Η καθηγήτρια του ΕΚΠΑ και βραβευμένη ερευνήτρια μιλά για το νέο της βιβλίο «Πού πήγε η Άνοιξη;» και εξηγεί γιατί οι παραλίες μας μπορεί να έχουν εξαφανιστεί μέχρι το 2050
Με το βιβλίο της «Πού πήγε η Άνοιξη;», η Νίκη Ευελπίδου στήνει γέφυρες γνώσης και ευαισθησίας, μιλώντας στα παιδιά για την κλιματική αλλαγή και τις δραματικές της συνέπειες στη χώρα μας. Καθηγήτρια στο Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του ΕΚΠΑ, με επιστημονικό και ερευνητικό έργο που έχει τιμηθεί δύο φορές από την Ακαδημία Αθηνών, βάζει το δικό της λιθαράκι στο να αποκτήσουν τα παιδιά περιβαλλοντική συνείδηση πριν να είναι αργά.
Πώς μιλάτε με το βιβλίο σας στα παιδιά για την κλιματική αλλαγή;
Επέλεξα να μιλήσω στα παιδιά για ζητήματα σοβαρά, που μας αφορούν όλους ως κοινωνία. Θέματα που απαιτούν φροντίδα και προσαρμογή. Μέσα από το Πανεπιστήμιο, την έρευνα και τη διεθνή επιστημονική κοινότητα έχω πρόσβαση σε γνώση πρώτης γραμμής, την οποία μεταφέρω στα παιδιά με απλό και κατανοητό τρόπο, προσαρμοσμένο στην ηλικία τους, μέσα από το παιχνίδι και την αφήγηση.
Κάθε ιστορία δεν περιορίζεται μόνο στο κεντρικό της μήνυμα, αλλά ανοίγει και παράπλευρους δρόμους σκέψης. Για παράδειγμα, στο «Πού πήγε η Άνοιξη;» μιλώ για την κλιματική αλλαγή και την κλιματική κρίση, αλλά ταυτόχρονα για την παράκτια διάβρωση, τη θάλασσα που ανεβαίνει, τις παραλίες που χάνονται και τον ρόλο του ανθρώπου μέσα από τις κακές του συνήθειες. Έτσι, τα παιδιά κατανοούν ότι όλα είναι αλληλένδετα.
Τι νοσταλγείτε από την παιδική σας ηλικία που μας στέρησε η κλιματική αλλαγή;
Μου λείπουν τα καλοκαίρια που ήταν πραγματικά ευχάριστα: χωρίς παρατεταμένους καύσωνες, χωρίς τη συνεχή ανάγκη χρήσης κλιματισμού. Θυμάμαι καλοκαίρια γεμάτα κίνηση, παιχνίδι και δραστηριότητες στην ύπαιθρο. Σήμερα, η υπερβολική ζέστη μας αναγκάζει συχνά να κλεινόμαστε μέσα, περιορίζοντας την ελευθερία των παιδιών να τρέξουν και να χαρούν τη φύση. Η κλιματική αλλαγή δεν μας στερεί μόνο τοπίο, αλλά και στιγμές ζωής.
Ποιες περιοχές της Ελλάδας απειλούνται περισσότερο;
Η Μεσόγειος είναι από τις πιο ευάλωτες περιοχές του πλανήτη και η Ελλάδα βρίσκεται στην καρδιά αυτής της ζώνης. Στη χώρα μας, ιδιαίτερα ευαίσθητες είναι οι περιοχές που έχουν πληγεί από πυρκαγιές, καθώς και οι παράκτιες ζώνες που δέχονται πολλαπλές πιέσεις: άνοδο της στάθμης της θάλασσας, διάβρωση, έντονη ανθρώπινη δραστηριότητα.
Ένα από τα μεγαλύτερα ζητήματα που θα κληθούμε να αντιμετωπίσουμε τα επόμενα χρόνια, πέρα από τις φυσικές καταστροφές που ήδη εντείνονται, είναι η ερημοποίηση και η έλλειψη νερού. Αυτές οι προκλήσεις δεν αφορούν μόνο το περιβάλλον, αλλά και την καθημερινότητά μας, τον τρόπο ζωής και τελικά την ίδια μας την επιβίωση.
Ως επιστήμονας, τι σας ψιθυρίζει η Γη και θέλετε να το μοιραστείτε μαζί μας;
Η Γη με διδάσκει καθημερινά ότι κάθε δράση έχει και μια αντίδραση. Αν κατανοήσουμε τις διεργασίες της φύσης, μπορούμε να προβλέψουμε την εξέλιξη του τοπίου και του περιβάλλοντος μετά από κάθε δική μας παρέμβαση.
Θα ήθελα να μοιραστώ με όλους ότι τίποτα δεν είναι δεδομένο. Το περιβάλλον, όπως και οι άνθρωποι, είναι εύθραυστο και χρειάζεται φροντίδα. Μπορούμε να απολαμβάνουμε όσα πλουσιοπάροχα μας χαρίζει, αλλά με μέτρο και χωρίς υπερβολές. Διαφορετικά κινδυνεύουμε να τα χάσουμε. Το βλέπουμε ήδη στις παραλίες μας, που δέχονται τρομερές πιέσεις και σταδιακά χάνονται. Αυτός ο ψίθυρος της Γης είναι για μένα προειδοποίηση, αλλά και κάλεσμα σε αλλαγή.
Χτίζετε στην Ελληνοεκδοτική τη σειρά γνώσεων «Περιβαλλοντικές Ιστορίες». Τι θα ακολουθήσει;
Κάθε παραμύθι εμπνέεται από όσα συμβαίνουν στον τόπο μας. Θέλω να περνάει μηνύματα τόσο στα παιδιά όσο και στους μεγάλους, ώστε να αντιστρέψουμε μια ανησυχητική πορεία και να διασφαλίσουμε ότι οι επόμενες γενιές θα ζήσουν σε έναν όμορφο, υγιή τόπο.
Μετά το «Πού πήγε η Άνοιξη;», το επόμενο παραμύθι θα είναι αφιερωμένο στις παραλίες μας που κινδυνεύουν να εξαφανιστούν μέχρι το 2050. Οι «Περιβαλλοντικές Ιστορίες» δεν είναι απλώς παιδικά βιβλία, αλλά γέφυρες γνώσης και ευαισθησίας, εργαλεία για να μεγαλώσουμε μια νέα γενιά που θα αγαπά και θα προστατεύει τη Γη.
