Όποιος νομίζει πως μπορεί να μείνει αμέτοχος στο μεγάλο παιχνίδι, ας θυμηθεί πως όποτε το κάναμε στο παρελθόν, το πληρώσαμε ακριβά
Έχεις βρεθεί ποτέ σε εκείνη τη στιγμή στο σουπερμάρκετ όπου στέκεσαι μετέωρος ανάμεσα στο “light” και το “πλήρες” γιαούρτι, σκεπτόμενος αν θα θυσιάσεις τη γεύση στον βωμό της δίαιτας ή αν θα αφεθείς στην απόλαυση με το ρίσκο της έξτρα θερμίδας; Αν ναι, τότε έχεις ήδη μια μικρή ιδέα για το πώς αισθάνεται η Ελλάδα μπροστά στο δίλημμα της “Συμμαχίας των Προθύμων”. Μόνο που εδώ, το ζήτημα δεν είναι μερικά γραμμάρια λίπους, αλλά μερικές χιλιάδες στρατιώτες και μια γεωπολιτική σκακιέρα όπου τα πιόνια παίζουν… με ανθρώπινες ζωές.
Από τη μία, έχουμε την Ευρώπη, η οποία ανακάλυψε ξαφνικά ότι η αυτονομία της δεν είναι ένα όμορφο θεωρητικό αφήγημα αλλά μια οδυνηρή αναγκαιότητα. Οι μεγάλοι της γείτονες – η μία με τα καπέλα γουέστερν και ο άλλος με τα καπέλα τσάρο – την κοιτούν με βλέμμα που φωνάζει “ψήνεσαι για σαματά;”. Έτσι, λοιπόν, η Ευρώπη πήρε το θάρρος να οργανώσει τη “Συμμαχία των Προθύμων”, ένα είδος κλαμπ για όσους δεν θέλουν να γίνουν γαρνιτούρα στα γεωπολιτικά μαγειρέματα του Πούτιν και του Τραμπ.
Και από την άλλη, υπάρχει η Ελλάδα. Η χώρα που έχει περάσει αιώνες ακροβατώντας μεταξύ “είμαστε μικροί και δεν μπορούμε” και “δείξαμε σε όλους ποιοι είμαστε το ’40”. Που ξέρει πως το να είσαι πάντα το καλό παιδί δεν σε γλιτώνει απαραίτητα από την τρικλοποδιά, αλλά και το να λουφάρεις στη γωνία δεν σε σώζει από την απαξίωση. Και τώρα, το ερώτημα είναι: θα βάλουμε κι εμείς τις “αρβύλες” μας στη λάσπη της Ουκρανίας ή θα περιοριστούμε να στείλουμε “βούτυρο” και ευχολόγια;
Η ελληνική παράδοση είναι γεμάτη με διλήμματα. Από τον Οδυσσέα που πάλευε μεταξύ Κίρκης και Πηνελόπης, μέχρι τους νεότερους που σκέφτονται αν πρέπει να ψηφίσουν “το λιγότερο κακό” ή απλώς να μείνουν σπίτι να βράζουν φασολάδα. Η διαφορά είναι ότι τώρα το δίλημμα δεν αφορά μόνο εμάς, αλλά μια χώρα που βλέπει τις πόλεις της να γίνονται συντρίμμια, ενώ οι ισχυροί του κόσμου ποντάρουν για το μέλλον της πάνω σε ένα γεωπολιτικό τραπέζι πόκερ.
Η Ελλάδα δεν είναι ούτε η Γαλλία με τις αμυντικές βιομηχανίες της, ούτε η Γερμανία με την οικονομική της ισχύ. Δεν είναι καν το Ηνωμένο Βασίλειο που έχει ήδη βάλει τις μπότες του και βαδίζει προς την εμπλοκή με μια αυτοπεποίθηση που θυμίζει παλιές αυτοκρατορικές δόξες. Όμως, όποιος νομίζει πως μπορεί να μείνει αμέτοχος στο μεγάλο παιχνίδι, ας θυμηθεί πως όποτε το κάναμε στο παρελθόν, το πληρώσαμε ακριβά – είτε σε διπλωματική απαξίωση, είτε σε πραγματικό κόστος όταν ήρθε η ώρα να ζητήσουμε βοήθεια.
Επιπλέον, υπάρχει και η Τουρκία. Ναι, αυτή που έτρεξε πρώτη να παρευρεθεί στην πρώτη συνάντηση της “Συμμαχίας των Προθύμων”, όχι από ιδιαίτερο φιλελληνισμό και ούτε – το χειρότερο – ακάλεστη, αλλά γιατί ξέρει πολύ καλά πως σε αυτούς τους κύκλους, αν δεν έχεις θέση στο τραπέζι, τότε μάλλον είσαι στο μενού. Και αν εμείς μείνουμε με σταυρωμένα τα χέρια, ας μην απορούμε αν σε λίγο βρεθούμε να αναρωτιόμαστε γιατί όλοι μας αντιμετωπίζουν σαν τον φτωχό συγγενή που περιμένει ένα κόκαλο από το γεύμα των μεγάλων.
Έτσι, λοιπόν, το ερώτημα είναι αν θα παίξουμε με τους δυνατούς ή αν θα μείνουμε θεατές σε έναν κόσμο που αλλάζει. Και αν το 1940 οι Έλληνες πήραν τα βουνά φωνάζοντας “Αέρα!”, τώρα το δίλημμα είναι αν θα πάρουμε την απόφαση να δηλώσουμε παρόντες – έστω και με μικρή στρατιωτική συμμετοχή – ή αν θα βυθιστούμε σε μια ατέρμονη ανάλυση κινδύνων και διπλωματικών ισορροπιών, μέχρι να μας προσπεράσουν οι εξελίξεις.
Το σίγουρο είναι πως, όπως και το γιαούρτι στο σουπερμάρκετ, καμία επιλογή δεν έρχεται χωρίς κόστος. Απλώς, σε αυτή την περίπτωση, το στοίχημα δεν είναι η περιφέρεια της μέσης μας, αλλά η θέση μας στον κόσμο. Και αν κάτι μας έχει δείξει η ιστορία, είναι πως όποτε κρυφτήκαμε πίσω από τους φόβους μας, το κόστος αποδείχθηκε τελικά πολύ μεγαλύτερο.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ KARFITSA
