Αν κάτι μάθαμε από τη διήμερη άτυπη σύνοδο των ΥΠΕΞ του ΝΑΤΟ στην Αττάλεια, δεν είναι κάποια νέα στρατηγική. Είναι ότι ο Μαρκ Ρούτε, ο επικρατέστερος επόμενος γενικός γραμματέας της Συμμαχίας, είναι βαθιά εντυπωσιασμένος από τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Μέχρι δακρύων, θα έλεγε κανείς.
Σε δηλώσεις του, ο Ρούτε χαρακτήρισε τον Τούρκο Πρόεδρο «απίστευτο ηγέτη εντός του ΝΑΤΟ», που χαίρει σεβασμού από τους ομολόγους του. Και όχι μόνο αυτό: τάχθηκε ανοιχτά κατά οποιωνδήποτε περιορισμών στις πωλήσεις όπλων προς την Τουρκία, θεωρώντας ότι κάτι τέτοιο «δεν αρμόζει στους συμμάχους». Δηλαδή, η χώρα που κατέχει το μισό έδαφος της Κύπρου, που παραβιάζει καθημερινά τον ελληνικό εναέριο χώρο και κρατά τη Σουηδία όμηρο για μήνες, είναι υποδειγματικός αποδέκτης οπλικών συστημάτων;
Ας είμαστε σοβαροί. Όταν ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ δεν βρίσκει λέξη να πει για την εργαλειοποίηση των μεταναστευτικών ροών, για τις παρεμβάσεις της Τουρκίας στη Λιβύη, τη Συρία, τον Καύκασο, αλλά αρκείται στο να εξυμνεί την «ειρηνευτική της συμβολή» στην Ουκρανία – αλήθεια, πώς ακριβώς μεταφράζεται αυτό; – τότε μιλάμε είτε για ακραία αφέλεια, είτε για ενσυνείδητο στρουθοκαμηλισμό.
Ποια είναι τα πραγματικά κίνητρα πίσω από τη «γέφυρα» Ρούτε – Ερντογάν;
Η απάντηση είναι απλή και όχι νέα: ο ρόλος της Τουρκίας ως “αιχμή του δόρατος” στα ΝΑΤΟϊκά σχέδια προς Νότο και Ανατολή την καθιστά δυσανάλογα ισχυρή στους κύκλους των Ατλαντικών πρωτευουσών. Ενώ διατηρεί εμπορικές σχέσεις με τη Ρωσία, παίζει ρόλο «ενδιάμεσου» στις συνομιλίες, φροντίζει να εξάγει drone σε όποιον πελάτη μπορεί και ταυτόχρονα φιλοξενεί βάσεις του ΝΑΤΟ. Είναι ο τέλειος “σύμμαχος με αστερίσκους”. Τόσο προβληματικός ώστε να είναι χρήσιμος.
Για τη Δύση, όσο η Άγκυρα δεν μπλοκάρει θεμελιώδεις αποφάσεις και παρέχει τη βάση του Ιντσιρλίκ, όλα τα υπόλοιπα μπορούν να «ξεχαστούν». Εξ ου και ο κ. Ρούτε ενθαρρύνει «μηδενικούς περιορισμούς» στην πώληση Eurofighter – λες και μιλάμε για Lego και όχι για όπλα που σε λίγα χρόνια μπορεί να πετάνε πάνω από το Αιγαίο, «κλείνοντας το μάτι» στη γαλάζια πατρίδα.
Το μήνυμα πίσω από τις λέξεις
Η εμφάνιση Ρούτε στην Τουρκία είναι πολιτικό μήνυμα. Πέρα από τη ρητορική φιλίας, επικυρώνει το status της Τουρκίας ως “δυσάρεστου αλλά αναγκαίου” συμμάχου. Και όσο αυτό γίνεται αποδεκτό, η Ευρώπη θα έχει μπροστά της έναν συνομιλητή που δεν τιμωρείται ποτέ – ό,τι κι αν κάνει, αρκεί να παίζει ρόλο στο γεωστρατηγικό ταμπλό.
Για να το πούμε απλά: αν ο Ρούτε βλέπει στον Ερντογάν έναν «απίστευτο ηγέτη», εμείς βλέπουμε στον Ρούτε έναν απίστευτα βολικό διπλωμάτη. Το ΝΑΤΟ, πάντως, συνεχίζει να γράφει ιστορία. Με φράσεις που αποφεύγουν τη λέξη «Κύπρος», με ανακοινώσεις που θυμίζουν δημοσιοσχετίστικες καμπάνιες – και με μια παλιά αλήθεια να επιβεβαιώνεται: τα συμφέροντα γράφουν τους ύμνους, όχι οι αξίες.
