Πριν από έξι εκατομμύρια χρόνια, η Μεσόγειος δεν ήταν αυτό που ξέρουμε σήμερα. Ήταν μια σκοτεινή, άνυδρη λεκάνη γεμάτη αλάτι, που κάποτε έφτασε να αποξηρανθεί πλήρως. Το φαινόμενο αυτό είναι γνωστό ως «Κρίση Αλατότητας Μεσσήνιου» και θεωρείται ένα από τα πιο ακραία γεωλογικά γεγονότα της ιστορίας της Γης.
Μεσόγειος: Η αποκοπή από τον Ατλαντικό και η έρημος από αλάτι
Οι τεκτονικές πλάκες δημιούργησαν φυσικό φράγμα στο Στενό του Γιβραλτάρ, αποκόπτοντας τη Μεσόγειο από τον Ατλαντικό. Χωρίς είσοδο νερού, η θάλασσα εξατμίστηκε, αφήνοντας πίσω χιλιάδες τόνους αλατιού και γύψου. Η Μεσόγειος μετατράπηκε σε έρημο, μια απομονωμένη γεωλογική κόλαση κάτω από τον καυτό ήλιο.
Η Zanclean Megaflood: Όταν το νερό επέστρεψε με ορμή 1.000 Αμαζονίων
Μετά από 700.000 χρόνια ξηρασίας, η φύση αντιστράφηκε. Η γεωλογική καθίζηση στο Στενό του Γιβραλτάρ άνοιξε ξανά τη δίοδο στον Ατλαντικό. Μια σταγόνα αρκούσε. Το νερό εισέβαλε με ταχύτητα 72 μιλίων την ώρα και όγκο έως 100 εκατομμύρια κυβικά μέτρα το δευτερόλεπτο, σε ένα φαινόμενο που έμεινε γνωστό ως Zanclean Megaflood – η μεγαλύτερη πλημμύρα που γνώρισε ποτέ ο πλανήτης.
Η στάθμη ανέβαινε έως και 10 μέτρα την ημέρα, προκαλώντας σεισμούς, ανέμους με ένταση τροπικής καταιγίδας και γεωλογική αναδιαμόρφωση. Όταν το νερό έσπασε και το δεύτερο εμπόδιο – το λεγόμενο Μάλτα Εσκαρπμέντο – έπεσε με δύναμη 30 φορές μεγαλύτερη από τους Καταρράκτες του Νιαγάρα, δημιουργώντας τον μεγαλύτερο καταρράκτη όλων των εποχών.
Μεσόγειος: Από τη βιβλική έρημο στη σημερινή θάλασσα
Η επιστροφή του νερού δεν σήμαινε και επιστροφή της ζωής. Από τα 780 θαλάσσια είδη της παλιάς Μεσογείου, μόλις 86 επέζησαν σε απομονωμένες, υφάλμυρες λίμνες. Η σημερινή Μεσόγειος χρειάστηκε χιλιάδες χρόνια για να μετατραπεί ξανά σε ζωντανό, πλούσιο οικοσύστημα.
Ωστόσο, ακόμη και σήμερα, η Μεσόγειος παραμένει πιο αλμυρή από τον Ατλαντικό, υποδεικνύοντας τη γεωλογική της ιδιαιτερότητα και ευθραυστότητα.
Το παρελθόν ως καθρέφτης του μέλλοντος
Η μελέτη της Zanclean Megaflood δεν έχει μόνο ιστορική σημασία. Με την κλιματική αλλαγή να αυξάνει τον κίνδυνο πλημμυρών, η κατανόηση του πώς αντιδρά η Γη σε τέτοιες υδάτινες «εκρήξεις» μας προετοιμάζει για ακραία σενάρια στο μέλλον.
Όπως τονίζουν οι επιστήμονες, το γεωλογικό παρελθόν της Μεσογείου είναι ένας φυσικός καθρέφτης για όσα ενδέχεται να αντιμετωπίσει η ανθρωπότητα τον 21ο αιώνα.