Η αστική θερμική νησίδα είναι το φαινόμενο που περιγράφει τη διαφορά θερμοκρασίας ανάμεσα στις αστικές περιοχές και τις γύρω περιαστικές ή αγροτικές περιοχές – Οφείλεται καθαρά σε ανθρωπογενείς παράγοντες και κυρίως στην αντικατάσταση των φυσικών επιφανειών με δομικά υλικά – Ο συνδυασμός υψηλών θερμοκρασιών άνω των 33°C με μεσαία και υψηλά επίπεδα ρύπανσης αυξάνει την πιθανότητα θανάτου από 18% ως και 28%.

Η Δρ. Φυσικής Περιβάλλοντος του ΑΠΘ Δάφνη Παρλιάρη εξηγώντας στην karfitsa.gr το φαινόμενο της αστικής θερμικής νησίδας αναφέρει ότι: «τα υλικά δόμησης των πόλεων, όπως το τσιμέντο και η άσφαλτος, απορροφούν και αποθηκεύουν θερμότητα από τον ήλιο κατά τη διάρκεια της ημέρας και την αποδεσμεύουν κατά τη διάρκεια της νύχτας».

Ωστόσο σύμφωνα με την ίδια αυτό που συμβάλει περαιτέρω στην αύξηση της θερμοκρασίας είναι η έλλειψη πρασίνου και φυσικής σκίασης καθώς και η ανθρώπινη δραστηριότητα (οχήματα, κλιματιστικά κτλ).

Παράλληλα η μεταδιδακτορική ερευνήτρια τονίζει ότι ο πυκνός τρόπος δόμησης των αστικών κέντρων “εγκλωβίζει” την ηλιακή ακτινοβολία και δεν επιτρέπει τον αερισμό και την ανακούφιση των κατοίκων.

«Το αποτέλεσμα είναι ότι οι πόλεις μπορούν να είναι αισθητά πιο ζεστές, ειδικά τις νύχτες, γεγονός που επηρεάζει την ενεργειακή κατανάλωση, την ποιότητα ζωής και την υγεία των κατοίκων» συμπεραίνει η κα Παρλιάρη.

Όπως διευκρινίζει η ένταση της Αστικής θερμικής νησίδας της Θεσσαλονίκης κυμαίνεται από 2 °C ως 4 °C το καλοκαίρι και από 1 °C ως 3 °C το χειμώνα, με το μέγιστό της μέσα στη μέρα να εντοπίζεται τις ώρες μετά τη δύση του ήλιου.

Πώς η ατμοσφαιρική ρύπανση σε συνδυασμό με τις καιρικές συνθήκες επηρεάζει τη θνησιμότητα του πληθυσμού

Η κα Παρλιάρη τονίζει ότι είναι πολύ σημαντικό να εξετάσουμε πώς ο συνδυασμός καυσωνικών ημερών και υψηλών επιπέδων ρύπανσης επηρεάζει την υγεία των κατοίκων της Θεσσαλονίκης.
Όπως διευκρινίζει το θέμα της διδακτορικής της διατριβής ήταν η μελέτη της συνδυαστικής επίπτωσης θερμικού στρες και ατμοσφαιρικής ποιότητας στη θνησιμότητα του πληθυσμού της Θεσσαλονίκης.(https://www.didaktorika.gr/eadd/handle/10442/54754?locale=el).

Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι ο πιο επιβλαβής συνδυασμός είναι φαινόμενες θερμοκρασίες άνω των 33°C με μεσαία και υψηλά επίπεδα ρύπανσης (ΑΣ10, διοξείδιο αζώτου, όζον). Ενδεικτικά, η πιθανότητα θανάτου αυξάνεται από 18% ως και 28% σε αυτές τις συνθήκες.

Σύμφωνα με την ανάλυση της κυρίας Παρλιάρη, συγκεκριμένα για τους κατοίκους της Θεσσαλονίκης, το ρίσκο θανάτου αυξάνεται πιο έντονα υπό την επίδραση των ΑΣ10, ακολουθούμενων από το διοξείδιο του θείου και κατόπιν από το όζον. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι σε ετήσια βάση, οι αποδιδόμενοι θάνατοι σε αυτές τις επικίνδυνες για την υγεία συνθήκες ανέρχονται από εκατοντάδες ως και χιλιάδες για το πολεοδομικό συγκρότημα της πόλης. Η Δρ. Φυσικής Περιβάλλοντος τονίζει ότι τα αποτελέσματα ήταν ακόμα πιο ανησυχητικά όταν εξετάστηκαν θάνατοι που προκλήθηκαν από καρδιαγγειακά και αναπνευστικά αίτια.

Όπως σημειώνει η κα Παρλιάρη είναι ενδιαφέρον να αναφερθεί ότι οι επιπτώσεις στην υγεία απλώνονται σε διάστημα ως και 9 ημέρες μετά την έκθεση, ενώ τα ηλικιωμένα άτομα άνω των 65 ετών διατρέχουν πολύ μεγαλύτερο κίνδυνο από τον ευρύ πληθυσμό, λόγω βεβαρυμένης υγείας. Παρόλα αυτά ο θάνατος, αν και είναι η πιο σοβαρή, δεν είναι η μόνη ανησυχητική επίπτωση στην υγεία.

Η έκθεση σε διάφορες συγκεντρώσεις ρύπων, ακόμα και πολύ πιο κάτω από τα επιτρεπόμενα όρια, προκαλεί αναπνευστικά προβλήματα, φαγούρα στα μάτια, πονοκεφάλους, αλλεργίες, επιδείνωση χρόνιων νοσημάτων και επιπλέον επηρεάζει την ψυχολογία και τη γενικότερη ευζωία.

Η κα Παρλιάρη καταλήγει λέγοντας ότι σε συνδυασμό με τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε όταν βιώνουμε υψηλές θερμοκρασίες (θερμική καταπόνηση, αφυδάτωση, θολούρα, ζαλάδες, εξάντληση), αντιλαμβανόμαστε ότι τα επεισόδια ρύπανσης τους καλοκαιρινούς μήνες είναι ιδιαίτερα επικίνδυνα. Η σωστή ενημέρωση από πιστοποιημένες πηγές πληροφόρησης είναι το πρώτο βήμα για την προστασία μας.