Η τρίτη λίμνη που εντοπίστηκε από σπηλαιολόγους στην κατεστραμμένη εγκιβωτισμένη κοίτη του Κηφισού έφερε στην επιφάνεια ένα αρκούντως σοβαρό πρόβλημα, που θα μπορούσε να εξελιχθεί ακόμη και σε τραγωδία κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες.
Το πρόβλημα, όπως λένε ειδικοί στην «Political», είναι ίσως μεγαλύτερο απ’ ό,τι δείχνει και μόνο με αυτοψία από τους μηχανικούς που πήραν μέρος στο έργο του εγκιβωτισμού του μεγαλύτερου ποταμιού της Αττικής θα μπορούσε να αποκαλύψει την έκταση της βλάβης. Και το σημαντικό είναι ότι αυτή η αυτοψία θα πρέπει να γίνει τώρα και όχι όταν αρχίσουμε να μετράμε πόσα οχήματα βρέθηκαν μέσα στα συντρίμμια.
«Το νερό θα χτυπήσει τα θεμέλια της γέφυρας»
Επικοινωνήσαμε με τον διδάκτωρ Υδρογεωλογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Γεράσιμο Γιώξα προκειμένου να μας εξηγήσει γιατί έχει συμβεί αυτό. Ο κύριος Γιώξας ήταν ξεκάθαρος. «Αυτά είναι τεχνικά αποτελέσματα της καταστροφής της κοίτης του εγκιβωτισμένου Κηφισού. Η ουσία του θέματος είναι ότι ο εγκιβωτισμός της κοίτης του Κηφισού ξεκίνησε τη δεκαετία του 1960 περίπου. Ολοκληρώθηκε όμως σε πολύ μεγάλο μέγεθος στις αρχές του 2000 λόγω Ολυμπιακών Αγώνων. Η διαδικασία που έγιναν οι εργασίες και τα έργα αυτά είχαν ως σκοπό την πλήρη αποστράγγιση του επιφανειακού νερού προς τον όρμο του Φαλήρου. Τα νερά αυτά θα έπρεπε να ρέουν και να καταλήγουν στη θάλασσα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να καθιζάνουν επιφανειακά στον υδροφόρο ορίζοντα. Και μέρος του νερού αυτού να περνάει από τη θεμελίωση της γέφυρας. Άρα έχουμε ένα πολύ σοβαρό θέμα στατικότητας. Είναι πολύ σοβαρό γιατί από τον Κηφισό διέρχονται καθημερινά πάρα πολλά αυτοκίνητα. Το φορτίο που επιδέχεται η γέφυρα είναι αρκετά μεγάλο. Η διάβρωση του νερού είναι πάντοτε επιθετική στα θεμέλια και στην κατασκευή. Έχουμε ήδη μια αστοχία με την κοίτη, η οποία έσπασε στο κάτω μέρος και έτσι δημιουργήθηκε η προϋπόθεση για να λιμνάσει το νερό. Φανταστείτε ότι προκλήθηκε από το νερό η αστοχία. Επειδή το νερό δεν το σταματάς, το επόμενο βήμα είναι να πάει και να χτυπήσει τα θεμέλια της γέφυρας. Θέλει αποστράγγιση των υδάτων σε πρώτο βαθμό, να αποκαλυφθούν οι ζημιές, να αποτυπωθούν και από κει και πέρα θα πρέπει να γίνει μια ενδελεχής μελέτη ως προς το υλικό, δηλαδή το μπετό και το σίδερο που υπάρχουν. Αν έχουν αποκαλυφθεί τα σίδερα, τι διαβρώσεις έχουν δημιουργηθεί. Αυτά πρέπει να τα δουν πολύ επισταμένα. Εμείς αυτό που πάντοτε λέμε στις κατασκευές και στις θεμελιώσεις είναι ότι το νερό είναι πρόβλημα».
«Τίθεται μεγάλο θέμα στατικότητας»
Όπως ανέφερε στην «Political» και ο γεωλόγος Στάθης Σαμπαζιώτης, «το πιο σημαντικό είναι ότι τίθεται ζήτημα στατικότητας της όλης κατασκευής. Πρέπει άμεσα να πάνε κλιμάκια μηχανικών που γνωρίζουν και πώς έχουν γίνει η θεμελίωση και η επένδυση της γέφυρας, να δουν αν υπάρχει διάβρωση του σκυροδέματος των θεμελίων και κυρίως του οπλισμού και αν υπάρχει πρόβλημα -που φαίνεται να υπάρχει- πρέπει να γίνει άμεσα η επισκευή. Τίθεται μεγάλο θέμα στατικότητας κυρίως στην περίπτωση ενός σεισμού ή μιας πλημμύρας πολύ μεγάλης να καταρρεύσει όλο το οικοδόμημα. Αυτό γίνεται τώρα σε τουλάχιστον βάθος μιας δεκαετίας, που έχει ξεκινήσει και δημιουργείται. Σίγουρα υπήρχε αστοχία στην επένδυση της κοίτης που οδηγούσε το νερό να μη φεύγει και να λιμνάζει. Το νερό έχει τεράστια δύναμη, όταν μάλιστα βρέχει πολύ. Και η διάβρωση και το σαθρό υπέδαφος από κάτω έχουν δημιουργήσει τώρα αυτές τις λίμνες που βλέπετε εκεί. Αυτό πρέπει άμεσα να αντιμετωπιστεί. Πιστεύω ότι αντιμετωπίζεται, ότι δεν είναι κάτι που δεν αντιμετωπίζεται, αλλά πρέπει να γίνει άμεσα από την πολιτεία.
Ακόμα και αν υπάρξει μια πολύ δυνατή νεροποντή, πλημμυρική νεροποντή που θα δυσκολεύσει να παροχετεύσει και τα νερά της κοίτης -αν και η πρόβλεψη είναι να μπορεί να παροχετεύσει ο Κηφισός πολύ μεγαλύτερη ποσότητα από την πλημμυρική του παροχή όταν κατασκευάστηκε- αλλά αν έχουμε μια πολύ δυνατή νεροποντή με τη μορφή flash flood, δηλαδή απότομη πλημμύρα, θα υπάρξουν περαιτέρω διάβρωση και υποσκαφή των θεμελίων και εκεί θα γίνει η καθίζηση άμεσα. Σίγουρα λοιπόν πρέπει να κατεβούν, να γίνει απάντληση υδάτων κατευθείαν και να γίνει μια άμεση ανακούφιση της πίεσης και το καλοκαίρι που δεν έχουμε νερά να αντιμετωπιστεί με πιο σοβαρό τρόπο».
ΣΤΗΝ ΙΔΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ Ο ΙΛΙΣΟΣ ΕΔΩ ΚΑΙ ΕΞΙ ΧΡΟΝΙΑ
Πώς από το ριφιφί του 1992 προκλήθηκε καθίζηση το 2024
Το τούνελ για τη ληστεία στην Τράπεζα Εργασίας πριν από 32 χρόνια είχε ως συνέπεια την υποχώρηση του εδάφους στην Καλιρρόης τον περασμένο Μάρτιο
Φαίνεται όμως ότι ο Κηφισός δεν είναι το μόνο εγκιβωτισμένο ποτάμι της Αθήνας που αντιμετωπίζει τέτοια προβλήματα, αφού τα τελευταία χρόνια συχνά πυκνά έρχεται στο προσκήνιο και η κατάσταση του Ιλισού ποταμού. Μετά την αποκάλυψη της κατάστασης στον Κηφισό, σε ρεπορτάζ του τηλεοπτικού σταθμού ΣΚΑΪ αποκαλύφθηκε ότι και ο Ιλισός είναι σε παρόμοια -αν όχι και χειρότερη- κατάσταση, καθώς εδώ και έξι χρόνια -δηλαδή το 2018- μέσα σε υπαίθριο παρκινγκ στην Καλλιθέα έχει δημιουργηθεί μια τεράστια τρύπα, η οποία προκλήθηκε κατά πάσα πιθανότητα από τη διάβρωση που δημιούργησε το νερό μιας παρόμοιας λίμνης. Η τρύπα αυτή κατάπιε τρία αυτοκίνητα, ενώ ένα τέταρτο πρόλαβαν και το έβγαλαν εγκαίρως.
«Κολόνες παρατηρούνται στον Ιλισό να έχουν βγει έξω, παρόμοια εικόνα καταγράφεται και στον Κηφισό, στο έδαφος εκεί που είναι το νερό, και δεν ξέρουμε σε τι βάθος έχει φαγωθεί το υλικό που τις συνδέει», ανέφερε ο Γιώργος Καφαντάρης, φωτογράφος-σπηλαιολόγος. Η κάμερα του ΣΚΑΪ κατέγραψε στην υπόγεια κοίτη του Ιλισού μια τεράστια λίμνη που «έχει διαβρώσει τα πάντα».
Το 2018 ο Ιλισός απείλησε το τραμ
Τον Οκτώβριο του 2018 και μετά την αποκάλυψη για την τρύπα που άνοιξε στην Καλλιθέα πάνω από το ποτάμι, σταματάει για κάποιους μήνες η γραμμή του τραμ από το Σύνταγμα έως τη στάση Κασομούλη, η οποία έχει κατασκευαστεί πάνω στην καλυμμένη κοίτη του Ιλισού.
Συνεργεία της ΕΥΔΑΠ σκανάρισαν τους υπόγειους αγωγούς που έχουν τοποθετηθεί στη θέση του «εξαφανισμένου» ποταμού, από τις σχολές Χωροφυλακής στους Αμπελόκηπους έως τις εκβολές του Ιλισού στον Κηφισό, ενώ στην επιφάνειά του κατασκευάστηκαν σημαντικές λεωφόροι, ανάμεσά τους η Μιχαλακοπούλου, η Βασ. Κωνσταντίνου, η Αρδηττού και η Καλλιρρόης.
Οι αυτοψίες έφεραν στο φως «νεροφαγιές» στις τσιμεντένιες κατασκευές, «τρύπες» στη βάση των αγωγών που υποσκάπτουν τα θεμέλια των πλαϊνών τοιχωμάτων και ακάλυπτα κομμάτια τσιμέντου σε προχωρημένη διάβρωση που ανησύχησαν τους ειδικούς και οδήγησαν στην προληπτική διακοπή των δρομολογίων για να ολοκληρωθούν οι μελέτες και να προχωρήσουν με ταχύτατους ρυθμούς οι αναγκαίες παρεμβάσεις.
Έσκαψαν τούνελ 23 μέτρων
Τον Δεκέμβριο του 1992 αποκαλύπτεται η μεγάλη ληστεία στην Τράπεζα Εργασίας με τη μέθοδο του ριφιφί. Οι εκτιμήσεις και τα ρεπορτάζ της εποχής για τη λεία που απέσπασαν οι ληστές έκαναν λόγο για ένα ποσό της τάξης των 5 δισ. δραχμών, δηλαδή σε σημερινά χρήματα περίπου 40 εκατ. ευρώ.
Το πλέον εντυπωσιακό όμως ήταν ο τρόπος που πραγματοποιήθηκε η ληστεία: με την πρωτοφανή για τα ελληνικά εγκληματολογικά χρονικά μέθοδο του ριφιφί. Όπως διαπιστώθηκε αργότερα, οι δράστες είχαν σκάψει ένα τούνελ 23 μέτρων κάτω από την Καλλιρόης, εκμεταλλευόμενοι το γεγονός ότι εκεί βρισκόταν η κοίτη του ποταμού Ιλισού και το οποίο τούνελ κατέληγε στο θησαυροφυλάκιο με τις πολύτιμες θυρίδες.
Όπως διαπιστώθηκε, κατά μήκος της διαδρομής του είχαν τοποθετήσει ράγες και με τη χρήση ενός βαγονέτου απομάκρυναν τα μπάζα. Το τούνελ τελείωνε κάτω από το θησαυροφυλάκιο και οι δράστες κατάφεραν να διαπεράσουν τον τοίχο και τον οπλισμό του θησαυροφυλακίου και μέσω του ίδιου τούνελ να απομακρύνουν τα κλοπιμαία.
Τον Μάρτιο του 2024 στη μεσαία λωρίδα του οδοστρώματος της οδού Καλλιρόης, στο ρεύμα ανόδου προς το Καλλιμάρμαρο Στάδιο της Αθήνας, παρατηρείται μια μεγάλη καθίζηση και τα συνεργεία που σπεύδουν στην περιοχή για την αποκατάσταση της βλάβης διαπιστώνουν ότι ο «ένοχος» είναι το τούνελ που είχαν σκάψει οι άγνωστοι δράστες πριν από 32 χρόνια.
Από την ηλεκτρονική εφημερίδα Political
