Της Φιλίππα Βλαστού

Οι σοβαρές καταγγελίες της Ολυμπιονίκη Σοφίας Μπεκατώρου περί σεξουαλικής κακοποίησης της από παράγοντα της Ελληνικής Ιστιοπλοϊκής Ομοσπονδίας πριν από 23 χρόνια, συγκλόνισε το πανελλήνιο. Από την πρώτη στιγμή που έγινε γνωστό δημιουργήθηκε κύμα συμπαράστασης προς την ίδια, ενώ το θάρρος της έδωσε την δύναμη και σε άλλες γυναίκες να αποκαλύψουν ανάλογες τρομακτικές στιγμές που έχουν ζήσει, αλλά δεν τολμούσαν να πουν.

Η Karfitsa μιλώντας με τον Ψυχολόγο– Ψυχαναλυτή Msc Παναγιώτη Πλουμίδη καταγράφει τα δύσκολα στάδια που περνάει μια γυναίκα μετά από έναν βιασμό ή μια σεξουαλική παρενόχληση.

«Η ζωή μιας γυναίκας γκρεμίζεται και καταστρέφεται μετά από έναν βιασμό», λέει χαρακτηριστικά ο ψυχολόγος και προσθέτει ότι «το μετά είναι πάρα πολύ τρομακτικό, καταιγιστικό και μπορεί να αναπτύξει πάρα πολλές παθολογίες, γιατί πρόκειται για ένα φοβερά σοκαριστικό γεγονός».

Σημαντικό ρόλο για τις επιπτώσεις που προκαλούνται στο θύμα μετά από έναν βιασμό παίζει η ηλικία του. «Ένα άτομο μικρής ηλικίας διακατέχεται από το αίσθημα της ντροπής, της ενοχής και τουλάχιστον το μισό της σεξουαλικής του ζωής έχει καταστραφεί. Πολύ συχνά συναντάμε στις γυναίκες που έχουν βιαστεί σε μικρή ηλικία μεγάλη δυσκολία στο να έχουν εμπιστοσύνη στο άλλο φύλο, βγαίνουν δύσκολα με συντρόφους, έχουμε συχνά σεξουαλικές δυσλειτουργίες όπως ανοργασμικότητα ή πλήρη αποστέρηση και πολύ συχνά κατάθλιψη. Το θύμα φέρει έναν ψυχικό στιγματισμό που χρειάζεται πολλά χρόνια ψυχοθεραπεία για να το ξεπεράσει και είναι ένας δύσκολος δρόμος. Περνάει από τα συναισθηματικά στάδια του τρόμου, της οργής, της συνειδητοποίησης, της επιθετικότητας, της επανεσωτερίκευσης όπου οι εφιάλτες επανέρχονται συνέχεια. Είναι μια πάρα πολύ δύσκολη κατάσταση», περιγράφει ο κ.Πλουμίδης.

Όσον αφορά τα θύματα βιασμού που είναι γύρω στην ηλικία των 18 ετών, ο κ.Πλουμίδης εξηγεί ότι «μιλάμε σαφώς για ένα άτομο που δεν γνωρίζει την σεξουαλικότητα του, είναι πολύ κοντά στο να δεχθεί κάτι που δεν γνωρίζει, γιατί πολύ απλά δεν μπορεί να διακρίνει κάτι επειδή δεν έχει την εμπειρία και λόγω της εξουσίας που προκαλεί ο θύτης η ευαλωτότητα είναι διπλάσια από μια γυναίκα σε μεγαλύτερη ηλικία». Εξηγεί επίσης ότι «μια τόσο νεαρή κοπέλα θεωρείται μετέφηβη, δεν έχει ολοκληρώσει ακόμη την ταυτότητα της, ούτε το ‘’θέλω’’ και το ‘’δεν θέλω’’ μέσα στο σεξουαλικό, το οποίο είναι πολύ σημαντικό κομμάτι της σεξουαλικότητας του κάθε ανθρώπου».

Από την άλλη, μια γυναίκα μεγαλύτερης ηλικίας που έχει πέσει θύμα ενδέχεται να νιώσει «ντροπή, οργή, συναισθήματα επιθετικότητας, κατάθλιψης, ωστόσο αυτό που τους είναι ξεκάθαρο είναι ότι μπορούν να καταλάβουν ότι έχουν πέσει θύμα βιασμού ή παρενόχλησης, ενώ τα ανήλικα παιδιά και όσα είναι σε μετεφηβικές ηλικίες τους είναι αρχικά πιο δύσκολο να το συνειδητοποιήσουν», τονίζει ο ψυχολόγος.

Οι θύτες εκμεταλλεύονται την θέση εξουσίας τους

«Εκτός από τους random βιασμούς, δηλαδή βιαστές που δεν γνωρίζουν το θύμα, υπάρχουν και οι περιπτώσεις ατόμων που κάνουν καταστρατήγηση εξουσίας. Τέτοια φαινόμενα εντοπίζουμε πολλές φορές στον εργασιακό ή τον εκπαιδευτικό χώρο. Ο θύτης λοιπόν ενός βιασμού γνωρίζει καλά ότι διαθέτει την εξουσία πάνω στην οποία ‘’πατάει’’, ώστε στο θύμα να λειτουργήσει ψυχικά με τέτοιο τρόπο που να είναι ανασταλτικός παράγοντας συνειδητοποίησης και αντίδρασης», τονίζει ο κ.Πλουμίδης.

«Φυσιολογικό να αργήσει το θύμα να καταγγείλει τον βιασμό»

Σε εκείνους που με αφορμή τον βιασμό μιας γυναίκας ή ενός άνδρα καταφεύγουν σε σχόλια όπως «γιατί άργησε τόσο καιρό να το καταγγείλει», ο κ.Πλουμίδης τους δίνει μια αφοπλιστική απάντηση. Αναλυτικά λέει: «Ακούμε διάφορους να κατηγορούν θύματα ότι «άργησαν να το πουν», αυτό όμως είναι πάρα πολύ φυσιολογικό, γιατί σε μια τόσο μικρή ηλικία, επειδή στο άτομο εξουσίας εμπεριέχονται πάρα πολλά πράγματα σε αυτή τη μορφή όπως η επιτυχία, η επιβράβευση, η έννοια του θαυμασμού ή της εμπιστοσύνης, το θύμα μέχρι να συνειδητοποιήσει αυτό που του συνέβη περνάει πάρα πολύ μεγάλο διάστημα. Επίσης, στις μικρές ηλικίες προκαλείται ενοχοποίηση, επειδή δεν είναι οργανωμένος ψυχισμός ακόμη και η σεξουαλική ταυτότητα του δεν έχει αναπτυχθεί είναι πολύ δύσκολο να διακρίνει τι έχει συμβεί. Οπότε μετά υπάρχει η αυτοενοχοποίηση και αναρωτιούνται τα θύματα μήπως φταίνε ή έκαναν κάτι και το προκάλεσαν».

Μισογυνισμός

Υπάρχουν και εκείνες οι φράσεις που «στάζουν» μισογυνισμό βγαλμένες από την πατριαρχική κουλτούρα, όπου όταν μια γυναίκα βιαστεί της ρίχνουν τις ευθύνες. «Ήθελε και τα έπαθε» ή «φορούσε προκλητικά ρούχα» είναι οι πιο σύνηθες κατηγορίες, όμως για έναν βιασμό δεν φταίει κανένα κραγιόν και κανένα ρούχο, αλλά ο μόνος υπαίτιος είναι ο ίδιος ο βιαστής.

Σχολιάζοντας αυτές τις φράσεις-κατηγορίες ο ψυχολόγος αναφέρει πως «τα άτομα που τις ξεστομίζουν, κατά την προσωπική μου άποψη, τους αξίζει η ίδια τιμωρία ηθικώς με τον θύτη. Σε αυτό είμαι κάθετος. Ο κάθε άνθρωπος έχει το δικαίωμα να φοράει ό,τι θέλει, να βγαίνει έξω και να κοινωνικοποιείται με όποιον τρόπο θέλει αισθητικά. Από εκεί και πέρα η αισθητική απαγορεύεται να θεωρείται σαν πρόκληση για οποιαδήποτε ενέργεια. Κανείς δεν έχει το δικαίωμα να προβεί σε οποιαδήποτε πράξη βιαιότητας. Οπότε όλοι αυτοί που αναφέρουν τέτοιους είδους σχόλια είναι εν δυνάμει «ηθικοί βιαστές» κοινωνικά ενός θύματος και είναι και αυτοί κατακριτέοι όσο και ο θύτης».