Το ΠΑΣΟΚ βρέθηκε ξανά σε τροχιά εσωστρέφειας, με αφορμή δηλώσεις του Νίκου Χριστοδουλάκη ότι την περίοδο της πρώτης μνημονιακής κρίσης, το 2010, υπήρχε «κι άλλος δρόμος» λιγότερο επώδυνος για την ελληνική οικονομία. Η τοποθέτησή του προκάλεσε σεισμό αντιδράσεων από κορυφαία στελέχη της περιόδου εκείνης, επαναφέροντας ιστορικά και πολιτικά διλήμματα που φαινομενικά είχαν κλείσει.
Ο Χριστοδουλάκης, πρώην υπουργός των κυβερνήσεων Σημίτη και σημερινός επικεφαλής του Ινστιτούτου InSocial, εμφανίστηκε στο One Channel δηλώνοντας πως «θα μπορούσε να βρεθεί ένας άλλος δρόμος» απέναντι στο πρώτο μνημόνιο, τονίζοντας πως η κρίση του 2009 ήταν κρίση ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών, όχι χρέους. Το χρονικό σημείο και η ρητορική φύση της παρέμβασής του προκάλεσαν την οργισμένη αντίδραση στελεχών, τα οποία κατηγόρησαν τον Χριστοδουλάκη για αθώωση της διακυβέρνησης Καραμανλή.
Ο Δούκας πρώτος στη γραμμή: «Αθωώνει τη ΝΔ»
Ο Δήμαρχος Αθηναίων και μέλος του Πολιτικού Συμβουλίου Χάρης Δούκας δεν μάσησε τα λόγια του. Με σκληρή δήλωση υποστήριξε ότι ο Χριστοδουλάκης επαναλαμβάνει τα επιχειρήματα Καραμανλή, Σαμαρά και Τσίπρα: «Με τέτοιες απόψεις, αθωώνετε τη ΝΔ από τις ευθύνες της και ‘αδειάζετε’ τον αγώνα της τελευταίας κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ που κράτησε τη χώρα όρθια», σημείωσε, καλώντας τη Χαριλάου Τρικούπη να τοποθετηθεί καθαρά.
Ακόμη πιο αιχμηρός ο Παύλος Γερουλάνος, που χαρακτήρισε τη δήλωση «ανιστόρητη» και κατηγόρησε τον Νίκο Χριστοδουλάκη ότι υπονομεύει τη συνοχή της παράταξης τη στιγμή που αυτή προσπαθεί να αρθρώσει εναλλακτικό λόγο διακυβέρνησης. «Το πότε επιλέγεις να πεις μια άποψη έχει σημασία», σχολίασε χαρακτηριστικά.
Σαχινίδης – Παπακωνσταντίνου: «Δεν υπήρχε άλλος δρόμος»
Το βάρος της τεκμηρίωσης ανέλαβαν οι πρώην υπουργοί Οικονομικών Φίλιππος Σαχινίδης και Γιώργος Παπακωνσταντίνου, με κοινή δήλωση υπεράσπισης του μνημονιακού δρόμου. Με σαρκαστικό τόνο, απέρριψαν την υπόθεση περί «άλλου δρόμου» και έθεσαν το κρίσιμο ερώτημα: «Εννοεί ο κύριος Χριστοδουλάκης ότι θα έπρεπε η Ελλάδα να χρεοκοπήσει τον Μάιο του 2010, αντί να προσφύγει στους θεσμικούς δανειστές;»
Παράλληλα, υπενθύμισαν τα μεγέθη: το δημοσιονομικό έλλειμμα του 2009 ήταν 36 δισ. ευρώ, δηλαδή 18 φορές μεγαλύτερο από το αντίστοιχο πρόβλημα του 1997 που επικαλείται ο πρώην υπουργός. «Καμία αναλογία μεγεθών, καμία εναλλακτική, καμία σύγκριση», σημειώνουν με έμφαση.
Ηχηρές παρεμβάσεις και σκιές από το παρελθόν
Η Άννα Διαμαντοπούλου, με στενή προσωπική και πολιτική σχέση με τον Χριστοδουλάκη, επιχείρησε να προσφέρει μια πιο ήπια ερμηνεία. Μίλησε για «προσωπική άποψη επιστήμονα» και χαρακτήρισε τον Χριστοδουλάκη εξαιρετικό μυαλό, εκτός πολιτικής για δεκαετίες. Ξεκαθάρισε πάντως ότι η διακυβέρνηση Καραμανλή οδήγησε τη χώρα στα μνημόνια, και αυτό είναι ιστορικά αδιαμφισβήτητο.
Ο βουλευτής Μανώλης Χριστοδουλάκης, με πολιτικά και γενεαλογικά βάρη στο όνομά του, τόνισε με ένταση ότι το ΠΑΣΟΚ σήκωσε στην πλάτη του το βάρος της εθνικής ευθύνης, όταν «κάποιοι άλλοι έχτιζαν πολιτικές καριέρες στον βωμό της δημαγωγίας». Πρόσθεσε δε ότι το κόμμα οφείλει να παρουσιάζει ενιαίο αφήγημα για την ιστορική αλήθεια, όχι για λόγους αυτοδικαίωσης αλλά για να μην ξεπλυθεί το ψέμα.
Στο ίδιο μήκος κύματος και ο Σωκράτης Ξυνίδης, που άδραξε την ευκαιρία για να επιτεθεί συνολικά στους «εκσυγχρονιστές» της εποχής Σημίτη, υπενθυμίζοντας ότι ο Γιώργος Παπανδρέου αναδείχθηκε χωρίς εσωκομματικές εκλογές το 2004, εν μέσω συμφωνίας κορυφής. Εμμέσως πλην σαφώς, θεώρησε υποκριτική την κριτική προς την περίοδο 2009–2010, όταν δεν υπήρχε εναλλακτικό σχέδιο.
Η Χαριλάου Τρικούπη κρατά αποστάσεις – αλλά και το τιμόνι;
Η επίσημη ηγεσία του ΠΑΣΟΚ απέφυγε –μέχρι στιγμής– την ευθεία σύγκρουση. Πηγές της Χαριλάου Τρικούπη ανέφεραν ότι η θέση του κόμματος για την κρίση του 2009 είναι καθαρή και ιστορικά τεκμηριωμένη: «Το ΠΑΣΟΚ έσωσε τη χώρα – και ο ρόλος του Παπανδρέου ήταν καταλυτικός». Ωστόσο, επεσήμαναν πως δεν είναι ώρα για εσωστρέφεια, αλλά για συσπείρωση απέναντι στη ΝΔ και τον ΣΥΡΙΖΑ.
Η επιλογή αυτή δείχνει ότι ο Νίκος Ανδρουλάκης δεν επιθυμεί σύγκρουση με κανένα ρεύμα – ούτε με τους υπερασπιστές της μνημονιακής γραμμής, ούτε με τον «εκσυγχρονιστικό» χώρο. Όμως η ουδετερότητα, στην πολιτική, δεν είναι πάντα χωρίς κόστος.
Το ΠΑΣΟΚ ακόμα μετρά πληγές από το 2010
Η σύγκρουση για το αν υπήρχε «άλλος δρόμος» το 2010 δεν είναι απλώς μια ιστορική φιλολογία. Είναι μια μάχη για την ταυτότητα και το αφήγημα του ΠΑΣΟΚ, που ακόμα προσπαθεί να βρει βηματισμό μετά από χρόνια πολιτικής κακοτυχίας και εσωτερικής διάσπασης.
Το αν οι πληγές του 2010 θα κλείσουν οριστικά ή θα ανοίγουν κάθε φορά που το κόμμα θα ανεβαίνει λίγο στις μετρήσεις, θα κριθεί από το αν μπορεί η ηγεσία να επιβάλει ενότητα χωρίς φίμωση και αυτογνωσία χωρίς ενοχές. Προς το παρόν, το ερώτημα παραμένει πιο επίκαιρο από ποτέ: τι ΠΑΣΟΚ θέλει να είναι το ΠΑΣΟΚ;
