμοί στην Ελλάδα, όπως σε όλες τις χώρες της ευρωπαϊκής ένωσης, ότι δεν μπορεί να αποκλείσει τα πανεπιστήμια των άλλων χωρών να προσφέρουν συνεργασίες στην Ελλάδα, οπότε αυτή τη στιγμή έχουμε μια πραγματικότητα στην Ελλάδα που μπορεί κάποιος να πάρει ένα μικρό χώρο, να πάρει μια τυπική έγκριση ότι ο χώρος αυτός κάνει για τους σκοπούς ενός κολλεγίου …να πάει να φέρει οποιοδήποτε τριτοβάθμιο ίδρυμα της ευρωπαϊκής ένωσης από οποιαδήποτε χώρα και αν είναι αναγνωρισμένα εκεί στη χώρα που λειτουργεί …Αυτόματα αναγνωρίζεται για επαγγελματικούς σκοπούς βέβαια και στην Ελλάδα …και αντί να έχουμε λοιπόν μερικά πολύ καλά ιδιωτικά πανεπιστήμια έχουμε δεκάδες πολύ μικρά και σε πολλές περιπτώσεις και όχι της καλύτερης ποιότητας κολέγια, τα οποία έμμεσα, μέσα από τις συνεργασίες με πανεπιστήμια της ευρωπαϊκής ένωσης, δίνουν πτυχία στην Ελλάδα».
Στην Κύπρο υπάρχει η ευγενής άμιλλα
«Ίσως δεν φταίνε τα ίδια τα πανεπιστήμια, γιατί δεν έχουν τους πόρους που θα έπρεπε να έχουν για να καταφέρουν να έχουν την ποιότητα που θα θέλαμε να έχουν. Στερούμενοι λοιπόν τους πόρους τους αναγκαίους , έχουμε κακά αποτελέσματα. Ένα άλλο όμως , ένας άλλος παράγοντας είναι και το γεγονός ότι λείπει από δίπλα τους μια άλλη σοβαρή προσπάθεια. Αν υπήρχανε μερικά καλά ιδιωτικά ιδρύματα… θα ανταγωνιζόταν ο ένας τον άλλο ..Έτσι ακριβώς συμβαίνει στην Κύπρο .Εμείς στα ιδιωτικά πανεπιστήμια στην Κύπρο έχουμε ακριβώς το πανεπιστήμιο Κύπρου, το οποίο όπως είχα αναφέρει είναι ένα πολύ καλό πανεπιστήμιο .Το βλέπουμε .Προσπαθούμε να του μοιάσουμε σε όσα περισσότερα κριτήρια είναι δυνατόν .Το πανεπιστήμιο Κύπρου , όταν δει ότι εμείς γίναμε καλοί σε κάποιους τομείς και εκείνο να μην μείνει πίσω… Έτσι να πει ότι μα εγώ είμαι το κρατικό, δεν μπορεί το ιδιωτικό να είναι καλύτερο από εμένα. Υπάρχει λοιπόν αυτή η ευγενής άμιλλα, αν θέλετε που συνεχώς ο ένας σπρώχνει τον άλλο να ανεβούμε προς τα πάνω όλοι μαζί. Αυτό είναι που λείπει από την Ελλάδα αυτή τη στιγμή».
Στην Ελλάδα «μαραίνονται» τα δημόσια τα πανεπιστήμια επειδή δεν έχουν τους πόρους αλλά δεν έχουν και τον ανταγωνισμό να τα σπρώξει προς τα πάνω «Μπορεί το ελληνικό κράτος να προσπαθούσε ακριβώς να διατηρήσει την ποιότητα των τριτοβάθμιων πανεπιστημίων με την εντύπωση ότι τα δημόσια είναι τα καλύτερα άρα να μην αφήσουμε τα ιδιωτικά που θα ρίξουν τα επίπεδα. Όμως λέμε κατά λάθος …Δεν νομίζω να το επιδίωξαν. Κατά λάθος λοιπόν μία σειρά από εξελίξεις οδήγησαν σε μια κατάσταση ,στην οποία δεν γίνεται αυτό που επιδίωκε το κράτος. Γι’ αυτό λοιπόν θεωρώ ότι είναι καιρός να δει το αποτέλεσμα στην πράξη. Όχι μόνο στην ιδεολογία ..αν ένας τύπος πανεπιστήμιου είναι καλός ή όχι ;…Να δει τι γίνεται… Το αποτέλεσμα των επιλογών μου ως ελληνικού κράτους είναι ότι μαραίνονται τα δημόσια τα πανεπιστήμια ,επειδή δεν έχουν τους πόρους αλλά δεν έχουν και τον ανταγωνισμό να τα σπρώξει προς τα πάνω.. Πάω να κλείσω την πόρτα στους ιδιώτες και μου έρχονται με άλλο τρόπο ,οποιοδήποτε πανεπιστήμιο από οποιαδήποτε χώρα… οπότε ας αλλάξουμε το παιχνίδι. Ας βάλουμε δικούς μας κανονισμούς ,να ελέγχουμε εμείς τί θέλουμε ακριβώς να γίνει στη χώρα μας, όπως ακριβώς κάναμε στην Κύπρο».
«Και για εμάς δεν ήταν μια επιλογή που έγινε σε μια μέρα αυτό …ήρθε μέσα από την ιστορική πραγματικότητα . Όπως εξήγησα… άρχισαν οι προσπάθειες εξυπηρέτησης των πολιτών που είχαν ανάγκη να πάρουν μόρφωση. Το κράτος μπροστά σε μια κατάσταση αναρχίας είπε να βάλει μία τάξη .Να μας ελέγξει ήθελε στην αρχή όχι να μας βοηθήσει .Μέσα όμως από τον έλεγχο κατάλαβε ότι ωραία …μας βοήθησε να βελτιωθούμε και αφού είδε ότι βελτιωθήκαμε είπε γιατί όχι να τους δώσω μια ευκαιρία οι καλοί να γίνουν πανεπιστήμια ,άρα τα μεγάλα επιτυχημένα κολλέγια, όταν μπήκανε τα στάνταρντς εκεί… προσπάθησαν να τα φτάσουν. Τα έφτασαν πέντε από αυτά μέχρι σήμερα και έγιναν πανεπιστήμια και τους μεταχειρίζεται το κράτος με παρόμοιο τρόπο με αυτόν που μεταχειρίζεται τα δημόσια. Λέμε με παρόμοιο γιατί δεν είναι ακριβώς ο ίδιος βέβαια. Στα δημόσια εξακολουθούν τα μεγάλα κονδύλια για την έρευνα αλλά όσο αναφορά πολλούς …πολλές άλλες πραγματικότητες συμπεριφέρεται αρκετά δίκαια .Να δώσω παράδειγμα. Αρκετά πανεπιστήμια ιδιωτικά έχουνε σπουδές στην εκπαίδευση, την δημοτική εκπαίδευση για παράδειγμα και λοιπά . Όπως το κράτος επιτρέπει στο δημόσιο πανεπιστήμιο να στέλνει τα παιδιά που σπουδάζουν αυτό τον κλάδο στα σχολεία τα δημόσια για να κάνουν την πρακτική τους ,επιτρέπει και σε εμάς .Μπορούν τα παιδιά που σπουδάζουν στα ιδιωτικά πανεπιστήμια να πάνε στα σχολεία τα κρατικά και να κάνουν την άσκησή τους . Τώρα τρία πανεπιστήμια στην Κύπρο, ένα δημόσιο και δύο ιδιωτικά ,προσφέρουμε ιατρικές σπουδές .Και πάλι το κράτος μας επιτρέπει να μπαίνουμε στα νοσοκομεία τα κρατικά και να κάμνουμε άσκηση. Όλα τα πανεπιστήμια και το δημόσιο και τα ιδιωτικά με τον ίδιο τρόπο…Το κράτος διατηρεί το δικαίωμα, όταν ένα πανεπιστήμιο δεν τηρεί τα επίπεδα που πρέπει, να το κλείσει .Το συγκεκριμένο πρόγραμμα στο κάτω κάτω. Από τη στιγμή όμως που αναγνωρίζει ότι είναι του επιπέδου που θα ήθελε ,είναι παρόμοιο με το δημόσιο πανεπιστήμιο ,τότε δεν μπορεί να κάνει διάκριση εναντίων του. Γι’ αυτό λοιπόν μας δίνει ίδιες ευκαιρίες …οι φοιτητές μας να κάνουν την πρακτική τους με τον ίδιο τρόπο που κάνουν και τα παιδιά από το δημόσιο .
Τι ισχύει στην Τουρκία
«Στην Τουρκία υπάρχουν ιδιωτικά πανεπιστήμια και θεωρούνται από τα καλύτερα. Πολύ καλύτερα από τα δημόσια , γιατί ακριβώς στην περίπτωση της Τουρκίας τα ιδιωτικά πανεπιστήμια, πολλά απ ‘ αυτά ,έχουν δημιουργηθεί από εκατομμυριούχους που ήθελαν να έχουν ένα νέο είδος κοινωνικής προσφοράς. Έκαναν λοιπόν πανεπιστήμια με πολύ σπουδαίες υποδομές , πήραν τους καλύτερους καθηγητές που βρήκαν και από το εξωτερικό αλλά και από τα δημόσια πανεπιστήμια της χώρας και τα έφεραν σε αυτά τα ιδιωτικά πανεπιστήμια, οπότε τα ιδιωτικά αυτά είναι υποδείγματα. Είναι τα καλύτερα πανεπιστήμια της χώρας ,όχι πάντοτε αλλά σε πολλές περιπτώσεις».
Τί ισχύει στα κατεχόμενα. «Ακόμη πιο επιτυχημένα πανεπιστήμια από εμάς».
«Αν θέλετε να χρησιμοποιήσουμε και ένα παράξενο παράδειγμα, απέναντι στα κατεχόμενα τα τουρκοκυπριακά πανεπιστήμια έχουν καταφέρει να είναι ακόμη πιο επιτυχημένα από εμάς. Φαίνεται παράξενο αυτό . Έτσι είναι η πραγματικότητα. Στην Κυπριακή Δημοκρατία το μέσο μέγεθος ενός πανεπιστήμιου είναι γύρω στις 5.000 φοιτητές .Το πανεπιστήμιο Λευκωσίας έχει για παράδειγμα 5.500 χιλιάδες και ακόμα 3.000 χιλιάδες φοιτητές εξ’ αποστάσεως …8.000 χιλιάδες … Τα άλλα πανεπιστήμια είναι λίγο μικρότερα .Είναι γύρω στις 5.000-4.500 και λοιπά .Απέναντι στα κατεχόμενα παρακαλώ το συνηθισμένο μέγεθος είναι 20.000 το κάθε πανεπιστήμιο εκεί … Είναι 13 πανεπιστήμια απέναντι . Γιατί αυτό; Έχουν 13 και σύμφωνα με πρόσφατη δημοσίευση κοιτάζουν αυτή τη στιγμή για ακόμα 10 πανεπιστήμια. Γιατί; Επειδή στα κατεχόμενα δεν μπορούν εύκολα να αναπτύξουν άλλες βιομηχανίες… για τα γνωστά προβλήματα .Δεν έχουν πολιτική αναγνώριση. Η πρώτη βιομηχανία αυτή στιγμή στα κατεχόμενα είναι τα πανεπιστήμιά τους. Με τη βοήθεια πρώτα της Τουρκίας , γιατί η μάζα των φοιτητών για χρόνια ήταν από την Τουρκία. Τα τουρκοκυπριακά πανεπιστήμια αναγνωρίζονται επισήμως από το Τουρκικό κράτος και όχι μόνο αναγνωρίζονται ,ενθαρρύνουν να έρχονται εδώ φοιτητές. Έχεις λοιπόν ένα πανεπιστήμιο απέναντι στη Λευκωσία ,το οποίο έχει γύρω στις 25.000 χιλιάδες φοιτητές παρακαλώ ,πλήρους φοίτησης αυτοί οι φοιτητές. Το 80% περίπου είναι από την Τουρκία , 70-80% χιλιάδες δηλαδή και μετά έχουνε πάρα πολλούς φοιτητές και από άλλες χώρες , όπως το Ιράν , όπως η Νιγηρία .Αυτές οι χώρες είναι κυρίως μουσουλμανικές ,η κυρίαρχη θρησκεία ,αλλά όχι μόνο. Και ο λόγος είναι ,ότι είναι πολύ φθηνότερα βέβαια στα κατεχόμενα. Το επίπεδο ζωής, το κόστος ζωής είναι πιο κάτω. Εμείς τονίζουμε το γεγονός ,ότι δεν νομίζουμε επίσημα ότι τα πανεπιστήμια αυτά είναι πολύ σπουδαίου επιπέδου. Μπορεί να υπάρχει ένα στοιχείο αλήθειας. Τα μεγάλα έχουν κάπου στις 20.000 χιλιάδες ,τα πιο μικρά μπορεί να έχουν 5.000-10.000 αλλά σίγουρα σαν σύνολο είναι πάρα πολλές χιλιάδες των φοιτητών και πάρα πολλοί από αυτούς είναι από χώρες από όλο τον κόσμο.. ένας από τους λόγους της επιτυχίας είναι ότι έρχονται πολύ εύκολα οι φοιτητές στα κατεχόμενα . Δεν χρειάζονται μεγάλες διαδικασίες με το τμήμα αλλοδαπών των κατεχομένων .Αυτό συνειδητή πολιτική είναι. Είναι εύκολο να κατέβουν εκεί για να τους ελκύουν πιο πολύ. Είναι ένα είδος πολιτικής. Δηλαδή βλέπουμε ότι εκεί που το κράτος , το λεγόμενο κράτος στα κατεχόμενα είχε ανάγκη να αναπτύξει τον τομέα αυτό, έδωσε τις ευλογίες του και έκανε θαύματα ο αντίστοιχος τομέας. Έτσι; Και παρ’ όλο που εμείς οι Ελληνοκύπριοι αρεσκόμαστε να λέμε ότι δεν είναι τόσο καλή η ποιότητα , μπορεί να μην είναι τόσο καλή όσο στα ελληνοκυπριακά πανεπιστήμια… Είναι όμως μια αρκετά καλή ποιότητα ,γι’ αυτό και προσελκύει τόσες χιλιάδες φοιτητές. Ανέφερα προηγουμένως ,ότι έχουμε πανεπιστήμια των οποίων οι φοιτητές , ο αριθμός των φοιτητών περιστρέφεται γύρω στο 20.000-25.000 χιλιάδες τα μεγάλα πανεπιστήμια και τα μικρότερα να είναι 5.000 – 10.000 χιλιάδες ,αρκετά μεγάλα , πολύ μεγαλύτερα από τα δικά μας αντίστοιχα».
Οι μισθοί των καθηγητών στα ιδιωτικά πανεπιστήμια
«Εδώ στην Κύπρο οι μισθοί που παίρνουν οι καθηγητές στα ιδιωτικά είναι πολύ καλύτεροι από τους μισθούς της Ελλάδας γενικά .Βέβαια λόγω του ότι στην Κύπρο είναι πιο καλή η οικονομία μας, είναι πιο καλά τα δεδομένα γενικά αλλά πάρα πολλοί Ελλαδίτες καθηγητές έρχονται εδώ στην Κύπρο και διδάσκουν στα πανεπιστήμιά μας επειδή καταλαβαίνουν ότι είναι καλά οργανωμένα, είναι καλά τα επίπεδά τους, δίνουν και καλούς μισθούς , καλούς όρους εργασίας , οπότε έρχονται εδώ… και οι καθηγητές και οι νέοι. Έχει αντιστραφεί και λίγο η πορεία τώρα,ενώ όπως είχα πει στην αρχή για εκατό και πάνω χρόνια ερχόντουσαν τα παιδιά από την Κύπρο στην Ελλάδα να σπουδάσουν , τώρα έρχονται και αρκετοί Έλληνες νέοι στην Κύπρο για να σπουδάσουν στα δικά μας πανεπιστήμια ,δημόσια και ιδιωτικά , σε τομείς που είναι δύσκολο να βρει κανείς στην Ελλάδα».
«Γενικά οι μισθοί στα ιδιωτικά πανεπιστήμια είναι από τους καλύτερους μισθούς στον ιδιωτικό τομέα, έτσι; Δηλαδή στην Κύπρο ο κρατικός ο τομέας σίγουρα γενικά είναι σε πολύ υψηλά επίπεδα , μετά είναι οι τράπεζες , μετά είναι τα ιδιωτικά τα πανεπιστήμια. Έίναι και η ανάγκη να έχεις καλό προσωπικό, γιατί το προσωπικό αυτό είναι που θα σου φέρει τις αναγνωρίσεις που χρειάζεσαι.
Αν θες να επιβλέπουν το τι κάνεις θα δουν ότι οι καθηγητές σου δουλεύουν περισσότερες ώρες από ότι πρέπει , δεν αμείβονται ικανοποιητικά , δεν κάνουν έρευνα και λοιπά και αυτά είναι τα τρωτά που θα σου αφαιρέσουν την αναγνώριση,,, επιμένω ότι όταν έχεις υψηλά επίπεδα , έχεις σωστούς μηχανισμούς έλεγχου, όλα αυτά ελέγχονται. Όλα αυτά τα προλαβαίνει το κράτος και δεν αφήνει να επικρατήσει ένα σύστημα όπου όλα περνάνε , όπου πρέπει να επικρατήσει η λογική του κέρδους, το κέρδος είναι ένα αποτέλεσμα. Αν πετύχεις όλα τα άλλα και τα κάνεις πολύ καλά και υπάρξει πλεόνασμα, ωραία … Πρέπει πρώτα να επιτύχεις, να έχεις την καλή παιδεία , την καλή διδασκαλία , την καλή έρευνα. Αυτοί είναι οι κύριοι στόχοι».
Ευγνωμοσύνη για τους ακαδημαϊκούς της Ελλάδας που βοήθησαν να στηθεί το σύστημα της Κύπρου
«Αλλά κοιτάξτε το παράδοξο… Μπορεί να κάνετε σύγκριση προηγουμένως μεταξύ του καλού κυπριακού υποδείγματος σε σχέση με το ότι δεν συμβαίνει στην Ελλάδα. Ναι αλλά από την άλλη εμείς οι Κύπριοι πρέπει με όλη την ειλικρίνεια να πούμε ότι νιώθουμε ευγνωμοσύνη ,γιατί οι περισσότεροι ακαδημαϊκοί που βοήθησαν να στηθεί το σύστημα στην Κύπρο είναι της Ελλάδος. Όλοι αυτοί που ερχόντουσαν στην ομάδα αξιολόγησης …και καλέστηκαν κάποιοι ακαδημαϊκοί εξ Ελλάδος που μπορεί να ήταν αρνητικοί . Θυμάμαι ακόμα σαν χτες, η πρώτη φορά που είδα την ομάδα την πρώτη που θα μας αξιολογούσε, οι άνθρωποι μιλούσαμε λίγο ανεπίσημα, ήδη ήξερα ότι δεν θα μας αναγνώριζαν. Ήρθαν με όλες τις προκαταλήψεις. Πολλοί από αυτούς δίδασκαν σε μερικά από τα καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου. Θυμάμαι κάποιος ήταν από το «Μετσόβιο» ,ένας άλλος ήταν από την Σορβόννη και έλεγαν: μα πως τολμάτε εσείς οι ιδιώτες να θέλετε να σας αναγνωρίσουμε πτυχία; Το πολύ πολύ να σας αναγνωρίσουμε διπλώματα δύο ετών. Εγώ τους είπα… τους είχα πει καλά δεν είναι λίγο … ντροπή αυτό ; Εσείς μπήκατε σαν δικαστές πώς μπορεί να έχετε άποψη πριν μας δείτε, γιατί δεν περιμένετε να μας δείτε πρώτα ; Και η αλήθεια είναι, ότι όταν μας είδαν από μέσα , όταν πλέον είδαν ποιοί ήταν οι καθηγητές , τι δουλειά γινόταν… πολύ γρήγορα άλλαξαν αυτή την αρνητική διάθεση και οι ίδιοι οι άνθρωποι που ήταν αρνητικοί στην αρχή στην συνέχεια έδωσαν αναγνώριση και σε πτυχία και σε μεταπτυχιακά και σήμερα σε διδακτορικά. Γι’ αυτό λοιπόν πολλές φορές επιμένω στην διάφορα μεταξύ μιας θεωρητικής θέσης με μία ιστορική πραγματικότητα. Εδώ κατάλαβαν ότι στην κυπριακή την πραγματικότητα έπρεπε να προχωρήσουν τα πράγματα με αυτό τον τρόπο».
Τι ισχύει με τα δίδακτρα
«Εδώ στην Κύπρο λοιπόν συνυπάρχουν τα δημόσια πανεπιστήμια με τα ιδιωτικά, όπως είπαμε ήδη. Και όμως πάλι στα δημόσια πανεπιστήμια δεν υπάρχουν δίδακτρα, είναι δωρεάν η εκπαίδευση Τι σημαίνει αυτό; Ότι μπορεί και ένας εκατομμυριούχος να στείλει το παιδί του πανεπιστήμιο Κύπρου και θα είναι και δωρεάν. Ο άτυχος φτωχός εκείνος πολίτης, του οποίου το παιδί δεν κατάφερε να μπει στο δημόσιο , θα πάει σε ένα από τα ιδιωτικά πανεπιστήμια και θα πληρώσει. Πάμε τώρα να δούμε τι κάνουν τα ιδιωτικά πανεπιστήμια, τα δίδακτρα των ιδιωτικών .Είναι σε σχέση με κάποιες άλλες χώρες κάπως υψηλά ,δηλαδή αυτή την στιγμή τα πανεπιστήμια στην Κύπρο χρεώνουν τους κύπριους φοιτητές γύρω στις 8.000 ευρώ τον χρόνο, ενώ στην μεγάλη Βρετάνια απ’ ότι ξέρουμε είναι 9 -9 και κάτι … λίγη διαφορά στερλίνες βέβαια στην Αγγλία. Οχτώ λοιπόν είναι κάπως υψηλά .Τι γίνετε όμως στην πράξη;
Εκπτώσεις ή υποτροφίες
«Τα περισσότερα πανεπιστήμια δίνουν εκπτώσεις ή υποτροφίες στους φοιτητές που δεν έχουν τους πόρους .Άρα ενώ έχει μια γενική πολιτική έχοντας υπόψη την πραγματικότητα έρχεται και λέει ωραία οι πιο φτωχοί φοιτητές αντί να τους τα έχω 8.000 μπορεί να τους τα έχω 7.000 για όλους του ελλαδίτες φοιτητές ακριβώς επειδή υπήρξε κρίση έρχονται όλα τα κυπριακά πανεπιστήμια και κάνουν έκπτωση πριν αρχίσουν να βλέπουν ξεχωριστές περιπτώσεις κάνουμε όλοι 33% έκπτωση πριν αρχίσουμε. Αν εγώ επιμένω στις 8.000 για την Ελλάδα μετά την οικονομική καταστροφή που πέρασε , δεν θα μπορέσουν οι φοιτητές να ‘ρθούνε οπότε ούτε και εγώ εξυπηρετώ εκείνους ούτε και εξυπηρετώ τα δικά μου συμφέροντα .Έρχονται λοιπόν και πριν ακόμα το προσαρμόσει στην ατομική την περίπτωση, χαμηλώνουμε όλοι τα δίδακτρα για να αντιμετωπίσουμε την πραγματικότητα στο έδαφος . Το ίδιο είχαμε κάνει και με την τουρκοκυπριακή κοινότητα απέναντι μας , όταν το 2003 άνοιξαν σε κάποιο βαθμό τα σύνορα, για να έρθουν οι τουρκοκύπριοι χαμηλώσαμε τις τιμές ,γιατί ξέραμε ότι ήταν μια ομάδα πολιτών που δεν έχουν τα ιδία επίπεδα ζωής, οπότε τους κάναμε και εκείνους σαν ομάδα διαφορετική τιμή και αυτό που το κάνουμε σε όλες τις χώρες του κόσμου .Βλέπουμε την πραγματικότητα στην χώρα και λέμε οι Ινδοί θα πάρουν 20% έκπτωση για παράδειγμα σαν χωρά από εκεί και κάτω ο καθένας ανάλογα με την απόδοση του. Αν ένας έχει εξαιρετική απόδοση μπορεί να πάρει και 50% έκπτωση. Τι είναι αυτή η φιλοσοφία που λέω ; Είναι μια φιλοσοφία που πληρώνει μεν ο ιδιώτης αλλά προσαρμόζεται στην κάθε περίπτωση , και την περίπτωση της χώρας από την οποία προέρχεται και την περίπτωση την ατομική του όμως , γιατί αν είναι ένα παιδί από πολύ φτωχή οικογένεια ,αλλά με εξαιρετικές αποδόσεις μπορεί να τον αφήσεις και δωρεάν . Σου δίνει λοιπόν το σύστημα αυτή την ευλυγισία. Γιατί να επιμένεις στο δωρεάν εντελώς για όλους ,σαν ιδιώτης δεν μπορείς να επιβιώσεις ούτως ή άλλως .Άρα λες ωραία.. βάζω δίδακτρα στις 8.000 αλλά βλέπω την κάθε χώρα ,βλέπω την κάθε περίπτωση και προσαρμόζω. Ο καθένας να καταφέρει να πληρώσει αυτά που μπορεί».
Το μοντέλο της Κύπρου, συνδυασμός μοντέλων του εξωτερικού
«Εμείς εδώ στην Κύπρο αργήσαμε να φτιάξουμε πανεπιστήμια. Είχαμε το μεγάλο πλεονέκτημα να μπορούμε να δούμε, να μελετήσουμε τι έγινε σε άλλες χώρες και να προσπαθήσουμε να πάρουμε τα καλύτερα στοιχεία για να κάνουμε εμείς το δικό μας σύστημα . Το σύστημα λοιπόν για παράδειγμα του κρατικού του πανεπιστημίου Κύπρου πήρε υπόψη τα καλά από το αμερικάνικο μοντέλο, τα καλά από το ευρωπαϊκό μοντέλο και τα έβαλαν μαζί. Για παράδειγμα ενώ η πιο στενή μας σχέση απ’ ότι ξέρετε ήταν με τη Μεγάλη Βρετανί, η Κύπρος ήταν σχεδόν για 100 χρόνια κάτω από την επήρεια της χώρας αυτής , η οποία άφησε και κάποια κακά αλλά άφησε και πολλά καλά …Για παράδειγμα αρκετά αποτελεσματική η κρατική μηχανή , μια βαθειά εμπεδωμένη πίστη στην αξιοκρατία και λοιπά… Όσο αναφορά όμως την εκπαίδευση δεν υιοθετήσαμε τα τρία χρόνια της εκπαίδευσης στη Μεγάλη Βρετανία …πήραμε τα τέσσερα χρόνια που ήταν η πραγματικότητα της Αμερικής και της Ευρώπης βέβαια μετά από την Μπολόνια. Οπότε…. και η Ελλάδα εδώ που τα λέμε τέσσερα χρόνια. Κάναμε λοιπόν ένα σύστημα το οποίο ταιριάζει στις ανάγκες της πραγματικότητας της Κύπρου. Πήραμε στοιχεία από τις άλλες χώρες ,όχι μόνο στην διάρκεια των σπουδών αλλά στο τι είδους καθηγητές πρέπει να διδάσκουν. Από την αρχή βάλαμε σαν απαραίτητο στοιχείο να έχουν διδακτορικό , να έχουν δημοσιεύσεις , να κρίνονται με αυστηρότητα , να είναι όσο πιο καλοί γίνεται σε σχέση με διεθνή πρότυπα. Μια σειρά από τέτοια στοιχεία που βοήθησαν να στηθεί ένα σωστό πανεπιστήμιο . Αυτό δεν ήταν δεδομένο από την αρχή . Όταν συζητιόταν ο νόμος περί πανεπιστημίου κρατικού στην Βουλή πριν αρκετά χρόνια , κάποιοι τότε βουλευτές και πολιτικοί υποστήριζαν ότι μπορούσε κάποιος με « Master degree», με ένα μεταπτυχιακό πρώτο να διδάξει στο πανεπιστήμιο και έδιναν παραδείγματα από μερικές χώρες. Στην συζήτηση όμως επικράτησε η άποψη ,ότι αυτό έπρεπε να το αποφύγουμε, γιατί τότε μπορούσε το κάθε κόμμα να προωθεί τους δικούς του ,έπρεπε να έχουν όσο πιο υψηλά προσόντα γίνεται οι ακαδημαϊκοί των πανεπιστημίων της Κύπρου για να αποφύγουμε να μπαίνουν μέσα με αναξιοκρατικούς τρόπους . Μπαίνουν λοιπόν με πολύ δύσκολους τρόπους, με πολύ σοβαρές αξιολογήσεις και στα κρατικά πανεπιστήμια και στα ιδιωτικά κατ’ επέκταση τώρα , αφού όπως εξήγησα ο νόμος των ιδιωτικών κάνει αναφορές στα δημόσια πανεπιστήμια και τα δημόσια επίπεδα εκπαίδευσης. Οπότε διαλέξαμε στοιχεία και τα κρατικά και τα ιδιωτικά πανεπιστήμια που προσπαθήσαμε να παντρέψουμε, να κάνουμε το δικό μας ιδιόμορφο σύστημα που να στέκει επάξια ,αν θέλετε, στον διεθνή ανταγωνισμό .Γιατί θέλαμε η Κύπρος να γίνει και κέντρο εκπαίδευσης ,αν γίνεται, πανεπιστημιακής και περιφερειακό και διεθνές σε κάποιο επίπεδο».
Η συνεισφορά των φοιτητών στην Οικονομία
«Βοηθάει πάρα πολύ οικονομικά την Κύπρο το γεγονός ότι μπορεί και έχει ιδιωτικά πανεπιστήμια με φοιτητές από κάθε σημείο του πλανήτη ,όχι μόνο από την Ευρώπη , όχι μόνο από την Ελλάδα. Και φοιτητές και καθηγητές … και τα δύο στοιχεία… Αν πάρουμε τους φοιτητές πρώτα…Ναι έχουμε φοιτητές από πάρα πολλές χώρες. Για παράδειγμα μετά την κρίση το γεγονός, ότι είχαμε μερικές χιλιάδες ξένους φοιτητές στην Κύπρο και από πολλές χώρες του εξωτερικού την Κίνα , την Ρωσία , την Αμερική και λοιπά και την Ελλάδα τα τελευταία χρόνια βοήθησε πάρα πολύ . Αναφέρθηκα σε Αμερικανούς φοιτητές ,στην Ιατρική σχολή του πανεπιστημίου Λευκωσίας , η πιο μεγάλη ομάδα φοιτητών είναι Αμερικανοί. Έρχονται φοιτητές και από τον Καναδά και από την μακρινή Αυστραλία απ’ όλο τον κόσμο, γιατί είναι καλό το επίπεδο. Γιατί όχι ;Απ’ όλες τις χώρες του κόσμου. Μόνιμους τουρίστες για όλο το χρόνο. Έτσι; Σοβαρούς τουρίστες που μένουν εδώ τέσσερα χρόνια, μπορεί και περισσότερα αν κάνουν μεταπτυχιακά … Ενοικιάζουν διαμερίσματα αυτοί οι φοιτητές, χρησιμοποιούν τα σούπερ μάρκετ, πηγαίνουν για ψυχαγωγία ,αγοράζουν βιβλία, αγοράζουν υπηρεσίες ,οπότε η οικονομία συνεχώς ωθείτε μέσα από τις χρήσεις αυτές. Θα έλεγα ότι είναι αρκετές χιλιάδες».
Πού οφείλεται η επιτυχία του Πανεπιστημίου Λευκωσίας. Συνεχής αξιολόγηση
«Νομίζω επειδή η φιλοσοφία του πανεπιστημίου είναι η συνεχής βελτίωση. Είναι αυτό που είπα , ότι και το κράτος μας ελέγχει συνεχώς , οπότε πρέπει πάντοτε να προσφέρουμε την καλύτερη δυνατή ποιότητα αλλά και εμείς οι ίδιοι έχουμε εσωτερικές διαδικασίες συνεχούς αξιολόγησης. Μας ενδιαφέρει να βελτιωνόμαστε συνέχεια. Είναι θέμα επιβίωσης .Ακριβώς το χαρακτηριστικό του ιδιωτικού του τομέα είναι ότι δεν μπορεί να έρθει να τον βοηθήσει το κράτος έτσι επειδή το χρειάζεται. Άρα έχει δύο επιλογές ,είτε θα δίνει φτηνά πτυχία μαζικά για να καταφέρει να μαζεύει πολλά λεφτά, είτε να κάνει ακριβώς το αντίθετο . Να είναι τόσο καλό ,όσο μπορεί, όσο γίνεται, που να προσελκύει σοβαρούς φοιτητές μονίμως , έτσι να μην ανησυχεί για το θέμα της επιβίωσής του. Πρέπει λοιπόν να φροντίζει με μεγάλη προσοχή τα θέματα της ποιότητας, γιατί είναι αυτά που θα του δώσουν το καλό όνομα , είναι αυτά που θα το στηρίζουν μακροπρόθεσμα , να καταφέρνει να επιβιώνει και να γίνετε συνεχώς όσο γίνεται πιο καλό . Αυτό λοιπόν είναι το μυστικό. Η κοινή λογική .Γιατί να μην είσαι καλός και να ρισκάρεις την επιβίωσή σου και να είσαι αντίθετα, όσο πιο καλό μπορεί να είσαι, για να είσαι συνεχώς η πρώτη επιλογή ,αν γίνεται των φοιτητών που αποφασίζουν να σπουδάσουν σε ένα ιδιωτικό πανεπιστήμιο , για διάφορους λόγους Μπορεί να μην κατάφεραν να βρουν στο δημόσιο την επιλογή που θα ήθελαν . Έτσι ; Μπορεί να είναι καλοί ως φοιτητές αλλά να μην κατάφεραν να επιλέξουν το τομέα που του ενδιέφερε. Και ξέρουν ότι θα είναι καλή η ποιότητα αυτού που θα πάρουν .Το γεγονός ότι θα ξέρουν ,ότι θα τελειώσουν στα 4 χρόνια με την έννοια του ,ότι εμείς δεν έχουμε απεργίες ,δεν έχουμε καθυστερήσεις».
Ερωτηματολόγια στους φοιτητές, μας αξιολογούν
«Βεβαίως δικαιούνται να διαμαρτυρηθούν και διαμαρτύρονται. Αλλά καταφέρνουμε να λύνουμε τα προβλήματα πριν φτάσουν στο απροχώρητο για να καταλήξουμε σε ακραίες λύσεις .Για παράδειγμα, για να μην αφήνουμε τους φοιτητές μας να φτάνουν στο απροχώρητο , τους δίνουμε ερωτηματολόγια για το πώς νιώθουν για αυτούς που τους διδάσκουν και για το πανεπιστήμιο ,για τις υπηρεσίες που τους προσφέρει κάθε τετράμηνο.Εξάμηνο το λέτε εσείς . Κάθε εξάμηνο ο κάθε φοιτητής παίρνει ένα ερωτηματολόγιο και βαθμολογεί το πανεπιστήμιό του. Τον καθηγητή που του διδάσκει, πόσο καλό είναι σε διάφορα χαρακτηριστικά , μετά οι υπηρεσίες που παίρνει , τους διάφορους τομείς… αν είναι το λογιστήριο, αν είναι το ακαδημαϊκό τμήμα , αν είναι το τμήμα φοιτητικών υποθέσεων ..βαθμολογεί εκείνος . Παίρνουμε εμείς λοιπόν τα αποτελέσματα και λέμε ..α! έχουμε κάποια αδυναμία εδώ ,να δούμε τι να κάνουμε . Να τον προλάβουμε.. γιατί να τον αφήσουμε; Ο κάθε φοιτητής οφείλει ,έχει το δικαίωμα να μας αξιολογήσει, για να δούμε τι σκέφτεται για εμάς , πως θωρεί ότι καταφέρνουμε να φτάσουμε εκείνα τα επίπεδα, τους στόχους που βάλλαμε και να δούμε πώς να βελτιωθούμε .Αν το κάνουμε συστηματικά αυτό , δεν θα τον αφήσουμε να βγει στους δρόμους , να βγει έξω να φωνάζει. Θα τον προλάβουμε. Αυτός είναι ο στόχος μας . Δεν είναι ότι εμείς δεν έχουμε προβλήματα , απλώς προσπαθούμε να τα εντοπίσουμε εγκαίρως και να τα αντιμετωπίσουμε . Έτσι; Τυχαίνει να πάρεις και κάποιον καθηγητή που μόλις αρχίσει μπορεί να μην είναι ακόμη …να έχει εμπειρίες για να αποδίδει όσα καλά γίνεται .Αν τον αντιμετωπίσεις σωστά, την κατάλληλη στιγμή θα τον προλάβεις . Θα τον βοηθήσεις να βελτιωθεί. Έτσι; Ή έχεις μια αδυναμία σ’ ένα τομέα της διοίκησης .Αν το εντοπίσεις έγκαιρα και σε βοηθήσει ο φοιτητής με το να σου πει το πρόβλημα ,σε βοηθάει. Έτσι;
Αυτά είναι δικαιώματα που πρέπει να είναι κατοχυρωμένα Εάν βλέπουμε μόνο τα δικαιώματα όμως και δεν βλέπουμε και τις υποχρεώσεις που έχουμε απέναντι στους φοιτητές θα δημιουργήσουμε προβλήματα .Άρα έχουμε δικαιώματα ως εργαζόμενοι αλλά από την άλλη αν και εμείς κάνουμε λάθη πρέπει να μας τα εντοπίσουν αυτοί που χρησιμοποιούν τις υπηρεσίες μας για να καταλάβουμε που πάμε λάθος. Όχι για να διώξουμε τον εργαζόμενο, αλλά να του πούμε κοίταξε να δεις Κώστα , κοίταξε να δεις Νίκο οι φοιτητές εντόπισαν αυτά τα προβλήματα , παρακαλούμε φτιάξτε τα . Δέστε με ποιο τρόπο να μην παρουσιάζονται καθυστερήσεις για παράδειγμα όταν έχει να πληρώσει ο φοιτητής ή όταν πρέπει να του βγάλουμε ένα βαθμολόγιο να μη τον ταλαιπωρούμε , γιατί μας το είπε . Να τα, εδώ έχουμε τα στοιχεία . Με αυτό τον τρόπο λοιπόν που είναι τρόποι που χρησιμοποιούν καθιερωμένα πανεπιστήμια στο εξωτερικό, υιοθετώντας αυτές τις μεθόδους , έχουμε εργαλεία βελτίωσης , συνεχούς βελτίωσης . Γι’ αυτό πιστεύουμε ότι είμαστε καλά ιδρύματα και γι’ αυτό μας επιλέγουν οι φοιτητές. Δεν μας επιλέγουν επειδή είμαστε φθηνές επιλογές .Τουναντίον αυστηρά κρίνουμε τους φοιτητές .Οι φοιτητές βαθμολογούνται με την ίδια αυστηρότητα όπως τους βαθμολογούσαν στα κρατικά ελληνικά πανεπιστήμια . Αλλά δεν τους πειράζει αυτό. Πρέπει να είμαστε πιο αυστηροί γιατί πρέπει να αποδείξουμε τον εαυτό μας .Τα δημόσια δεν χρειάζεται να αποδείξουν οτιδήποτε . Εκ των πραγμάτων είναι δικαιωμένα».
Πώς ξεκίνησαν όλα από ένα κολλέγιο.. και καταλήξαμε στο να αλλάξουν τα πράγματα στον πανεπιστημιακό χώρο στην Κύπρο. «Ίσως γιατί ακριβώς ξεκινήσαμε με τη σκέψη ,ότι έπρεπε να δώσουμε μια εκπαίδευση ποιότητας. Το intercollege το ξεκίνησε ένας Ελλαδίτης , ο οποίος ήταν παντρεμένος με Κύπρια , είχε ξεκινήσει παρόμοια κολλέγια στην Ελλάδα .. . Ο κύριος Ζαραφόπουλος , Στέλιος Ζαραφόπουλος . Λοιπόν το ξεκίνησε το ’80 αλλά επειδή ήταν μακριά η Κύπρος ,γι’ αυτόν. Ήταν με την γυναίκα του αλλά είχε την ευγενή φιλοδοξία …κατάλαβε γρήγορα ότι δεν μπορούσε από μακριά να διοικήσει το κολλέγιο αυτό. Εγώ ήμουν καθηγητής εκεί και μου ζήτησε να τον ενισχύσω. Μπήκα και εγώ λοιπόν ..κοινωνιολόγος ήμουνα . Μου είχε αρέσει η ατμόσφαιρα του κολλεγίου και από εκεί και κάτω έπεσα με τα μούτρα στη δουλειά , γιατί μου άρεσε να συναναστρέφομαι με νέους . Αυτή η προσπάθεια του να δώσουμε κάτι, αφού δεν υπήρχε η νομοθεσία όπως σας εξήγησα που να ήτανε όμως αναγνωρισμένο στο βαθμό που ήταν δυνατό .
Προετοιμάζαμε λοιπόν φοιτητές νέους , στις αρχές του ’80 λοιπόν για μια σειρά από ξένα διπλώματα . Μεγάλης Βρετανίας ως επί το πλείστον και στη συνέχεια όμως βρήκαμε ένα εξωτερικό πτυχίο αμερικάνικο, από το πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης ,αναγνωρισμένο πλήρως. Το έπαιρνε κάποιος με μεγάλες δυσκολίες αλλά με σωστή προετοιμασία γινότανε εφικτό. Με αυτές τις έμμεσες αναγνωρίσεις που ερχόντουσαν από άλλες χώρες , αφού το δικό μας το κράτος δεν έδινε την ευκαιρία .Έπρεπε να γίνεται καλή δουλειά για να προετοιμάζονται οι φοιτητές για δύσκολες εξωτερικές εξετάσεις. Έτσι; Άρα για να πάνε και να έχουν τη δυνατότητα να πετύχουν, έπρεπε να γίνει πολύ καλή προετοιμασία , πολύ καλή δουλειά από το καθηγητικό προσωπικό. Ένα μεράκι αν θέλετε που ήταν αυτό για να δώσουμε στους φοιτητές …να είναι όσο πιο ευχαριστημένοι γινότανε γιατί υπήρχανε καλές σχέσεις. Υπήρχε μια στοργή , υπήρχε μια ανάγκη να τους δώσουμε το καλύτερο που μπορούσαμε…
Νομίζω μια λέξη χαρακτηριστική ήταν η αφοσίωση σε αυτή την αποστολή των πρώτων κολλεγίων . Η πλήρης αφοσίωση στην αποστολή της εξυπηρέτησης των φοιτητών να τους δώσουμε όσο πιο καλή εκπαίδευση γινόταν , να μπορέσουν να συνεχίσουν σε πανεπιστήμια σε άλλες χώρες της Ευρώπης ή της Αμερικής τότε. Όλα αυτά λοιπόν βοήθησαν να δοθούν , να δοθεί μια καλή εκπαίδευση , να είναι ικανοποιημένοι οι φοιτητές ,να καταφέρουν να πηγαίνουν σε άλλα πανεπιστήμια και να διαπρέπουν εκεί που πηγαίνουν και αυτό να ακουστεί ευρύτερα στην Κυπριακή κοινωνία .Κάνουν καλή δουλειά! Καμαρώνω γιατί δεν ήταν κάτι δεδομένο».
Νομίζω αγαπούσαμε πραγματικά την υπόθεση της παιδείας. Θυμάμαι από τα πρώτα χρόνια ,οργανώναμε κύκλους ανοιχτών διαλέξεων για παράδειγμα, δημόσιες συζητήσεις για θέματα που ενδιέφεραν την κυπριακή κοινωνία .Δεν είμαστε απλώς μια μηχανή που παρήγαγε για να δημιουργηθούν λεφτά .Τουναντίον μας ενδιέφερε να υπάρχει μια πραγματική προσφορά και στα παιδιά αλλά και στην κοινωνία μας γενικότερα . Να μελετήσουμε τα προβλήματα της κοινωνίας , της οικονομίας μας , να βγούμε με προτάσεις προς τα έξω. Δεν είμαστε κλεισμένοι στο πανεπιστήμιο ,αδιάφοροι για το τι συνέβαινε στον κόσμο. Προσπαθήσαμε να δημιουργήσουμε γέφυρες και μέχρι σήμερα τολμώ να πω ,ότι το χαρακτηριστικό του πανεπιστημίου μας είναι αυτό .Ίσως είναι μπροστά και από τα δημόσια πανεπιστήμια με την έννοια του ,ότι οποιοδήποτε σημαντικό θέμα απασχολεί την κοινωνία εμείς είμαστε εκεί .Είτε αυτό είναι πολιτικό ζήτημα στις μέρες μας για παράδειγμα έχουμε οργανώσει δεκάδες συζητήσεις για την προτεινόμενη λύση , ακαδημαϊκοί από το πανεπιστήμιο έχουν βγάλει βιβλία , έχουν γράψει άρθρα σε επιστημονικά περιοδικά , στον καθημερινό τύπο… Παίρνουμε θέσεις για το φαινόμενο των συγκρούσεων στην περιοχή , για το θέμα του φυσικού αερίου …Για όλα αυτά θα δείτε καθηγητές μας που βγαίνουν επωνύμως , κάνουν ..δημοσιεύουν άρθρα, συνεντεύξεις …Καινοτομούμε συνεχώς .Βλέπουμε τι είναι που χρειάζεται η κοινωνία, τι είναι εκείνο που χρειάζονται οι φοιτητές και προσπαθούμε αμέσως να το προσφέρουμε. Είμαι στον χώρο της εκπαίδευσης από το ’80, τριάντα έξι χρόνια».
Η προσωπική του επιδίωξη για το μέλλον
«Χρόνια τώρα ασχολούμαι για ατελείωτες ώρες με τη διοίκηση. Η διοίκηση είναι ψυχοφθόρα όμως δεν μπορείς να το κάνεις επ’ άπειρο , γιατί σε εμποδίζει να κάνεις άλλα πράγματα εξίσου σημαντικά. Στον χώρο λοιπόν του πανεπιστημίου Λευκωσίας θα συνεχίσω να εργάζομαι αλλά θέλω να έχω περισσότερη παρουσία ως ερευνητής , έχω να τελειώσω διάφορες μελέτες , διάφορες εργασίες. Ελπίζω να δημοσιεύσω κάποια βιβλία. Αυτά θέλουν χρόνο. Δεν μπορεί όταν εργάζεσαι 12 ώρες την ημέρα στη διοίκηση να αφιερώνεις πάρα πολύ χρόνο στην έρευνα και στο γράψιμο. Και νομίζω ότι τώρα που κατάφερα να δώσω μια σειρά από πράγματα στο πανεπιστήμιο , δηλαδή μια σειρά από προγράμματα σημαντικά .Από τα πρώτα προγράμματα διοίκησης ηλεκτρονικών υπολογιστών ,ψυχολογίας ,διεθνών σχέσεων μέχρι και ιατρικής ,φαρμακευτικής και λοιπά…. Όλα αυτά λοιπόν είναι εκεί και λειτουργούν σωστά .Τελευταία είχα δημιουργήσει και ένα ίδρυμα στήριξης του πανεπιστημίου «universitas» το ονομάσαμε , το οποίο έχει ένα καταπίστευμα που μπορεί να αξιοποιηθεί για σκοπούς έρευνας , για σκοπούς βοήθειας φοιτητών μέσα από χορηγίες και λοιπά .Τώρα λοιπόν που έχουν δημιουργηθεί όλα αυτά τα στηρίγματα στο πανεπιστήμιο, νιώθω και εγώ λίγο πιο ασφαλής ,να τραβήξω ένα βήμα πίσω, όχι να το εγκαταλείψω το πανεπιστήμιο αλλά να προσφέρω από μια άλλη θέση , όχι τόσο διοικητική , που όπως είπα είναι και πολύ κουραστική αλλά εμποδίζει την ανάπτυξη του ακαδημαϊκού του έργου ,να καταφέρω και εγώ να δουλέψω ως ένας κανονικός καθηγητής».
Τί “κρατάει” από όλη αυτή την εμπειρία μιας ζωής:
«Την χαρά της δημιουργίας, ότι καταφέραμε να δημιουργήσουμε κάτι το οποίο δεν μπορούσε κανείς να το φανταστεί πριν 36 χρόνια .Ξεκινήσαμε τότε με 6 φοιτητές και σήμερα έχουμε γύρω στις 8.500 χιλιάδες φοιτητές το πανεπιστήμιο Λευκωσίας .Οι 5.500 και κάτι είναι συμβατικοί φοιτητές , οι άλλοι 3.000 χιλιάδες περίπου είναι εξ’ αποστάσεως φοιτητές .Βάλαμε και αυτή τη νέα μέθοδο διδασκαλίας την εξ’ αποστάσεως, την on line όπως τη λέμε, φέραμε σημαντικά προγράμματα όπως είχα πει και πριν …Δώσαμε λοιπόν όλα τα εφόδια . Ωρίμασε το παιδί που δημιουργήσαμε κάποτε . Μπορεί να σταθεί στα πόδια του. Μα αυτός ήταν ο στόχος . Ο στόχος δεν είναι κανείς να είναι κολλημένος πάνω στον ίδιο ρόλο και να θέλει να είναι μια μορφή αν θέλετε πατέρα για πάντοτε. Πρέπει να βοηθήσει το παιδί του να σταθεί στα δικά του τα πόδια , να λειτουργήσουν οι θεσμοί και αυτόνομα από τον δημιουργό για να μπορέσει και ο ίδιος και το παιδί που δημιούργησε να συνεχίσουν να προσφέρουν , να συνεχίσουν να δημιουργούν με διαφορετικούς τρόπους».
Εάν έχει συνομιλήσει ποτέ με Έλληνα υπουργό παιδείας
«Δεν έχει τύχει (να μιλήσω) με υπουργό παιδείας . Μίλησα όμως με πολλούς ακαδημαϊκούς, μίλησα με πολλούς γονείς φοιτητών , με πολιτικούς …όλοι συμπαθούνε το τί γίνεται στην Κύπρο. Ίσως το βρίσκουν δύσκολο πώς θα μπορούσαν να υιοθετήσουν κάποιες από τις αρχές , αν θέλετε ,απ ‘ το τι κάναμε εκεί να μεταφυτευθεί στην Ελλάδα .Εγώ προσωπικά θεωρώ ότι η Ελλάδα έχει πολλά κερδίσει κινούμενη σε αυτή την κατεύθυνση ,παρόμοια με τη δική μας. Η Ελλάδα έχει κάτι το οποίο δεν μπορεί κανείς να της το πάρει , είναι η ταύτισή της με την αρχαία παιδεία. Έτσι; Είναι η μητέρα του πολιτισμού και της παιδείας .Οι περισσότερες επιστήμες αντλούν από τους Έλληνες , όποτε θα μπορούσε να χτίσει μια λαμπρή υπόθεση στα θέματα της παιδείας .Γιατί να εκπαιδεύει μόνο τα δικά της παιδιά ; Γιατί να μην γίνει ένα διεθνές κέντρο; Γιατί να είναι δηλαδή διεθνές κέντρο η Μεγάλη Βρετανία και η Αμερική και όχι η Ελλάδα .Να λοιπόν ένας τομέας που μπορούσε να αναδειχθεί. Είπα προηγουμένως για τα κατεχόμενα πόσες χιλιάδες φοιτητές έχουν ,πολλούς περισσότερους από εμάς καλά τι είναι τα κατεχόμενα; Ένα μη αναγνωρισμένο κράτος είναι και καταφέρνουν να έχουν χιλιάδες ξένους φοιτητές . Φανταστείτε τώρα η επίσημη Ελλάδα, όπως έκανε θαύματα».
Εάν θα τον ενδιέφερε να είναι πιθανόν σε μια άλλη ελληνική κυβέρνηση σήμερα, αύριο στη θέση του ειδικού συμβούλου
«Βεβαίως βεβαίως, καθήκον μας είναι. Ακριβώς επειδή εγώ θεωρώ και το είχα πει ήδη , ότι οφείλουμε πολλά στους Έλληνες φίλους ακαδημαϊκούς ,γιατί αυτοί βοήθησαν έστω και χωρίς να έχουν ήδη το σύστημα , βοήθησαν να στηθεί ένα πολύ καλό σύστημα και εμείς μπορούμε να δώσουμε πίσω τις εμπειρίες που πήραμε. Το τι μάθαμε απ’ αυτήν την όλη διαδικασία. Ποιά είναι χρήσιμα μαθήματα που πήραμε για να τα πάρει και η Ελλάδα πίσω και να τα αξιοποιήσει με τον δικό της τρόπο. Αλλά να δει ποιά από αυτά φαίνεται δούλεψαν , ποιά ταιριάζουν στο περιβάλλον το ελληνικό , ποιά μπορούν υιοθετηθούν , ποιά μπορούν να αλλάξουν ; Έτσι ; Σε αυτό το διάλογο λοιπόν ευχαρίστως θα παίρναμε μέρος , όχι σαν σύμβουλοι με την έννοια των ειδικών που τα ξέρουν όλα αλλά αυτών που τα έζησαν από κοντά και δεν τα έζησαν μόνο εμπειρικά αλλά επειδή είμαστε και εμείς ακαδημαϊκοί, επειδή έτσι ξεκινήσαμε με μια διάθεση να μάθουμε ,να ερευνήσουμε ,να χτίσουμε ένα ίδρυμα στο οποίο να ζούσε η έρευνα , να ήταν κάτι ζωντανό. Με τον ίδιο τρόπο να το δώσουμε πίσω.
Είναι και πολλοί Έλληνες ακαδημαϊκοί και διανοούμενοι που θαυμάζω. Τους διαβάζω και στις εφημερίδες αλλά κυρίως στα βιβλία τους .Είμαι θαυμαστής και οπαδός πολλών από αυτούς. Πολύ θα ήθελα να συνεργαστώ με πολλούς από αυτούς και νομίζω , ότι παρά τα προβλήματα που υπάρχουν στην Ελλάδα υπάρχουν και αυτά τα διαμάντια που είναι εκεί και λάμπουν. Έτσι; Οι Έλληνες ακαδημαϊκοί , οι περισσότεροι από αυτούς είναι πολύ αξιόλογοι απλώς ζουν σε συνθήκες πολύ δύσκολες .Το σύστημα το ίδιο τους σπρώχνει ίσως σε κατευθύνσεις που δεν είναι πολύ επιθυμητές αλλά αν κατάφερνε η πολιτεία να βελτιώσει τα δεδομένα αυτά ,νομίζω δεν θα χρειαστεί να γυρέψει άλλα άτομα να στελεχώσουν τους νέους θεσμούς .Τους έχετε εκεί. Είναι πάρα πολύ καλοί οι ακαδημαϊκοί που στελεχώνουν τα περισσότερα πανεπιστήμια στην Ελλάδα .Φτάνει να υπάρχει ένα σωστό πλαίσιο ,να αξιοποιηθούν σωστά».
Ποιά είναι η πιο όμορφη αντίδραση λεκτική που έχει ακούσει από φοιτητή σας ή καθηγητή;
«Μου φέρατε στον νου ένα μικρό σχόλιο κάποιου φοιτητή μας κάποτε που έκανε Διοίκηση Επιχειρήσεων και κουβεντιάζοντας μου είπε :Ξέρετε μου έκανε εντύπωση … επειδή εγώ είμαι κοινωνιολόγος σας θυμίζω … Μου είπε ότι έκανα μάθημα επιλογής την κοινωνιολογία λέει και μου άλλαξε τον τρόπο που βλέπω τον κόσμο. Έτσι ; Άρα ναι μεν έχω ένα πτυχίο τώρα σε κάτι που μου δίνει δουλειά αλλά έχω και κάτι άλλο με το οποίο καταλαβαίνω καλύτερα σε ποιό κόσμο ζω. Αυτό λοιπόν του είχε μείνει και εγώ έμεινα με αυτό τόσα χρόνια που πέρασαν και σκέφτομαι να εκείνου του παιδιού του φτιάξαμε τη ζωή .Τον βοηθήσαμε να βλέπει καλύτερα τον κόσμο .Να τον καταλαβαίνει πιο καλά . Έτσι ; Να μην είναι απλώς ένας εργαζόμενος στους πολλούς αλλά να ξέρει σε πιο κόσμο εργασίας και πιο κόσμο προβλημάτων ζει. Αυτά λοιπόν όταν τα προσφέρει ένα πανεπιστήμιο , τα στελέχη του πανεπιστημίου νιώθουν περήφανα. Εγώ ήθελα να κρατήσω ότι απλώς δεν πρέπει να είμαστε προκατειλημμένοι συνήθως με κάποιες σκέψεις και να μην αφήνουμε τον πειραματισμό».