Η Καρφίτσα μιλά για τον εξαρτημένο άνθρωπο

Η στήλη «Μια φορά κι έναν καιρό ήταν μια Καρφίτσα» της Νέλης Βυζαντιάδου

• Ποιος είναι ο εξαρτημένος άνθρωπος;, ρώτησε ο Άνθρωπος.
• Ο εξαρτημένος άνθρωπος είναι αυτός που έχει προσκολληθεί σε κάποιον άλλον σε τέτοιο βαθμό που έχει χάσει την ατομική του ταυτότητα, απάντησε η Καρφίτσα.
• Και τι άλλο κάνει;
• Χρειάζεται διαρκώς τους άλλους για να είναι καλά. Νιώθει αδύναμος να αποφασίσει για τον εαυτό του ή να διαχειριστεί τις δυσκολίες που συναντά στη ζωή του. Πρέπει οπωσδήποτε να ζητήσει τη γνώμη των άλλων για να προχωρήσει.
• Γιατί χρειάζεται τη γνώμη των άλλων;
• Πιστεύει ότι δεν μπορεί να τα καταφέρει από μόνος του. Νιώθει μικρός και ανεπαρκής. Έχει μάθει να ακολουθεί οδηγίες και ζητά τις συμβουλές των άλλων για να πάρει και την παραμικρή απόφαση στη ζωή του.
• Ακούγεται βασανιστικό.
• Είναι και για τον ίδιο και για τους γύρω του. Ο εξαρτημένος άνθρωπος δεν εμπιστεύεται την κρίση του σε αντίθεση με τον ανεξάρτητο που στηρίζεται στις δυνάμεις του για να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις της καθημερινότητας.
• Και πώς είναι η ζωή του εξαρτημένου;
• Θα έλεγα πως ζει υπό προϋποθέσεις. Αν δεν έχει την άδεια των γύρω του, δεν κάνει αυτά που θέλει ή που σκέφτεται να κάνει.
• Γιατί;
• Για να μην τους δυσαρεστήσει. Νιώθει καλά μόνο όταν οι άλλοι είναι καλά. Και επειδή του είναι εξαιρετικά σημαντικό να είναι οι άλλοι καλά για να είναι δίπλα του, προτιμά να παραιτείται από τις δικές του επιθυμίες για να μη χάσει το προνόμιο της υποστήριξης των άλλων.
• Νομίζει ότι οι άλλοι τον υποστηρίζουν.
• Τι εννοείς;, ρώτησε η Καρφίτσα.
• Πώς γίνεται να τον υποστηρίζουν όταν αυτός παραιτείται από τις επιθυμίες του;
• Οι άλλοι δεν το ξέρουν αυτό. Αυτό που ξέρουν είναι αυτό που βλέπουν. Κι αυτό που βλέπουν είναι θλιβερό.
• Δηλαδή;
• Είναι θλιβερό να πιστεύει κανείς ότι δεν μπορεί να τα καταφέρει χωρίς εξωτερική βοήθεια και να πληρώνει ένα τόσο ακριβό τίμημα. Και το χειρότερο είναι πως τις περισσότερες φορές αυτή η αίσθηση ανικανότητας του εξαρτημένου ανθρώπου είναι περισσότερο φανταστική παρά πραγματική.
• Τι άλλο κάνει ένας εξαρτημένος άνθρωπος;
• Είναι αναποφάσιστος γιατί δεν εμπιστεύεται τα κριτήρια και τον τρόπο σκέψης του. Δεν συμπαθεί επίσης τις αλλαγές.
• Πώς γίνεται κανείς εξαρτημένος;, θέλησε να μάθει ο Άνθρωπος.
• Από παιδί μαθαίνει να βασίζεται σε άλλους ανθρώπους για να καλύψει τις βασικές ανάγκες του.
• Αυτό δεν κάνουμε όλοι;
• Εννοείται πως αυτό κάνουμε όλοι. Από κάποια στιγμή και μετά όμως μαθαίνουμε πώς να καλύπτουμε τις ανάγκες μας μόνοι μας και αυτό μας το διδάσκουν οι γονείς μας.
• Κι αν δεν μας το διδάξουν;
• Τότε το παιδί μαθαίνει να εξαρτιέται από τους γονείς του και αργότερα από άλλους επειδή δεν έχει αποκτήσει τις δεξιότητες να φροντίζει τον εαυτό του και να είναι ανεξάρτητο.
• Και γιατί συμβαίνει αυτό;
• Γιατί οι γονείς απειλούνται από την επικείμενη ανεξαρτησία του παιδιού. Ερμηνεύουν την προσπάθειά του να ανεξαρτητοποιηθεί ως κίνδυνο ή προδοσία παρά ως ομαλή εξέλιξη του παιδιού.
• Να υποθέσω ότι αναφέρεσαι στους υπερπροστατευτικούς γονείς;
• Πολύ σωστά. Ένας υπερπροστατευτικός γονιός ενθαρρύνει την εξαρτημένη συμπεριφορά του παιδιού του με αποτέλεσμα αυτό να μαθαίνει πως πρέπει να έχει διαρκώς κάποιον δίπλα του αν θέλει να είναι ασφαλές.
• Και αυτό εξακολουθεί να συμβαίνει και όταν το παιδί γίνεται ενήλικας; Με ποιον τρόπο παραμένει κανείς εξαρτημένος από τους γονείς του;
• Με διάφορους τρόπους. Για παράδειγμα μένει με τους γονείς του, είναι οικονομικά εξαρτημένος από αυτούς, παίρνει μαγειρεμένο φαγητό ή πηγαίνει τα άπλυτα ρούχα στη μητέρα του και γενικότερα τους εμπλέκει σε ζητήματα καθημερινότητας. Σε πιο τραβηγμένες περιπτώσεις ζητά την έγκρισή τους για να πάρει μια απόφαση ή βάζει αυτούς μπροστά για να αντιμετωπίσει μια δυσκολία.
• Πώς μπορεί να βγει από αυτήν την εξάρτηση;
• Θα πρέπει να αρχίσει να ασχολείται με καθημερινές δραστηριότητες χωρίς να ζητά τη βοήθεια των άλλων και να επιδιώξει την οικονομική ανεξαρτησία του. Θα πρέπει επίσης να μάθει να αναγνωρίζει την επιτυχία του και να μην αφήνει τους άλλους να ασκούν ψυχολογική πίεση πάνω του.
• Κι είναι τότε που θα γίνει ανεξάρτητος;
• Θα γίνει ανεξάρτητος όταν θα πιστέψει στον εαυτό του, θα έχει μια θετική εικόνα εαυτού και θα είναι αισιόδοξος. Θα τολμά χωρίς να φοβάται το λάθος ή την απόρριψη και θα δημιουργεί υγιείς σχέσεις χωρίς το μικρόβιο της εξάρτησης.
• Είναι πολλά αυτά που πρέπει να θυμάμαι, συμπέρανε ο Άνθρωπος.
• Πάρε το χρόνο σου για να τα επεξεργαστείς, τον παρότρυνε η Καρφίτσα.