Το ένστικτο ενός ανθρώπου όταν έρχεται αντιμέτωπος με μια μεγάλη καταστροφή είναι να απομακρυνθεί ώστε να βρει ένα ασφαλές μέρος. Φυσικά οι επαγγελματίες ρίχνονται στην πρώτη γραμμή και επιχειρούν σε αντίξοες συνθήκες για να σώσουν ανθρώπινες ζωές. Υπάρχουν όμως και πολίτες που δεν ανήκουν ούτε στην πρώτη, ούτε στην δεύτερη κατηγορία.
Ρεπορτάζ: Ελίνα Τουκουσμπαλίδου
Είναι οι εθελοντές διασώστες. Στην Ελλάδα εδώ και 16 χρόνια, από το 2007 μέχρι σήμερα, δραστηριοποιείται η εθελοντική διασωστική ομάδα του ΟΦΚΑΘ. Αν προσπαθούσαμε να υπολογίσουμε με αριθμούς πόσους συνανθρώπους μας έχει βοηθήσει η ομάδα, πόσο καθοριστικό ρόλο έπαιξε σε έρευνες αγνοουμένων, σε κατασβέσεις πυρκαγιών, στον εντοπισμό πολιτών, μάλλον δεν θα καταφέρναμε να βγάλουμε το μέτρημα.
Το σίγουρο είναι ότι η ομάδα δίνει τον καλύτερό της εαυτό ακόμη και στις δυσκολότερες συνθήκες. Ο πρόεδρος του ΟΦΚΑΘ, Χρήστος Ράμμος δηλώνει στην Karfitsa ότι η μεγαλύτερη κινητήρια δύναμη για τους εθελοντές διασώστες, είναι η ευγνωμοσύνη των ανθρώπων. Σε ερώτηση για το ποιες στιγμές ξεχωρίζει, προσπαθεί να εστιάσει μόνο στα καλά, παρότι οι διασώστες έρχονται αντιμέτωποι με εικόνες που στοιχειώνουν τον ανθρώπινο νου.
«Ο ΟΦΚΑΘ δραστηριοποιείται σε όλους τους τομείς που ανήκουν στην Πολιτική Προστασία. Τα τελευταία δέκα χρόνια είναι παρών σε όλα τα μεγάλα γεγονότα, δηλαδή στο δυστύχημα των Τεμπών, στο σεισμό της Τουρκίας, στις πλημμύρες της Θεσσαλίας, στη φωτιά στο Μάτι», αναφέρει.
Η εμπειρία των διασωστών του ΟΦΚΑΘ στο Μάτι το 2018 ήταν πολύ έντονη και σκληρή, σύμφωνα με τον ίδιο. «Είχαμε περισσότερες από 100 απώλειες συνανθρώπων μας. Ήταν μια τρομακτική εμπειρία γιατί δεν είχες να κάνεις μόνο με τη φωτιά. Φαντάζεστε τι βλέπαμε. Οι νεκροί ήταν πολλοί. Βλέπαμε καμένους. Η μυρωδιά που επικρατούσε έκανε πολύ καιρό να φύγει από το μυαλό μας. Για αυτό όμως εκπαιδευόμαστε και προσπαθούμε να γινόμαστε καλύτεροι, ώστε να μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τέτοιες καταστάσεις».
Οι διασώστες ενημερώθηκαν τότε τη δεύτερη ημέρα της φωτιάς ώστε να πάνε να βοηθήσουν. «Μας έστειλαν στην Κινέττα, απ’ όπου ξεκίνησε η φωτιά να βοηθήσουμε στην κατάσβεση. Έπειτα μας έστειλαν στο οικόπεδο με τους 22 αγνοούμενους να βοηθήσουμε στις έρευνες. Εκείνο ήταν το πιο δύσκολο έργο. Έπρεπε να βρούμε έστω κάτι από τους ανθρώπους για να γίνει η κηδεία τους», αναφέρει.
Για την εμπειρία των διασωστών στο δυστύχημα των Τεμπών, ο κ. Ράμμος έκανε λόγο για εικόνες μη διαχειρίσιμες. «Εγώ είχα δικό μου άνθρωπο μέσα στα Τέμπη, μέλος της ομάδας. Το δυστύχημα έγινε 11.20 και 11.25 έλαβα τηλεφώνημα που μου έλεγε ότι το τρένο έχει ανατραπεί, ότι ο κόσμος ουρλιάζει. Δεν ξέραμε ακόμα ότι ήταν σύγκρουση. Ρώτησα πού βρισκόταν, μου είπε έξω από τη Λάρισα και εκείνη την ώρα έπεσε η γραμμή και έπρεπε να διαχειριστούμε την όλη κατάσταση».
Βρέθηκαν τα ξημερώματα εκεί, από τους πρώτους που έφτασαν στο σημείο και βοήθησαν επικουρικά την Πυροσβεστική στην ανεύρεση. Η κατάσταση έμοιαζε βγαλμένη από εφιάλτη. «Μπορεί να είμαστε εκπαιδευμένοι εθελοντές αλλά έρχονται στιγμές που σφίγγεται το στομάχι μας. Παρόλα αυτά προσπαθήσαμε να κάνουμε ό,τι καλύτερο μπορούσαμε».
Στις καταστροφικές πλημμύρες της Θεσσαλίας ο ΟΦΚΑΘ ήταν πάλι εκεί. Ο κ. Ράμμος θυμάται: «Κι εκεί μας έριξαν στα βαθιά. Ενώ είχαμε ξεκινήσει για τον Παλαμά Καρδίτσας, την ημέρα που κατεβήκαμε είχε σπάσει το φράγμα του Πηνειού και είχε πλημμυρίσει ο Άγιος Θωμάς της Λάρισας. Μας έστειλε η Πυροσβεστική στο σημείο που είχε πλημμυρίσει η Λάρισα και δεν ήταν κανένας εκεί γιατί όλες οι μονάδες ήταν στον Παλαμά. Την πρώτη ημέρα από τις 12.00 το μεσημέρι ως τις 12.00 το βράδυ κάναμε 86 διασώσεις συνανθρώπων μας από το νερό. Το τριήμερο που μείναμε εκεί κάναμε 162 απεγκλωβισμούς».
Και προσθέτει: «Στις πλημμύρες της Λάρισας τα παιδιά μου, οι εθελοντές μου με το που φτάσανε στη Λάρισα, άκουγαν ανθρώπους να φωνάζουν βοήθεια από τα υπόγεια και τον πρώτο όροφο, παιδιά να κλαίνε. Ένας πανζουρλισμός. Και δεν πρόλαβαν καν να αλλάξουν και να φορέσουν τις στολές τους. Μπήκαν με τα κανονικά τους ρούχα. Είχαν να κάνουν όμως με λύματα και με επικίνδυνες ουσίες για την υγεία».
«Τα παιδιά μου». Η έκφραση δεν είναι τυχαία. Ο κ. Ράμμος αντιμετωπίζει τους εθελοντές του σαν οικογένεια. «Από τις πρώτες ημέρες που ξεκινήσαμε, με την ομάδα μου είμαστε οικογένεια και το λέμε με υπερηφάνεια. Στη διάρκεια των συμβάντων δεν μπορείτε να φανταστείτε τι δέσιμο έχουμε για να μπορέσει να λειτουργήσει σωστά όλο αυτό. Είναι παιδιά μου και τα προσέχω σαν τα παιδιά μου», τονίζει στην Karfitsa ο κ. Ράμμος.
Υπάρχουν όμως στιγμές που και οι εκπαιδευμένοι λυγίζουν; Ο κ. Ράμμος απαντά ξεκάθαρα ναι. «Στις πλημμύρες της Λάρισας η πρώτη οικογένεια που σώσαμε ήταν πενταμελής με τρία ανήλικα παιδιά. Ο πατέρας κρατούσε ψηλά το μωρό τους, δύο ετών, για να μη το φτάσει το νερό. Όταν τους πλησιάσαμε, ο πατέρας έδωσε το μωρό στον διασώστη να το βάλει στη βάρκα. Εκείνη την ώρα ενώ έκλαιγε στην αγκαλιά του μπαμπά του, δεν ξέρω τι αισθάνθηκε, ίσως ένιωσε ότι σώζεται, έκανε μια σφιχτή αγκαλιά στον διασώστη. Όταν το παρέδωσε και βγήκε έξω, ο διασώστης άρχισε να κλαίει. Μου είπε “πρόεδρε δεν το έχω νιώσει ξανά αυτό ούτε με τα παιδιά μου”. Αυτή είναι η πληρωμή και η ανταμοιβή του εθελοντή».
Σήμερα υπάρχουν 17 βάσεις ετοιμότητας του ΟΦΚΑΘ σε όλη την Ελλάδα, από την Αλεξανδρούπολη μέχρι την Κρήτη. Τα κεντρικά είναι στην Περαία Θεσσαλονίκης, ενώ στην Κεντρική Μακεδονία ο ΟΦΚΑΘ έχει τρεις βάσεις στη Χαλκιδική και μια στις Σέρρες, στο Κιλκίς και στη Δράμα. Αριθμεί 345 μέλη. Σε ερώτηση σχετικά με το τι θα πρέπει να έχει στο νου του κάποιος που ενδιαφέρεται να γίνει εθελοντής διασώστης, ο πρόεδρος του ΟΦΚΑΘ τονίζει την αγάπη προς τον συνάνθρωπο. Με μια λέξη: «Ανιδιοτέλεια».
