Η Ελληνική έκδοση του Εγχειριδίου Δημοσιογραφίας Δεδομένων είναι πλέον διαθέσιμη – Λίγα λόγια για το περιεχόμενο του βιβλίου

Το βιβλίο «The Data Journalism Handbook: Towards a Critical Data Practice», παραγωγή των datajournalism.com, European Journalism Centre και Google News Initiative, σε επιμέλεια Liliana Bounegru και Jonathan Gray, είναι πλέον διαθέσιμο στα ελληνικά από το iMEdD Lab στο datahandbook.lab.imedd.org, υπό τον τίτλο «Το Εγχειρίδιο της Δημοσιογραφίας Δεδομένων: Προς μια Κριτική Πρακτική Δεδομένων». Η ελληνική έκδοση είναι παραγωγή του iMEdD, σε μετάφραση Εβίτας Λύκου και σε επιμέλεια Κέλλυς Κική, και διατίθεται στην κοινότητα με Creative Commons άδεια χρήσης (CC BY-NC-ND 4.0).

Ένα βιβλίο για όσους θέλουν να γνωρίσουν σε βάθος την έννοια και το ρόλο της δημοσιογραφίας

Τι είναι η δημοσιογραφία δεδομένων; Πού αποσκοπεί; Τι μπορεί να κάνει; Ποιος και τι εμπλέκεται στην παραγωγή και στην κατανόησή της; Τι μπορεί να επιτύχει;

Στα παραπάνω ερωτήματα έρχεται να δώσει απαντήσεις το βιβλίο με τίτλο: «Το Εγχειρίδιο της Δημοσιογραφίας Δεδομένων: Προς μια Κριτική Πρακτική Δεδομένων» το οποίο απαρτίζεται από οκτώ θεματικές και περιλαμβάνει συνολικά 55 κεφάλαια γραμμένα από κορυφαίους δημοσιογράφους επαγγελματίες και ερμηνευτές από ετερόκλητες γωνίες του πλανήτη.

Παρουσίαση του βιβλίου στη Θεσσαλονίκη

Σήμερα Παρασκευή 18 Μαρτίου ο μη κερδοσκοπικός οργανισμός iMEdD σε συνεργασία με το Ευρωπαϊκό Κέντρο Δημοσιογραφίας διοργάνωσε και υλοποίησε την παρουσίαση της ελληνικής έκδοσης του Data Journalism Handbook II, στο εξαίρετο Cafe-Bar Bord de l’eau στο κέντρο της Θεσσαλονίκης.

Η αποστολή του οργανισμού είναι η προαγωγή και ενίσχυση της διαφάνειας, της εγκυρότητας, της ανεξαρτησίας και της αριστείας στη δημοσιογραφία.

H εκδήλωση του iMEdD έφερε σε επαφή δημοσιογράφους, ακαδημαϊκούς και φοιτητές οι οποίοι είχαν την ευκαιρία να συζητήσουν για τις τεχνικές και τους τρόπους με τους οποίους τα δεδομένα μπορούν να ενισχύσουν και να εμπλουτίσουν τη δημοσιογραφική έρευνα και το storytelling.

Την παρουσίαση του βιβλίου ξεκίνησε η Κέλλυ Κική, δημοσιογράφος δεδομένων, project manager στο iMEdD Lab και επιμελήτρια της ελληνικής έκδοσης, η οποία έκανε μια σύντομη αναφορά στη Δημοσιογραφία Δεδομένων και την Έρευνα. Η επιμελήτρια έδωσε οδηγίες χρήσης σχετικά με την ψηφιακή έκδοση του βιβλίου ενώ παράλληλα με στόχο να βάλει το κοινό στο κλίμα της συζήτησης έδωσε πληροφορίες για το περιεχόμενο του βιβλίου και διάβασε ορισμένα απόσπασμα.

Στη συνέχεια το λόγο πήρε η Αλεξάνδρα Γούτα, δημοσιογράφος οικονομίας & τεχνολογίας, ΑΠΕ-ΜΠΕ η οποία ανέλυσε την έννοια και τη σημασία της «Έρευνας» δίνοντας παραδείγματα ερευνών ανά τον κόσμο με εντυπωσιακά αποτελέσματα.

Στο κομμάτι της πρόβλεψης και της ερευνητικής Δημοσιογραφίας αναφέρθηκε η Ελίνα Μακρή, δημοσιογράφος, ερευνήτρια στο Τμήμα Δημοσιογραφίας & ΜΜΕ, ΑΠΘ η οποία μίλησε για την κριτική σκέψη που απαιτεί η ανάλυση πληροφοριών και έθεσε ερώτημα αναφορικά με το κατά πόσο οι δημοσιογράφοι κάνουν σωστή ανάλυση δεδομένων. Σαν παράδειγμα έφερε τις δημοσιογραφικές προβλέψεις που γίνανε το 2016 σχετικά με τις εκλογές στην Αμερική. Σε εκείνη την περίπτωση όπως ανέφερε η δημοσιογραφική έρευνα στο μεγαλύτερο κομμάτι της αποδέχθηκε πως έπεσε έξω. Τέλος, η ερευνήτρια ανέπτυξε επιγραμματικά τεχνικές σχετικά με την οπτική γωνία της έρευνας και προσέγγισε πιθανούς τρόπους με τους οποίους μια έρευνα μπορεί να θεωρηθεί πετυχημένη.

Ομιλητές

Ο Ανδρέα Βέγλης καθηγητής στο Τμήμα Δημοσιογραφίας & Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και διευθυντής του Εργαστηρίου Εφαρμογών Πληροφορικής στα ΜΜΕ, υποστήριξε πως πλέον μεγάλο ποσοστό των δημοσιογράφων σε όλο τον κόσμο αλλά και στην Ελλάδα κατανοεί την έννοια της Δημοσιογραφίας Δεδομένων.

Η δημοσιογράφος Σοφία Χριστοφορίδου μίλησε για τα προβλήματα και τις ελλείψεις που υπάρχουν στις ελληνικές υπηρεσίες αναφορικά με τη διαθεσιμότητα των δεδομένων. Συγκεκριμένα, τόνισε πως η δημοσιογραφική έρευνα αρκετές φορές καθυστερεί και γίνεται πολύ δύσκολη λόγω της ανεπάρκειας πληροφοριών αλλά και της απροθυμίας των υπηρεσιών να ενημερώσουν τους δημοσιογράφους για τρέχοντα ζητήματα. Η κα Χριστοφορίδου έφερε παράδειγμα δημοσιογράφων οι οποίοι κατά τη διάρκεια της έρευνας ήρθαν αντιμέτωποι με έναν «αδιαπέραστο τοίχο» όπως είπε και αυτό είχε ως αποτέλεσμα τη στέρηση βασικών πληροφοριών.

Ο Χαράλαμπος Μπράτσας συνιδρυτής του Ελληνικού παραρτήματος του Open Knowledge Foundation (Ίδρυμα Ανοικτής Γνώσης Ελλάδας), Εργαστηριακό Διδακτικό Προσωπικό, στο τμήμα Μαθηματικών του ΑΠΘ, παίρνοντας το λόγο έθιξε ένα βασικό ζήτημα που αφορά στα Ανοιχτά Δεδομένα του ελληνικού δημοσίου. Συγκεκριμένα τόνισε πως υπάρχει νόμος για την πύλη Ανοιχτών Δεδομένων πράγμα που σημαίνει πως οι υπηρεσίες του δημοσίου παρανομούν όταν δεν διαθέτουν πληροφορίες σε δημοσιογράφους. Ο καθηγητής υποστήριξε πως «το ίδιο το κράτος παρανομεί σε αυτό το ζήτημα» ενώ παράλληλα δεν έχει φροντίσει να εκπαιδεύσει επαρκώς το προσωπικό του για ζητήματα παροχής πληροφοριών.

Το λόγο πήρε και η δημοσιογράφος Σπυριδούλα Μάρκου η οποία μίλησε για τις περιπτώσεις παραπληροφόρησης οι οποίες δημιουργούνται από ανακρίβειες, διαστρεβλώνουν την πραγματικότητα με αποτέλεσμα να καλλιεργείται η δυσπιστία.

Την άποψη του για την έλλειψη των δεδομένων στις δημόσιες υπηρεσίες εξέφρασε με τη σειρά του ο Νίκος Παναγιώτου, Λέκτορας στο Τμήμα Δημοσιογραφίας και Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας στη Σχολή Οικονομικών και Πολιτικών Έπιστημών στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Ο καθηγητής υποστήριξε πως πρώτα από όλα θα πρέπει να δημιουργηθεί μηχανισμός ο οποίος θα τροφοδοτεί στοιχεία και δεδομένα σε συνδυασμό με σωστή εκπαίδευση. Στο ερώτημα γιατί δεν εισάγονται τα στοιχεία ανέφερε πως την ευθύνη για την απουσία ουσιαστικών δεδομένων από αρμόδιους φορείς έχουν και τα ΜΜΕ διότι αγνοούν και δεν επενδύουν σε κάτι τέτοιο.

Τέλος στην παρουσίαση συμμετείχε η δημοσιογράφος Άννα-Κύνθια Μπουσδούκου Διευθύνουσα Σύμβουλος του iMEdD, Εκτελεστική Διευθύντρια «ΙΣΝ Διάλογοι»

Λίγα λόγια για το βιβλίο

Το βιβλίο απαρτίζεται από οκτώ θεματικές και περιλαμβάνει συνολικά 55 κεφάλαια γραμμένα από κορυφαίους δημοσιογράφους επαγγελματίες και ερμηνευτές από ετερόκλητες γωνίες του πλανήτη.

Είναι ένα εγχειρίδιο απόψεων, πρακτικών και προβληματισμών το οποίο ανοίγει έναν διεθνή διάλογο, διαφωτίζοντας και καλώντας σε στοχασμό όσους ασκούν τη δημοσιογραφία δεδομένων, όσους τη διδάσκουν, όσους τη μαθαίνουν και όσους επιθυμούν να τη γνωρίσουν.

Παράλληλα, αποτελεί έναν πρακτικό οδηγό για όλους τους δημοσιογράφους που θέλουν για πρώτη φορά να ασχοληθούν με τη δημοσιογραφία των δεδομένων. Μπορεί κάποιος δημοσιογράφος να μάθει πώς να βρει δεδομένα στον Ιστό, πώς να τα ζητήσει κάνοντας χρήση νόμων περί ελευθερίας της πληροφορίας, πώς να χρησιμοποιήσει σαρωτές οθόνης για να συλλέξει δεδομένα από μη διαρθρωμένες πηγές και πώς να αξιοποιήσει την συνεισφορά του πλήθους για τη συλλογή βάσεων δεδομένων από τους αναγνώστες του. Επιπλέον υπάρχουν συμβουλές για την επεξεργασία αριθμών και στατιστικών και σημεία που θα πρέπει να έχει υπόψη του όταν δουλεύει με ανοργάνωτα, ελλιπή και πολλές φορές ατεκμηρίωτα δεδομένα.

Στην συνέχεια, θα μάθει πώς θα εξάγει ιστορίες από τα δεδομένα, περιλαμβανομένων των εργαλείων που χρησιμοποιούν οι δημοσιογράφοι που ασχολούνται με τα δεδομένα και πώς να χρησιμοποιεί την απεικόνιση των δεδομένων, ώστε να αποκτά επίγνωση του θέματος που μελετά. Τέλος, το βιβλίο παρέχει μια πιο διευρυμένη ματιά στον τρόπο που μπορεί να φτιάξει καινούριες εφαρμογές, καθώς και στα ενδότερα της απεικόνισης των δεδομένων .

Η ελληνική έκδοση διατίθεται σε τρία διαφορετικά φορμάτ: στην ψηφιακή έκδοσή της, σε μορφή αρχείου .pdf και σε περιορισμένα έντυπα αντίτυπα προς δωρεά στην κοινότητα ενδιαφέροντος. Στην ψηφιακή έκδοση, όσο οι αναγνώστες πλοηγούνται στα περιεχόμενα της στο datahandbook.lab.imedd.org, έχουν στη διάθεσή τους μια σειρά εργαλείων τόσο για διαδικτυακή υπογράμμιση ή προσθήκη ατομικών σημειώσεων επί του περιεχομένου όσο και για την εξαγωγή του βιβλίου σε αρχείο .pdf.