Γράφει ο Πρόεδρος Συλλόγου Ελληνοαζερικής Φιλίας “QALA”, Μαμμάντωβ Ρασίντ

Το Χοτζαλί ήταν μια πόλη του Αζερμπαϊτζάν που βρισκόταν στα διοικητικά όρια της περιοχής Ναγκόρνο-Καραμπάχ του Αζερμπαϊτζάν, στον δρόμο Αγκντάμ-Σουσά-Χανκεντί-Ασκεράν και κοντά στο μοναδικό αεροδρόμιο της περιοχής. Η πόλη είχε πληθυσμό πάνω από επτά χιλιάδες κατοίκους. Καθώς εδώ βρίσκεται το μοναδικό πολιτικό αεροδρόμιο της περιοχής, η πόλη είχε ιδιαίτερη σημασία όσον αφορά τις συγκοινωνίες και τις επικοινωνίες. Γι’ αυτό, πριν από την έναρξη της σύγκρουσης του Ναγκόρνο-Καραμπάχ, η πόλη έγινε καταφύγιο προσφύγων.

Πριν από 30 χρόνια, τον Φεβρουάριο του 1992, διαπράχθηκε μια άνευ προηγουμένου γενοκτονία κατά του πληθυσμού του του Χοτζαλί. Ως αποτέλεσμα αυτής της αιματηρής τραγωδίας , γνωστής ως γενοκτονίας του Χοτζαλί, χιλιάδες Αζερμπαϊτζανοί σκοτώθηκαν και αιχμαλωτίστηκαν και η ίδια η πόλη καταστράφηκε. Το βράδυ της 25ης προς την 26η Φεβρουαρίου 1992, με τη βοήθεια του 366ου Μηχανοκίνητου Συντάγματος της πρώην ΕΣΣΔ, οι αρμενικές ένοπλες δυνάμεις κατέλαβαν την πόλη Χοτζαλί.

Πριν από τη νύχτα της τραγωδίας, οι κάτοικοι του Χοτζαλί παρέμειναν στην πόλη και (περίπου 2.500 άτομα) προσπάθησαν να φύγουν από εκεί για να φτάσουν στον πλησιέστερο οικισμό του Αζερμπαϊτζάν μετά την επίθεση στην πόλη. Ωστόσο, δεν τα κατάφεραν. Οι εισβολείς που κατέστρεψαν το Χοτζαλί φέρθηκαν με φοβερή σκληρότητα ενάντια στον άμαχο πληθυσμό.

Η βίαιη δολοφονία εκατοντάδων αθώων κατοίκων του Χοτζαλί ήταν ένα από τα πιο αιματηρά εγκλήματα που διαπράχθηκαν κατά τη διάρκεια της ένοπλης σύγκρουσης στην περιοχή Ναγκόρνο-Καραμπάχ της Δημοκρατίας του Αζερμπαϊτζάν. Οι αρμενικές ένοπλες δυνάμεις και οι ξένες στρατιωτικές μονάδες σκότωσαν βάναυσα σχεδόν όλους τους ανθρώπους που δεν μπορούσαν να εγκαταλείψουν το Χοτζαλί και τις γύρω περιοχές. Αποτέλεσμα ήταν να σκοτωθούν 613 άτομα, 106 γυναίκες, 63 παιδιά και 70 ηλικιωμένοι, 1.275 άνθρωποι πάρθηκαν όμηροι, ενώ η τύχη 150 ανθρώπων είναι ακόμη άγνωστη. Κατά τη διάρκεια της τραγωδίας, 487 κάτοικοι του Χοτζάλι έμειναν ανάπηροι, μεταξύ των οποίων 76 ανήλικοι. 6 οικογένειες καταστράφηκαν ολοσχερώς, 26 παιδιά έχασαν και τους δύο γονείς τους και 130 παιδιά έχασαν τον έναν από τους γονείς τους. Από αυτούς που σκοτώθηκαν, 56 δολοφονήθηκαν βάναυσα, αποκεφαλίστηκαν, τους έβγαλαν τα μάτια, τους έκαψαν ζωντανούς και αφαιρέθηκαν οι έγκυες γυναίκες και τα αγέννητα παιδιά τους.

Οι Αρμένιοι αξιωματούχοι αρνούνται την ευθύνη για τα εγκλήματα που διέπραξαν κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης, συμπεριλαμβανομένων των φρικαλεοτήτων που διαπράχθηκαν κατά του κατοίκων του Χοτζαλί. Παρόλα αυτά επαρκείς πληροφορίες που διαθέτουν οι υπηρεσίες επιβολής του νόμου της Δημοκρατίας του Αζερμπαϊτζάν, πολυάριθμες ανεξάρτητες πηγές και μαρτυρίες μαρτύρων της τραγωδίας επιβεβαιώνουν την ευθύνη της Αρμενίας για την τραγωδία.

Δεδομένης της μεγάλης κλίμακας και της φύσης των εγκλημάτων που διαπράχθηκαν σε βάρος των άμαχων κατοίκων του Αζερμπαϊτζάν στην πόλη Χοτζαλί, οι πράξεις αυτές εμπίπτουν στον ορισμό των εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας. Λαμβάνοντας υπόψη τις περιστάσεις αυτές, την περίοδο 2010-2014 τα Κοινοβούλια μιας σειράς χωρών καταδίκασαν το γεγονός ως πράξη γενοκτονίας.  18 Πολιτείες των ΗΠΑ το έχουν ήδη αναγνωρίσει ως μαζική σφαγή. Τα αρμενικά στρατιωτικά εγκλήματα έναντι του αζερικού πληθυσμού καταδικάστηκαν και από τους διεθνείς οργανισμούς. Στις 26 Ιανουαρίου 2012 η Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης εξέδωσε δήλωση στην οποία καταδικάζει τη γενοκτονία του Χοτζαλί, ενώ κάλεσε και άλλους διεθνείς οργανισμούς να προχωρήσουν στη νομική αξιολόγηση των γεγονότων αυτών.

(Τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν τον συντάκτη τους, χωρίς να συμπίπτουν κατ’ ανάγκη με την άποψη της Karfitsa)