Η καρδιά της Θεσσαλονίκης χτύπησε ξανά στον παλμό της ιστορίας της, το Σάββατο 27 Σεπτεμβρίου 2025, σε μια εκδήλωση που ζωντάνεψε τις παλιές αγορές της πόλης. Με αφορμή τα 60 χρόνια των Δημητρίων, οι παλιές αγορές, ιστορικά μνημεία της εμπορικής ζωής της Θεσσαλονίκης, ξαναέγιναν κέντρο πολιτισμού, τέχνης και κοινωνικής συνάντησης. Δεκάδες επισκέπτες ακολούθησαν το μονοπάτι των πολιτιστικών δρώμενων και την ξεναγό Χριστίνα Μαβίνη σε μια περιπατητική διαδρομή που συνέδεσε το παρόν με το παρελθόν των ιστορικών αγορών, από το Καπάνι και τη Μοδιάνο ως τον Φραγκομαχαλά και το Μπεζεστένι, αναδεικνύοντας την πολυεπίπεδη ταυτότητα της πόλης.
Η διαδρομή ξεκίνησε από την αγορά Καπάνι ή Αγορά Βλάλη, την παλαιότερη παραδοσιακή αγορά της πόλης. Εκεί, λίγα μέτρα από την Εγνατία, το σκηνικό άλλαξε, μεταφέροντας τους επισκέπτες σε έναν διαφορετικό κόσμο, με δικούς του ρυθμούς και ατμόσφαιρα. Η ξεναγός Χριστίνα Μαβίνη εξήγησε ότι η αγορά αυτή διασώθηκε χάρη στο πολεοδομικό σχέδιο του Ερνέστ Εμπράρ, μετά τη μεγάλη πυρκαγιά του 1917, όταν η Επιτροπή Αποκατάστασης επέλεξε να διατηρήσει παραδοσιακούς εμπορικούς πυρήνες στο κέντρο της πόλης. Η ίδια η ονομασία του χώρου από το «ουν καπάν», παραπέμπει στην αλευραγορά της οθωμανικής περιόδου, ενώ ιστορικά οι συντεχνίες, όπως οι μυλωνάδες, οι τσαγκάρηδες, οι αρωματοπώλες, ήταν κατανεμημένες σε συγκεκριμένα σημεία.
Η κ. Μαβίνη υπενθύμισε ότι στην ίδια περιοχή απαγχονίστηκαν από τους Τούρκους την περίοδο του 1821 τρεις έμποροι της πόλης, ο Χρήστος Μενεξές, ο Αναστάσιος Κυδωνιάτης και ο Χριστόφορος Μπαλάνος, αφήνοντας και μια σκοτεινή ιστορική μνήμη στον χώρο. Σήμερα η εικόνα είναι διαφορετική, ωστόσο πολλά στοιχεία θυμίζουν ακόμη το παρελθόν, αποτελώντας ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της συνέχειας ανάμεσα στο οθωμανικό παρελθόν και τη σύγχρονη πόλη.
Στο ίδιο πλαίσιο, έγινε μνεία και στη γειτονική αγορά Μοδιάνο, η οποία δημιουργήθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1920 από τον μηχανικό Ελί Μοδιάνο, στα πρότυπα των παριζιάνικων στοών. Με στοές που συνδέουν την Ερμού με τη Βασιλέως Ηρακλείου, η αγορά εγκαινιάστηκε γύρω στο 1930 με πανηγυρικό χαρακτήρα και αποτέλεσε για χρόνια σημαντικό εμπορικό κέντρο. Σήμερα, η ανανέωση της Μοδιάνο αναδεικνύει την παράδοση και ταυτόχρονα το μέλλον στην αγορά τροφίμων, με εκδηλώσεις και γευστικές εκπλήξεις.
Η πορεία σταμάτησε στο μνημείο του «Μαραθωνοδρόμου της Ειρήνης», που τοποθετήθηκε το 1998 στη μνήμη του βουλευτή Γρηγόρη Λαμπράκη, ο οποίος δολοφονήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1963. «Μας θυμίζει μια δύσκολη περίοδο, αλλά και τον αγώνα για ειρήνη και αφοπλισμό», υπογράμμισε η κ. Μαβίνη.
Μέσα από χορευτικά και μουσικά δρώμενα η περιήγηση συνεχίστηκε στις στοές και τα κτίρια της οδού Βενιζέλου, στην εκκλησία του Αγίου Μηνά και στη στοά Μαλακοπή, που θεμελιώθηκε αρχικά ως τράπεζα και εξελίχθηκε σε εμπορικό κέντρο.
Η περιοχή αυτή της συνοικίας του Φραγκομαχαλά φιλοξενούσε εμπόρους, διπλωμάτες και καθολικούς της Δύσης και αποτέλεσε τον πρώτο τόπο πολυτελών ξενοδοχείων και κοσμικών εκδηλώσεων της πόλης, αναδεικνύοντας τον ευρωπαϊκό χαρακτήρα της πόλης.
Τελευταία στάση της περιπατητικής διαδρομής αποτέλεσε το Μπεζεστένι, η σκεπαστή αγορά του 15ου αιώνα. Πρόκειται για ένα από τα ελάχιστα σωζόμενα μπεζεστένια στην Ελλάδα, με έξι μολυβδοσκέπαστους θόλους και εισόδους από όλες τις πλευρές. Η ονομασία του προέρχεται από τη λέξη «μπεζέν», που σημαίνει λινό ή βαμβακερό ύφασμα, και για αιώνες υπήρξε κέντρο εμπορίου υφασμάτων, κοσμημάτων και πολύτιμων ειδών, ενώ μέχρι σήμερα διατηρεί τον εμπορικό του χαρακτήρα με καταστήματα που συνεχίζουν αυτή την παράδοση.
Μεταξύ άλλων ξεχώρισε η «δράση on the go», η ζωντανή περιήγηση μέσα στην πόλη, δημιουργώντας μια κινητή παράσταση, όπου κάθε στάση αποκάλυψε και μια διαφορετική πτυχή της ιστορίας και του πολιτισμού των αγορών. Από τις εμπορικές πρωτοβουλίες μέχρι την τέχνη του δρόμου και τη μουσική, η παλιά αγορά της Θεσσαλονίκης έγινε το επίκεντρο μνήμης και δημιουργίας.
Η ζωντανή αφήγηση και η τέχνη στην παλιά αγορά δημιούργησαν ένα αίσθημα συλλογικότητας και σύνδεσης, όπου οι επισκέπτες έγιναν μέρος μιας μακράς αλυσίδας, ενός εμπορικού και πολιτιστικού θησαυρού που διασώζεται και ανθίζει. Οι αγορές και οι στοές της Θεσσαλονίκης δεν είναι απλώς χώροι εμπορίου, αλλά ζωντανά μνημεία που αφηγούνται την ιστορία της πόλης, συνδέοντας το παρελθόν με την καθημερινότητά της. Από τη γλώσσα της ιστορίας μέχρι τα χρώματα και τους ήχους των δρόμων, η Θεσσαλονίκη παρουσίασε τη δική της εκδοχή στο σήμερα, γεφυρώνοντας το χθες με το αύριο.
