Μία ιχνηλασία των παθογενειών της ελληνικής κοινωνίας είναι το αστυνομικό μυθιστόρημα του Ευάγγελου Φιλόπουλου με τίτλο «Αυτόπτες μάρτυρες» που κυκλοφορεί από την Ελληνοεκδοτική, ένα κοινωνικό και ψυχολογικό θρίλερ με ήρωες οικείους, που μπλέκονται σε ένα γαϊτανάκι στο οποίο πρωταγωνιστούν η δίψα για εξουσία και χρήμα. Ο Πρόεδρος της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας αποδεικνύει ότι εκτός από λαμπρός επιστήμονας είναι και εξαιρετικός storyteller…
Ποιο υλικό και ποια ερεθίσματα γέννησαν τους «Αυτόπτες μάρτυρες»;
Η απόπειρα να διαμορφώσω ένα διαφορετικό από το κλασικό κυρίαρχο μοτίβο στην αστυνομική λογοτεχνία, όπου ο ήρωας ντετέκτιβ μέσα από περιπετειώδεις διαδρομές σε περιβάλλοντα συχνά απόμακρα της καθημερινότητας και με ένα ιδιαίτερο τρόπο σκέψης και συμπεριφοράς καταφέρνει να ξεδιαλύνει ένα (ή περισσότερα) εγκλήματα και να ανακαλύψει τελικά τον ένοχο και να τον οδηγήσει ενώπιον της δικαιοσύνης. Η προσπάθεια μου ήταν να παρουσιάσω μια ιστορία που η πλοκή της ξεκινά με μία εγκληματική πράξη και στη συνέχεια αναλύει τη συμπεριφορά αυτών που υπήρξαν άθελα τους αυτόπτες μάρτυρες.
Είναι τελικά ένα αστυνομικό μυθιστόρημα ή μήπως ταιριάζει καλύτερα ο τίτλος του κοινωνικού/ψυχολογικού θρίλερ;
Ο χαρακτηρισμός κοινωνικό/ψυχολογικό θρίλερ δεν αδικεί το περιεχόμενο του έργου, γιατί αυτό στηρίζεται στην ανάλυση των χαρακτήρων και στις ενέργειες τους που έχουν αμφίρροπη εξέλιξη και μη προβλεπόμενη κατάληξη. Ο αναγνώστης μπορεί δε εύκολα να προσεγγίσει τους πρωταγωνιστές γιατί γι΄ αυτόν είναι οικείες φιγούρες
Το σασπένς στην ιστορία σας γεννούν καθημερινές ειδήσεις που συχνά παρελαύνουν από την ειδησεογραφία. Είναι τελικά τόσο τρομακτική η εποχή μας που ο συγγραφέας δεν έχει παρά να τις συνδυάσει με επιδεξιότητα;
Στο βιβλίο υπάρχει μία άμεση γείωση των προσώπων και των ενεργειών τους με την σημερινή ελληνική πραγματικότητα. Οι χώροι, οι χρόνοι, οι σκέψεις, οι αντιδράσεις, οι προσδοκίες, οι διαψεύδεις, το απρόοπτο είναι συνδεδεμένα με την καθημερινότητα μας. Αν δεν επιθυμείς να περιπλανηθείς σε φανταστικούς κόσμους και υπέρμετρες δράσεις, τότε ή ανατρέχεις σε ιστορικές περιόδους ή στηρίζεσαι στην πραγματικότητα που βιώνεις. Και που προσωπικά λόγω επαγγέλματος την γνωρίζω πολύ καλά. Ένας γιατρός δεν εξετάζει μόνο σωματικά ασθενείς, αλλά μπορεί να δει τα πρόσωπα τους ως μέλη μίας κοινωνίας σε αλλαγή, με τα καλά και τα άσχημα της. Μπορεί και αυτό να θεωρηθεί ένα πλεονέκτημα της ιατρικής ( αρκεί οι γιατροί να είναι σε θέση να δουν και να αισθανθούν τους ασθενείς και στους συγγενείς τους πέρα από τα καθιερωμένα στενά όρια μιας τυποποιημένης επαγγελματικής δραστηριότητας)
Επιλέξατε να μην επέρχεται κάθαρση στο τέλος της ιστορίας. Οι ένοχοι παραμένουν ατιμώρητοι…
Ήταν συνειδητή επιλογή, γιατί δεν είναι κάτι ασυνήθιστο στην σύγχρονη ελληνική κοινωνία. Προκαλεί ίσως εντύπωση γιατί εκφεύγει της ροής και της αναμενόμενης από τον αναγνώστη τελικής κατάληξης ενός κλασικού αστυνομικού μυθιστορήματος ή ενός θρίλερ. Αλλά τότε η ιστορία θα έχανε τις βάσεις της στη σημερινή ελληνική πραγματικότητα.
Πώς θα χαρακτήριζε την εποχή μας ένας ερευνητής του μέλλοντος;
Μία εποχή σύγχυσης, αποπροσανατολισμού, με διάχυτη την απογοήτευση και με κατεδάφιση των κοινωνικών δεσμών που έχουν ως αποτέλεσμα την αποδόμηση του προσώπου του σύγχρονου Έλληνα. Δεν είναι μόνο η οικονομική κρίση που προκάλεσε μία τέτοια αστάθεια. Και οι προηγούμενες γενιές στη φτώχια μεγάλωσαν, αλλά ήταν αισιόδοξες γιατί ήξεραν ποιοι είναι και είχαν τη διάθεση να το παλέψουν καθώς είχαν την αίσθηση του «ανήκειν» σε κάποιο ευρύτερο κοινωνικό σύνολο, (από το σόι, τον τόπο καταγωγής, το κόμμα που στήριζαν, τα τραγούδια που μπορούσαν να τα τραγουδήσουν όλοι μαζί, τις κοινωφελείς δραστηριότητες που πρόσφεραν κ.α). Και ενώ κουράστηκαν πολύ και έζησαν λιτά, κατάφεραν και δημιούργησαν τις προοπτικές για ένα καλύτερο μέλλον. Αυτό όμως στην εποχή μας δεν είναι ό,τι θα προσδοκούσαν. Σήμερα οι άνθρωποι είναι μόνοι και δυστυχισμένοι γιατί αυτό που είναι στην πραγματικότητα έρχεται σε αντίφαση με το φαντασιακό πρόσωπο που έχουν φτιάξει στο μυαλό τους υπό την επήρεια των προτύπων που προπαγανδίζουν τα κοινωνικά δίκτυα, οι τηλεοράσεις, τα ηλεκτρονικά ή έντυπα μέσα ενημέρωσης. Μπορεί οι προηγούμενες δεκαετίες να ήταν πιο αυστηρές στις απαιτήσεις τους ( π.χ. στο σχολείο, στους οικογενειακούς κανόνες, στην εργασία, στην πολιτική ζωή) αλλά τότε οι πολίτες ήταν μέρος μικρό ή μεγάλο – αδιάφορο- μίας κοινωνίας που από κοινού ήθελε να προχωρήσει πιο μπροστά. Σήμερα οι τίμιοι υποβιβάζονται, οι καθιερωμένες αξίες ανατρέπονται, οι θεσμοί τρίζουν ενώ η αδικία και το γενικότερο κακό εξαπλώνεται και διαβρώνει τους αρμούς της κοινωνίας.
Απόμειναν στην εποχή μας υλικά και αξίες που μπορούμε να αντιπαρατάξουμε στις σχέσεις εξουσίας και συμφέροντος που κινούν και τα νήματα των πρωταγωνιστών της ιστορίας σας; Μπορούμε να ελπίζουμε σε κάτι;
Δυστυχώς δεν είμαι αισιόδοξος, παρόλο που σε διάφορους τομείς αναγνωρίζεις δείγματα αντίστασης στην παρακμή. Η Ελλάδα, όμως, είναι μία μικρή χώρα της περιφέρειας, χωρίς ιδιαίτερο δυναμισμό. Μπορεί να αναδεικνύει μεμονωμένα άτομα με ξεχωριστές ικανότητες και δυνατότητες, αλλά αυτά πορεύονται προς τη νέα Ρώμη και τις άλλες πρωτεύουσες των επαρχιών της. Ο περίγυρος μας είναι πολύ πιο απειλητικός, η προσοδοθηρία έχει εξελιχθεί στην μόνη πηγή που παράγει εισόδημα για ομάδες πληθυσμού που ξέρουν να την ασκούν, ενώ οι παράνομες δραστηριότητες αποτελούν συχνά το μέσο οικονομικής και κοινωνικής καταξίωσης. Η μόνη ελπίδα προέρχεται από την εκτίμηση πως αυτή η κατάσταση νομοτελειακά θα δημιουργήσει αντίδραση που με τη σειρά της θα προωθήσει στην υπέρβαση της. Οι νεότεροι θα αντιληφθούν την παγίδα της αυτοαναφορικότητας και αυτό είναι το πρώτο βήμα προς μια υγιέστερη κοινωνία. Αρκεί το έναυσμα γι’ αυτήν την εξέλιξη να μην είναι ένα νέο 1922…
