Στις 11 Σεπτεμβρίου 2001, η Νέα Υόρκη ξύπνησε σε έναν εφιάλτη που θα άλλαζε για πάντα την πορεία της σύγχρονης ιστορίας. Τα τρομοκρατικά χτυπήματα στους Δίδυμους Πύργους του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου, στο Πεντάγωνο και η πτώση της πτήσης 93 στην Πενσυλβάνια, στοίχισαν τη ζωή σε σχεδόν 3.000 ανθρώπους και τραυμάτισαν χιλιάδες άλλους.
Οι εικόνες των αεροπλάνων που καρφώθηκαν στους ουρανοξύστες της Νέας Υόρκης μεταδόθηκαν σε όλο τον κόσμο, αφήνοντας μια ανεξίτηλη πληγή στη συλλογική μνήμη. Για πρώτη φορά, η Αμερική αισθάνθηκε τόσο ευάλωτη στο έδαφός της και ολόκληρος ο πλανήτης συνειδητοποίησε πως η τρομοκρατία μπορούσε να πλήξει στο κέντρο της υπερδύναμης.
Η επόμενη μέρα βρήκε τις Ηνωμένες Πολιτείες σε κατάσταση συναγερμού. Ο «πόλεμος κατά της τρομοκρατίας» που κήρυξε ο Τζορτζ Μπους οδήγησε σε δύο πολέμους – στο Αφγανιστάν και το Ιράκ – και σε μια νέα εποχή διαρκούς φόβου, ενισχυμένων ελέγχων και περιορισμού ελευθεριών στο όνομα της ασφάλειας.
Είκοσι τέσσερα χρόνια μετά, η 11η Σεπτεμβρίου παραμένει σύμβολο θυσίας, πένθους αλλά και μιας στροφής της παγκόσμιας ιστορίας. Από τις ζωές των θυμάτων και των οικογενειών τους, μέχρι τον τρόπο που ταξιδεύουμε, που αντιλαμβανόμαστε την ασφάλεια και που ζούμε με την απειλή της τρομοκρατίας, ο κόσμος εξακολουθεί να φέρει τα σημάδια εκείνης της ημέρας.
Γιατί η 11η Σεπτεμβρίου θεωρείται «η μέρα που άλλαξε τον κόσμο»
Η 11η Σεπτεμβρίου 2001 δεν καταγράφηκε απλώς ως η μεγαλύτερη τρομοκρατική επίθεση στις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά ως ένα γεγονός που άλλαξε ριζικά την παγκόσμια ιστορία. Οι συνέπειές της έγιναν αισθητές σε κάθε πτυχή της ζωής – από την καθημερινότητα των πολιτών μέχρι τις διεθνείς ισορροπίες.
Η πρώτη μεγάλη αλλαγή ήρθε στην ασφάλεια. Από την επόμενη μέρα, τα αεροδρόμια σε όλο τον κόσμο υιοθέτησαν αυστηρούς ελέγχους: περιορισμούς στις χειραποσκευές, απαγορεύσεις υγρών, σωματικά σκαναρίσματα. Στις ΗΠΑ δημιουργήθηκε το Υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας, μια νέα δομή που είχε αποκλειστική αποστολή την προστασία από τρομοκρατικές απειλές.
Στο πολιτικό επίπεδο, οι Ηνωμένες Πολιτείες μπήκαν σε μια νέα εποχή πολέμων. Ο Τζορτζ Μπους κήρυξε τον «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας», που οδήγησε σε στρατιωτικές επεμβάσεις στο Αφγανιστάν και το Ιράκ. Οι συγκρούσεις αυτές άφησαν πίσω τους εκατοντάδες χιλιάδες θύματα και μια ολόκληρη περιοχή σε αποσταθεροποίηση που κρατά μέχρι σήμερα.
Παράλληλα, άλλαξε και η ισορροπία ανάμεσα στην ελευθερία και την ασφάλεια. Στις ΗΠΑ θεσπίστηκε ο Patriot Act, που ενίσχυσε τις παρακολουθήσεις και περιόρισε δικαιώματα στο όνομα της προστασίας από την τρομοκρατία. Αντίστοιχες πολιτικές υιοθετήθηκαν και σε άλλες χώρες.
Η επίθεση άφησε ανεξίτηλο αποτύπωμα και στην ψυχολογία της κοινωνίας. Η Αμερική βίωσε για πρώτη φορά στην πρόσφατη ιστορία της την αίσθηση ότι είναι ευάλωτη στο ίδιο της το έδαφος, ενώ ο φόβος για νέες επιθέσεις ρίζωσε βαθιά, όχι μόνο στις ΗΠΑ αλλά και στην Ευρώπη.
Γι’ αυτό η 11η Σεπτεμβρίου έμεινε στην Ιστορία ως «η μέρα που άλλαξε τον κόσμο»: γιατί από εκείνη τη στιγμή μπήκαμε σε μια νέα εποχή, όπου η ασφάλεια, η διεθνής πολιτική και η καθημερινότητα των πολιτών δεν θα ήταν ποτέ ξανά οι ίδιες.
Μυστήρια και αντιφάσεις της 11ης Σεπτεμβρίου
Αν και οι επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου έχουν καταγραφεί ως μία από τις πιο τεκμηριωμένες τρομοκρατικές ενέργειες στην Ιστορία, γύρω τους αναπτύχθηκε πλήθος θεωριών συνωμοσίας. Κάποιες τροφοδοτήθηκαν από πραγματικές «αντιφάσεις» ή παράδοξα ευρήματα.
Το «άθικτο» διαβατήριο
Λίγες ώρες μετά την πρόσκρουση του πρώτου αεροπλάνου, οι αρχές ανακοίνωσαν ότι βρέθηκε το διαβατήριο του αεροπειρατή Satam al-Suqami, μόλις λίγα τετράγωνα μακριά από τα συντρίμμια. Για πολλούς, φάνηκε απίστευτο πώς ένα έγγραφο μπορούσε να επιβιώσει από μια τόσο σφοδρή έκρηξη και την κατάρρευση του κτιρίου, γεγονός που τροφοδότησε καχυποψία και αμφισβήτηση.
Η κατάρρευση των πύργων
Η ταχύτητα και ο τρόπος που κατέρρευσαν οι Δίδυμοι Πύργοι, αλλά και το γειτονικό κτίριο WTC 7 που έπεσε χωρίς να έχει δεχθεί άμεσο χτύπημα, αποτέλεσαν για χρόνια αντικείμενο συζητήσεων. Μηχανικοί εξηγούν ότι οι φωτιές από τα καύσιμα και η ζημιά στη δομή ήταν αρκετές για να προκαλέσουν την κατάρρευση, ωστόσο πολλοί θεώρησαν ότι επρόκειτο για «ελεγχόμενη κατεδάφιση».
Οι καθυστερήσεις στην αεροπορική αντίδραση
Ένα άλλο σημείο που αμφισβητήθηκε ήταν ο χρόνος που χρειάστηκαν τα αμερικανικά μαχητικά για να απογειωθούν και να αναχαιτίσουν τα καταληφθέντα αεροσκάφη. Οι καθυστερήσεις αυτές γέννησαν ερωτήματα για το αν υπήρξε απροετοιμασία, αδράνεια ή ακόμη και σκόπιμη αμέλεια.
Οι δεσμοί με το Ιράκ
Παρά το ότι οι αεροπειρατές προέρχονταν κυρίως από τη Σαουδική Αραβία, η κυβέρνηση Μπους υποστήριξε ότι το Ιράκ του Σαντάμ Χουσεΐν είχε σχέσεις με την αλ Κάιντα. Τα στοιχεία δεν επιβεβαιώθηκαν ποτέ, αλλά το αφήγημα αυτό χρησιμοποιήθηκε ως πρόσχημα για την εισβολή του 2003.
