Συνέντευξη στην Αγγελική Κριαρίδου

Τη ζωή και τη δυναμική αλλά και αχόρταγη προσωπικότητα της μεξικανής ζωγράφου, Frida Kahlo, ξεδιπλώνουν στην παράσταση «Frida κι άλλο», οι Fly Theatre, με την ηθοποιό Κατερίνα Δαμβόγλου στο ρόλο της ζωγράφου και τον Robin Beer να δημιουργεί, οπτικοακουστικά, τον καμβά της ζωής της, επί σκηνής.

Η ηθοποιός σε συνέντευξη που παραχώρησε στην Καρφίτσα μίλησε για την ελευθερία που της χάρισε ο ρόλος της, ενώ αποκάλυψε και το διπλό νόημα πίσω από τον τίτλο της παράστασης.

Τι στόχους θέτετε σε κάθε νέο project που αναλαμβάνετε;

Ο στόχος μας ο αρχικός, ό,τι και να κάνουμε, επειδή έρχεται από έμπνευση και η έμπνευση έρχεται από την παρατήρηση όσων συμβαίνουν γύρω και μέσα μας, είναι να είμαστε ανοιχτοί και ευέλικτοι στις όποιες αλλαγές. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να έχουμε μια φοβερή ιδέα, όπως το ότι θέλουμε να αιωρείται κάποιος επί σκηνής και να ξεκινήσει κάτι από εκεί. Δε θα μείνουμε όμως εκεί και θα προσπαθήσουμε να βγει, αν η ιστορία όπως εξελίσσεται – και εξελίσσεται συνήθως μέσα από τις πρόβες και ως κείμενο και ως σκηνική παρουσία- αυτά λοιπόν οφείλουμε να τα αγαπάμε ακόμη και όταν τα αποχαιρετούμε γιατί δεν τα θέλει η ιστορία. Αυτό μας έχει φέρει σε δύσκολη θέση κάποιες στιγμές γιατί δε θέλουμε να αφήσουμε κάτι ή γιατί έχουμε δώσει μια υπόσχεση στο Υπουργείο Πολιτισμού, όταν παίρνουμε επιχορήγηση πρέπει κάποιοι παράγοντες να είναι σταθεροί, οπότε οφείλουμε και εκεί να είμαστε ευέλικτοι. Εν πολλοίς και εν ολίγοις πάντως, όποιος και να είναι ο στόχος, επειδή μία παράσταση γινώνει επί σκηνής με τη συνομιλία μεταξύ ηθοποιών και θεατών, εκεί μεταμορφώνεται. Και όποιος κι αν είναι ο αρχικός στόχος το τελικό κομμάτι είναι αυτό που θα εμφανιστεί ως μήνυμα, ως διάθεση, πάνω στην σκηνή και ακόμη κι αυτο μεταλάσσεται, ειδικά στην Frida.

Ένας τέτοιος στόχος ήταν να συνδυάσετε το οπτικοακουστικό υλικό με την παράσταση;

Συμβαίνει ζωντανά επί σκηνής, γιατί θέλαμε να αναδείξουμε τη μαγεία που βγαίνει μέσα από τη «πραγματικότητα» της Frida επί σκηνής και τη μαγεία του θεάτρου . Το έναυσμα ήταν διπλό. Από τη μία ήταν το τι να κάνουμε για να είμαστε ευέλικτοι εγώ και ο Robin, ως Fly Theatre, όταν υπάρχουν παράγοντες που μας εμπόδιζαν να μετακινούμαστε κάνοντας περιοδεία, δηλαδή ένας τεχνικός, να τον βρούμε, να τον προσλάβουμε, να του μάθουμε την παράσταση, να είναι ελεύθερος και διαθέσιμος στους σταθμούς περιοδείας, να ξαναμιλάμε με θέατρα, μερικές φορές αυτό σήμαινε εξωτερικό και στο δεύτερο κομμάτι πως μπορούμε να κάνουμε μια παράσταση εύκολη στη μετακίνηση. Η Frida μας έδωσε αυτή την ιδέα. Όλος ο σκηνικός χώρος θα είναι ένας καμβάς, έτσι μεταφράζεται και θεατρικά η ζωγραφική δημιουργία και σε δεύτερο επίπεδο ο Robin είπε «θα τα κάνω όλα εγώ και θα τα κάνω από τη σκηνή, έτσι δεν θα χρειαζόμαστε τεχνικό, θα είμαι εγώ». Αυτός ο τεχνικός όμως δεν είναι τεχνικός. Είναι ηθοποιός, σκηνοθέτης, δημιουργός του βίντεο, κουκλοπαίχτης – γιατί έχουμε και κάμερα και είναι συνδεδεμένη με την προβολή. Οπότε πολλά πράγματα δεν είναι προσχεδιασμένα. Είναι τα χέρια του Robin πάνω σε ένα τραπέζι όπως τα δείχνει η κάμερα και αλληλεπιδρούν και αυτά με τη Frida επί σκηνής.

Τι σας ενεύπνευσε στη ζωή της ζωγράφου ώστε να τη μεταφέρετε στο θέατρο;

Ήταν το αντίθετο της έμπνευσης. Ήταν πολύ ανώριμο. Μου έλεγαν πάντοτε ότι έμοιαζα με τη Frida και το γνώριζα πριν καλά καλά γνωρίσω το έργο της. Εξωτερικά και σε προσωπικότητα, είχα όλα της τα γνωρίσματα. Την επαφή με τα χρώματα, την επαφή με τα λουλούδια, την επαφή με το μουστάκι, με το μονόφρυδο. Όλα τα ‘χα. Τα γλαρωτά φουστάνια, τα υπέροχα. Είχαμε παρόμοια γούστα. Όταν μεγάλωσα, αυτό δεν το άντεχα άλλο, αλλά ως θεατρική δημιουργός όφειλα να το κάνω λίγο πιο ώριμα παρόλο που πραγματικά έγινε πολύ ανώριμα. Αυτό όμως δεν περιέχει πολλή αγάπη. Η αγάπη ήρθε στην πορεία, είτε με τις πρόβες, είτε με τις έρευνες. Η αλήθεια είναι πως ο πραγματικός λόγος, αυτός που δεν γνώριζα αρχικά, δεν ήταν επιφανειακός. Ήταν αυτή η ερώτηση πάνω στο «τι σημαίνει αυτή η Frida», που πολλές φορές είναι γνωστή περισσότερο ως εικόνα και όσοι την γνωρίζουν εστιάζουν περισσότερο στα βιώματά της, τα ατυχήματά της, στην ερωτικότητά της, στην σεξουαλικότητά της, στα κουτσουμπολιά, στα γήινα και αυτό είναι κάτι το οποίο το είδαμε να γίνεται ως μετακίνηση σε όλο και περισσότερο κόσμο, αυτή η αίσθηση του «παίρνω» έναν άνθρωπο, τον κάνω σύμβολο, τον οικειοποιούμαι. Αλλά μιας που είναι όλα ανοιχτά λόγω διαδικτύου και έχουμε χάσει την αίσθηση του μέτρου, αλλά χρειαζόμαστε και την «ντοπαμίνη» να εξταριστούμε, αυτό το ψάχνουμε στο «έξω» μας. Παίρνουμε ανθρώπους που θα μπορούσε να είναι οποιοσδήποτε διάσημος άνθρωπος. Τους κάνουμε σύμβολα, αλλά θέλουμε να μάθουμε τα προσωπικά τους για να τους καταρίψουμε και να εξισωθούμε προς τα κάτω όλοι. Αυτό είναι το παιχνίδι που παίξαμε με τη Frida. Το τελειωτικό μήνυμα της Frida, ως παράσταση και ως γυναίκα, ζωγράφο, άνθρωπο, είναι αυτή η μανία που ήταν μια «σπασμένη» γυναίκα που κρυβόταν πίσω από σύμβολα και λουλούδια, ήταν και ζωγράφος και σύζυγος. […] Άρχισε να σπάει και να είναι τα κομμάτια της ασύνδετα. Δική μου πρόθεση είναι να εμφανιστεί ως ολόκληρη πια μετά θάνατον μπροστά στο κοινό για να μας πει -όχι απαραίτητα έκδηλα- «μην ψάχνεις την ολοκλήρωση έξω. Βρες τη μέσα σου. Μην την ψάχνεις δηλαδή στα σύμβολα, στα πρότυπα, σε αυτά που νομίζεις ότι θα σε γεμίσουν γιατί είναι κενά, είναι φαιδρά, εάν η ψυχή σου δεν αισθάνεται ολόκληρη. Αυτό προϋποθέτει σύνδεση υλικών πραγμάτων, σώματος,καρδιάς και πνεύματος. Όλα αυτά πρέπει να γίνουν ένα και να είναι σε αρμονία».

Εσείς αφού γνωρίσατε καλύτερα τη Frida μέσα από την παράσταση, επηρεαστήκατε από την προσωπικότητά της;

Ναι. Η Frida ήταν βουτιά μέσα στα πάθη. Θεωρώ όμως ότι αυτό που μου έμαθε περισσότερο ήταν το πόσο μεγάλοι είμαστε. Το κομμάτι της που κουβαλάω μαζί μου, μπορεί μερικές φορές να με κάνει να αισθάνομαι ότι δεν έχω έρμα, αλλά ήταν εξαιρετικά προκλητική. Είναι πολύ όμορφο να αισθάνομαι αυτή την ελευθερία επί σκηνής και να θυμάμαι να την κουβαλάω ύστερα στο υπόλοιπο της ζωής μου γιατί αυτή την ολοκλήρωση που ξεκινάει από μέσα μας όταν την κατακτάμε και αισθανόμαστε την αξιολόγηση σε σχέση με τα έξω ή με άλλους ανθρώπους ή από επιτεύγματα δηλαδή πόσο καλά πάει η παράσταση, πόσοι άνθρωποι μου κάνανε like σήμερα, με πόσους ανθρώπους βγήκα και ήπια καφέ- ότι όλα αυτά είναι όμορφα, αλλά το να ορίζουν το κέντρο μας είναι αποσταθεροποιητικό. Αυτό με έμαθε η Frida. Θέλοντας το και μη. Δεν είναι η Frida, τα λόγια της και ότι ενστερνιζόταν απαραίτητα. Αυτό όμως που σίγουρα μου έχει δώσει είναι αυτή η ελευθερία, το να μπορώ με λίγα ή με πολλά λόγια να λέω με σεβασμό – ενώ η ίδια δεν το έκανε πάντα με σεβασμό- την αλήθεια μου και να συνομιλώ με την αλήθεια των ανθρώπων και όχι με τα σχήματα.

Πώς προέκυψε ο τίτλος; Γιατί είναι ένα λογοπαίγνιο με το επίθετο της ζωγράφου.

Μια φίλη μου είχε μια γάτα, την οποία λέγανε Frida, η οποία κάθε φορά που έτρωγε νιαούριζε. Έτσι της έλεγε «αμάν Frida, κι άλλο;». Έτσι απλά ξεκίνησε, αλλά από ανέκδοτα και ασήμαντα πράγματα βγαίνει η αλήθεια πολλές φορές, γιατί και η ίδια η Frida Kahlo ήταν αχόρταγη με τη ζωή, δεν είχε έρμα, με το πως και πόσο ήθελε να την αγαπούν, με τις εγχειρίσεις της. Είχε μια φοβερά εθιστική προσωπικότητα σε όλα. Στα ναρκωτικά, στις εγχειρήσεις, στον έρωτα, στο σεξ, στο νου, στη ζωγραφική. «Κάηκε» στο τέλος, γι’ αυτό και η παράσταση έχει μια ανοδική πορεία. Το δεύτερο είναι ότι μπορεί να είναι πρόσχημα, θα μπορούσε η Frida οποιοσδήποτε ως διασημότητα, ως κοινός άνθρωπος, αλλά η Frida δεν φαίνεται να πιάνει ποτέ κάποιον ανώδυνα. Είτε με αγάπη, είτε με απόρριψη πάντοτε υπάρχει μια ισχυρή αντίδραση σε όποιον γνωρίζει ή δεν γνωρίζει ή μπορεί να γνωρίσει τη Frida. Επειδή την έχουν εκμεταλλευτεί, γιατί πρώτον είναι το πλέον εξαγώγιμο προϊόν του Μεξικό, δεύτερον για τη εικόνα της, για ό,τι έχει καταβροχθίσει η ίδια στην ομπρέλα της, καθώς όταν βλέπουμε κόκκινο κραγιόν λέμε Frida, βλέπουμε λουλούδια λέμε Frida. Δεν λέμε ποτέ Κόσοβο, Ουκρανία, δεν λέμε Ινδία. Όλα τα έχει περικλίσει πλέον, αλλά χωρίς να γνωρίζουμε απαραίτητα γιατί. Θέλουμε όμως κι άλλο. Θέλουμε να μάθουμε όλο και πιο πολλά κι αυτό είναι το σύμβολο Frida που θα μπορούσε να είναι το οτιδήποτε. Θέλουμε, θέλουμε, θέλουμε… σαν «ντοπαμίνη». Θέλουμε να βλέπουμε μια παράσταση και να την τραβάμε στο κινητό και να τραβάμε τη μούρη μας και να την ανεβάσουμε και στο Instagram τώρα! Όλα μαζί. Είναι αυτό που έλεγε και ο Επίκουρος ότι «πολλές νομίζουμε ότι έχουμε ποικιλία αλλά έχουμε ποσότητα από το ίδιο πράγμα» γιατί αυτό που μας οδηγεί είναι το «κι άλλο, κι άλλο κι άλλο» και είμαστε σαν μαύρη τρύπα, σαν τρύπιο στομάχι.

Info: «Frida κι άλλο» στο Θέατρο Αυλαία, από τις 17 ως τις 20 Φεβρουαρίου

ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ Karfitsa