Ρίγη συγκίνησης προκάλεσε το βράδυ της Τρίτης η ερμηνεία του κομματιού «Εδώ Πολυτεχνείο» στους φοιτητές του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης που συμμετείχαν στις δράσεις της 50ης επετείου για την εξέγερση της 17ης Νοεμβρίου.
Ρεπορτάζ: Ελίνα Τουκουσμπαλίδου
Το κομμάτι ερμήνευσαν στο κτίριο του Πολυτεχνείου του ΑΠΘ, σε κλίμα έντονης συναισθηματικής φόρτισης η Σούζη Σβώλη και ο Βασίλης Μπάνος, οι οποίοι συμμετείχαν ως φοιτητές το 1974 στη συναυλία της πρώτης επετείου της εξέγερσης της 17ης Νοεμβρίου και συναντήθηκαν ξανά μετά από 49 χρόνια για να ανέβουν μια ακόμη φορά μαζί στη σκηνή.
Το κομμάτι «Εδώ Πολυτεχνείο» γράφτηκε από έναν φοιτητή, τον Χρήστο Αποστολόπουλο, ο οποίος δεν ήταν μουσικός αλλά είχε ηχογραφήσει σε μαγνητόφωνο κάποια τραγούδια του. Τα κομμάτια αυτά δεν κυκλοφόρησαν ποτέ σε δίσκο όμως έγιναν γνωστά τότε στους φοιτητές. Στην επετειακή εκδήλωση της Τρίτης, όταν ακούστηκαν οι στίχοι του «χαμένου» τραγουδιού στο ΑΠΘ επικρατούσε ένταση.
«Δεν έχει πια βιβλία το θρανίο μα ακούω τη φωνή σου “Εδώ Πολυτεχνείο”!
Δεν προλάβαμε να πούμε το αντίο και ακούω τη φωνή σου “Εδώ Πολυτεχνείο”!
Κείνο το βράδυ δεν είπαμε το αντίο κι ακόμη περιμένω στο ίδιο το θρανίο.
Κουράστηκαν τα μάτια μας να βλέπουνε σκοτάδι, μας έλειψε η λευτεριά», ακούστηκε στο κοινό.
Η κα. Σούζη Σβώλη που ερμήνευσε το κομμάτι μίλησε στην Karfitsa.gr για αυτή τη μοναδική εμπειρία, καθώς και για το πώς είχε ζήσει την πρώτη επέτειο της εξέγερσης. Τότε σπούδαζε οικονομικά και φωνητική και βρέθηκε στο κτίριο της Φυσικομαθηματικής του ΑΠΘ, ανάμεσα σε πλήθος φοιτητών όπου ανέβηκε στη σκηνή και τραγούδησε το «Εδώ Πολυτεχνείο».
«Υπήρχε μεγάλη ένταση εκείνο το βράδυ. Το τραγούδι αυτό το είχαμε πει πολλές φορές τότε. Κάτω στο κοινό γινόταν σεισμός. Συναίσθημα και φωνές. Τότε τραγουδούσα σε μια μπουάτ, το Ηλιοτρόπιο. Λέγαμε τα τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη. Εκείνο το βράδυ τραγούδησα στην επέτειο και μετά πήγα στη δουλειά μου στη μπουάτ. Όταν ανέβηκα στο πάλκο για το πρόγραμμά μου χειροκροτούσαν πολλοί φοιτητές που ήταν νωρίτερα στο κτίριο της Φυσικομαθηματικής και ήρθαν μετά στο μαγαζί», αναφέρει.
Όταν ξαναβρέθηκε στη σκηνή 49 χρόνια μετά με τον Βασίλη Μπάνο, με φοιτητές στο κοινό όπως και τότε, ένιωσε έντονη συγκίνηση. Το ίδιο ισχύει και για τους παρευρισκόμενους. «Ήταν πολύ ξεχωριστή εμπειρία. Αναβίωσα σκηνές και συναισθήματα του παρελθόντος. Με πλησίασαν άνθρωποι και μου είπαν ότι τους συγκίνησα και τους έκανα να κλάψουν. Μα εγώ αυτό το είχα ζήσει δέκα φορές περισσότερο το βράδυ του 1974. Το βράδυ της πρώτης επετείου ήταν πολύ συγκινητικό», εξηγεί.
«Βλέπαμε ότι άνοιξαν τα παράθυρα και μπήκε φρέσκος αέρας ελευθερίας και δημοκρατίας»
Ο Βασίλης Μπάνος μίλησε στην Karfitsa.gr για τη συμμετοχή του στην πρώτη και στην 50η επέτειο της εξέγερσης, αναφέροντας πως το σημαντικό και στις δύο περιπτώσεις, παρότι μεσολάβησαν 49 ολόκληρα χρόνια, είναι πως το κοινό απαρτίζονταν από νέους ανθρώπους με όραμα. Το βράδυ της Τρίτης έπαιξε κιθάρα καθόλη τη διάρκεια της συναυλίας όμως η στιγμή που ερμήνευσαν με τη Σούζη Σβώλη το «Εδώ Πολυτεχνείο» ήταν μοναδική.
Ο ίδιος το 1974 σπούδαζε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Θράκης και βρισκόταν στη Θεσσαλονίκη για την πρώτη επέτειο του Πολυτεχνείου. Μετά από τη συναυλία όπως εξιστορεί, ακολούθησε πορεία στους δρόμους της Θεσσαλονίκης.
«Οι φοιτητές ήταν πολύ ενεργοί. Μόλις τελείωσε αυτή η συναυλία με τους χιλιάδες φοιτητές, όλοι μαζί με πανό και συνθήματα κατεβήκαμε συντεταγμένα με πορεία προς την πλατεία Αριστοτέλους. Στο δρόμο όπως πηγαίναμε ενωνόταν στην πορεία και απλοί άνθρωποι. Πρώτη πρώτη ήταν η σημαία και πίσω τα πανό των φοιτητικών συλλόγων. Υπήρχε απόλυτος σεβασμός στην ποιότητα της πορείας. Ήταν ειρηνική και δυναμική. Ούτε περνούσε από το μυαλό κανενός ότι θα μπορούσε κάποιος να πάει να σπάσει κάτι», αναφέρει.
Τότε ήταν εντονότερο το αίσθημα της αισιοδοξίας στους νέους ανθρώπους, προσθέτει. Ειδικότερα: «Βλέπαμε ότι άνοιξαν τα παράθυρα και μπήκε φρέσκος αέρας ελευθερίας και δημοκρατίας. Υπήρχε αισιοδοξία λόγω της ιστορικής συγκυρίας. Παρότι είχαμε τα δείγματα ότι ένα μεγάλο μέρος των ανθρώπων που συμπορεύτηκαν με τη δικτατορία, συνέχισαν να έχουν σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό εξουσία».
Το βράδυ της 17ης Νοεμβρίου στο Πολυτεχνείο της Θεσσαλονίκης
Ο Βασίλης Μπάνος θυμάται και τα γεγονότα της εξέγερσης του 1973, όπως τα έζησε στο Πολυτεχνείο της Θεσσαλονίκης. Στο ΑΠΘ δεν υπήρξαν νεκροί, όπως έγινε στην Αθήνα, το βράδυ όμως σημειώθηκε ένταση.
«Όταν βγήκε ο κόσμος από το Πολυτεχνείο στέκονταν οι ασφαλίτες με στολή και με πολιτικά σε δύο γραμμές, δεξιά και αριστερά και χτυπούσαν όποιον έβγαινε. Κάποιους τους έπαιρναν και τους πήγαιναν στην Ασφάλεια, στη Βαλαωρίτου. Το πρωί της 17ης Νοεμβρίου ήταν κρανίου τόπος μπροστά στο Πολυτεχνείο. Σκορπισμένα ρούχα, παπούτσια, πράγματα των φοιτητών που κακήν κακώς εγκατέλειψαν το χώρο. Σαν να είχε δοθεί μάχη. Ευτυχώς δεν σκοτώθηκε κανείς», δηλώνει στην Karfitsa.gr.
Αναφερθείς στο σήμερα ασκεί αυτοκριτική στη γενιά του για την υπάρχουσα κατάσταση. Για αυτό το λόγο, όπως εξηγεί, κάθε χρόνο αυτές τις ημέρες το συναίσθημα είναι ανάμικτο. «Αναλογιζόμαστε την ευθύνη που έχουμε. Είναι δική μας ευθύνη το ότι τα πράγματα δεν είναι καλύτερα σήμερα. Η γενιά του Πολυτεχνείου είναι αυτή που έφερε και το σημερινό αποτέλεσμα. Εγώ ανήκω στη μεταβατική γενιά, ακριβώς μετά από το Πολυτεχνείο. Η ενδιάμεση γενιά είναι λίγο άχαρη. Από τη μια δεν έχει την αίγλη της γενιάς του Πολυτεχνείου, από την άλλη δεν έχει και μεγάλο μέρος της ευθύνης. Έχει όμως ένα σημαντικό μέρος της. Όταν ξεκινούσαμε εμείς παραλάβαμε ένα χοντρό “σχοινί” με ιδέες και αξίες για την αλλαγή της κοινωνίας και την κοινωνική δικαιοσύνη. Κρατηθήκαμε όλα αυτά τα χρόνια. Το ερώτημα που θέτουμε εμείς στους εαυτούς μας είναι: Στις επόμενες γενιές αφήνουμε έστω μια μικρή κλωστή από αυτό το σχοινί που παραλάβαμε; Κατά τη γνώμη μου όχι. Πρέπει μόνοι τους οι νέοι άνθρωποι να συνεχίσουν. Αυτή είναι η δυσάρεστη σκέψη που πολλούς από τη γενιά μου μας απασχολεί».
