Η Καρφίτσα μιλά για τις ακατάλληλες μητέρες

Η στήλη «Μια φορά κι έναν καιρό ήταν μια Καρφίτσα» της Νέλης Βυζαντιάδου

• Υπάρχει ακατάλληλη μητέρα;, αναρωτήθηκε ο Άνθρωπος γεμάτος απορία.
• Δυστυχώς ναι, απάντησε η Καρφίτσα.
• Γιατί το λες έτσι;
• Γιατί δεν θα έπρεπε να υπάρχει ακατάλληλη μητέρα παρά μόνο μια μητέρα που δεν είναι τέλεια και κάνει λάθη.
• Και ποια η διαφορά;
• Η ακατάλληλη μητέρα κάνει μεγαλύτερη ζημιά στο παιδί της από μια μητέρα που κάνει λάθη. Η ακατάλληλη μητέρα δυσκολεύεται να αναγνωρίσει τα λάθη της με συνέπεια να παγιδεύει το παιδί της στις δικές της ρουφήχτρες.
• Και ποια είναι η ακατάλληλη μητέρα;, θέλησε να μάθει ο Άνθρωπος.
• Υπάρχουν διάφοροι τύποι ακατάλληλης μητέρας. Ας ξεκινήσουμε από την υπερπροστατευτική μητέρα που κάνει τα πάντα για να προσφέρει στο παιδί της όλα όσα χρειάζεται αγνοώντας την ανάγκη του για αυτονομία και ανεξαρτησία που γίνεται ολοένα και μεγαλύτερη καθώς μεγαλώνει.
• Και γιατί το κάνει αυτό;
• Επιφανειακά αυτό που ισχυρίζεται είναι ότι το κάνει από αγάπη για το πολυτιμότερο πλάσμα της ζωής της. Ουσιαστικά όμως δεν επιτρέπει στο παιδί της να μεγαλώσει γιατί κρατώντας το ανώριμο και εξαρτημένο, συνεχίζει να έχει η ίδια ένα σημαντικό ρόλο στη ζωή του.
• Είναι πολύ εγωϊστικό αυτό.
• Πράγματι είναι και το παιδί καταλήγει να εξαρτιέται από τη μητέρα του στην οποία στρέφεται για το παραμικρό και νιώθει χαμένο χωρίς αυτήν. Αγχώνεται στη σκέψη μια ζωής χωρίς αυτήν και είναι πρόθυμο να ικανοποιήσει κάθε της επιθυμία προκειμένου να μη στερηθεί την αγάπη της.
• Επομένως η μητέρα αυτή είναι χειριστική, διαπίστωσε ο Άνθρωπος.
• Δεν είναι ο μόνος τύπος ακατάλληλης μητέρας που χειραγωγεί το παιδί της. Υπάρχει η ηρωίδα ή μάρτυρας που ανέχεται συμπεριφορές και καταστάσεις για το καλό του παιδιού της και που δεν διστάζει να τα ονοματίσει όλα αυτά για να προξενήσει τον οίκτο και το ενδιαφέρον του παιδιού.
• Και νιώθει καλά με αυτό;
• Δεν καταλαβαίνει τι ακριβώς κάνει. Το μόνο που την ενδιαφέρει είναι να πετύχει τους σκοπούς της και για να το καταφέρει αυτό διατυμπανίζει παντού τις θυσίες που έχει κάνει.
• Και πώς νιώθει το παιδί αυτής της μητέρας;
• Τις περισσότερες φορές ένοχο για τις θυσίες που έκανε η μητέρα του για αυτό. Ένοχο και υπεύθυνο για όλο αυτό που πέρασε ή εξακολουθεί να περνά.
• Δώσε μου ένα παράδειγμα, ζήτησε ο Άνθρωπος.
• Το κλασσικό. Μια μητέρα λέει στο παιδί της ότι αν δεν υπήρχε αυτό, θα είχε φύγει προ πολλού από αυτόν το γάμο. ‘Για σένα έμεινα’, του λέει για να το αποτελειώσει και ασφαλώς για να πετάξει από πάνω της οποιαδήποτε ευθύνη έχει.
• Ποια άλλη είναι η ακατάλληλη μητέρα;
• Η αυταρχική μητέρα, η μητέρα που δεν ξέρει να δώσει ζεστασιά στο παιδί της και το μόνο που κάνει είναι να το τιμωρεί και να καταπιέζει τις τάσεις του που διαφωνούν με τη δική της κοσμοθεωρία.
• Τι άλλο κάνει μια αυταρχική μητέρα; Είναι άκαμπτη και απόλυτη σε σκέψεις και συμπεριφορές. Απορρίπτει το παιδί της και υποτιμά τα κατορθώματά του τονίζοντας του ότι μπορεί και καλύτερα. Μετά έχουμε την ψυχρή μητέρα ή αλλιώς τη συναισθηματικά μη διαθέσιμη/απρόσιτη. Η συναισθηματικά απρόσιτη μητέρα δεν επιθυμεί βαθιά σχέση με το παιδί της. Δεν ξέρει πώς να εκφράσει αυτό που νιώθει και δείχνει απαθής και αδιάφορη για τα συναισθήματα και τις ανάγκες του παιδιού της.
• Και γιατί είναι ακατάλληλη;
• Ο τρόπος με τον οποίο η μητέρα ανταποκρίνεται στο βρέφος και αργότερα στο παιδί καθορίζει το πώς εκείνο με τη σειρά του θα συνδεθεί μαζί της και με τους άλλους ανθρώπους. Αν θα νιώσει μαζί της ασφαλής, θα νιώθει ασφαλής και με τους άλλους ανθρώπους. Αν θα νιώθει μη επιθυμητό από την ίδια τη μητέρα του, θα βασανίζεται από αυτό το συναίσθημα και ως ενήλικας.
• Με άλλα λόγια είναι σημαντικό για μια μητέρα να είναι συναισθηματικά διαθέσιμη.
• Έτσι είναι. Μια μητέρα συναισθηματικά διαθέσιμη και ευαίσθητη απέναντι στα λεκτικά και μη λεκτικά μηνύματα του παιδιού της δημιουργεί μια ασφαλή σχέση μαζί του. Το παιδί που μεγαλώνει σε μια τέτοια σχέση αρχίζει να πιστεύει στον εαυτό του, να του δίνει αξία και να τον αντιλαμβάνεται ως άξιο να αγαπηθεί από τους άλλους. Μαθαίνει να εμπιστεύεται τους άλλους, να τους καταλαβαίνει και να θέλει να αλληλεπιδράσει μαζί τους όπως ακριβώς αλληλεπιδρά με τη μητέρα του.
• Και τι συμβαίνει στο παιδί που μεγαλώνει με μια συναισθηματικά απρόσιτη μητέρα ή γενικότερα με μια ακατάλληλη μητέρα;
• Το πρώτο πράγμα που συμβαίνει είναι ότι το παιδί μεγαλώνει χωρίς να έχει εσωτερικεύσει ένα θετικό μοντέλο σχέσεων. Κι όταν δεν μαθαίνει πώς να μπαίνει σε μια υγιή σχέση, κινδυνεύει να αναπτύξει πολλές προβληματικές σχέσεις στην ενήλικη ζωή του.
• Τι άλλο;
• Δεν εμπιστεύεται εύκολα ή δεν εμπιστεύεται καθόλου καθώς η πρώτη και σημαντικότερη φιγούρα της ζωής του, η μητέρα του, αποδείχθηκε λίγη. Λίγη και ανεπαρκής. Λίγη, ανεπαρκής και ακατάλληλη.
• Και δεν θα μπει σε σχέσεις;
• Θα μπει αλλά δεν θα ξέρει ούτε πώς να χαρεί ούτε πώς να προστατευθεί. Το πιθανότερο είναι ότι θα κρατά τον άλλον σε απόσταση έτσι όπως έκανε η μητέρα του με το ίδιο. Υπάρχει επίσης ο κίνδυνος να απαξιώσει τις σχέσεις επιλέγοντας να αποσυρθεί και να μην επενδύσει σε αυτές.
• Πες μου κάτι τελευταίο.
• Το παιδί που μεγαλώνει με μια ακατάλληλη μητέρα έχει πολλές πιθανότητες να προσελκύσει μελλοντικά ακατάλληλους συντρόφους και να επαναλάβει ένα γνώριμο μοτίβο.
• Είναι πολλά αυτά που πρέπει να θυμάμαι, είπε ο Άνθρωπος.
• Πάρε το χρόνο σου για να τα επεξεργαστείς, τον παρότρυνε η Καρφίτσα.