Του Βαγγέλη Στολάκη
Εργασιακός «παράδεισος» που σε περίοδο κρίσης δεν έχει προχωρήσει σε περικοπές μισθών εργαζομένων, ιδιωτική επιχείρηση που για μισό αιώνα λειτουργεί με λεφτά του δημοσίου, εργαζόμενοι που ταυτόχρονα είναι και μέτοχοι της εταιρίας, και τυγχάνουν μέλη του διοικητικού συμβουλίου της εξασφαλίζοντας με τον τρόπο αυτό τρεις μισθούς, συνδικαλιστές που παρέχουν ασυλία στη διοίκηση και τις επιλογές της και μέτοχοι τα ονόματα των οποίων αποτελούν… επτασφράγιστο μυστικό. Ο λόγος για τον Οργανισμό Αστικών Συγκοινωνιών Θεσσαλονίκης (ΟΑΣΘ), ο οποίος κάθε φορά που κινδυνεύει να χαθεί ή καθυστερεί η ετήσια επιχορήγηση από το δημόσιο κορβανά, εξαιτίας του μονοπωλίου των αστικών συγκοινωνιών Θεσσαλονίκης προειδοποιεί με… χειρόφρενο, αδιαφορώντας για την τύχη των χιλιάδων Θεσσαλονικέων που χρησιμοποιούν καθημερινά τα λεωφορεία του για τις μετακινήσεις τους. Πάντως, το πρόβλημα που προέκυψε πρόσφατα λόγω της μη καταβολής στην εταιρία των οφειλόμενων από πλευράς δημοσίου λύθηκε εν μέρει, καθώς ο πρόεδρος του Οργανισμού εξασφάλισε δάνειο από την Εθνική Τράπεζα και αποπλήρωσε εργαζομένους και προμηθευτές καυσίμων, με αποτέλεσμα τα αστικά να μην ακινητοποιηθούν, «μέχρι τις 14 Δεκεμβρίου που θα υπάρξουν νέα προβλήματα» όπως ισχυρίζεται ο ίδιος στην «Κ».
Συμβάσεις από… χρυσάφι
Είναι ενδεικτικό πως, παρά την κρίση που «χτυπά» τόσο το δημόσιο όσο και τον ιδιωτικό τομέα, ο ΟΑΣΘ το περασμένο έτος δαπάνησε περισσότερα από 110 εκατομμύρια ευρώ μόνο για τη μισθοδοσία των περίπου 2500 εργαζομένων του. Για παράδειγμα, σύμφωνα με απόλυτα εξακριβωμένες πληροφορίες της «Κ», αναφέρουμε πως το 2011 προσλήφθηκαν 49 νέοι οδηγοί οχημάτων η συνολική μισθοδοσία των οποίων ξεπέρασε το 1,7 εκατομμύριο ευρώ. Επίσης, οι μεικτές αποδοχές δεκατεσσάρων τεχνιτών ξεπέρασαν τις 380.000 ευρώ, ισάριθμων υπαλλήλων έφτασαν τις 463.000, ενώ αρκετά «τυχεροί» πρέπει να αισθάνονται δυο μεταφερόμενοι σταθμάρχες από το ΚΤΕΛ, οι οποίοι στην Ελλάδα του Μνημονίου, βρήκαν δουλειά με μισθό 91.533 ευρώ, όπως και δυο μεταφερόμενοι διοικητικοί υπάλληλοι από το ΚΤΕΛ που έλαβαν το 2011 συνολικά σχεδόν 154.000 ευρώ.
Τα κέρδη παραμένουν σταθερά
Εκτός όμως από τους εργαζόμενους, τυχεροί είναι και οι μέτοχοι της εταιρίας, οι οποίοι την ώρα που πολλές επιχειρήσεις της χώρας έχουν βάλει «λουκέτο», για το 2013, όπως προκύπτει από τον προϋπολογισμό του ΟΑΣΘ, θα έχουν κέρδος 16.910.041 ευρώ. Πιο συγκεκριμένα για το επόμενο έτος ο ΟΑΣΘ έχει υπολογίσει τις συνολικές δαπάνες του σε 188 εκατομμύρια ευρώ, εκ των οποίων τα 59 προέρχονται από έσοδα του Οργανισμού και τα υπόλοιπα από αντισταθμιστικές καταβολές του κράτους, δηλαδή επιχορηγήσεις που δίνονται προκειμένου να διατηρηθούν σε χαμηλά επίπεδα οι τιμές των εισιτηρίων. Από αυτά το 1,6 εκ. θα δοθεί για μισθώματα, 115,3 εκ. για μισθοδοσία προσωπικού, 2,4 εκ. για την κάλυψη πάγιων αναγκών, 14,2 εκ. για γενικές δαπάνες και άλλα 29,3 εκ. για μεταβλητές δαπάνες. Τέλος, περισσότερα από δεκαέξι εκατομμύρια ευρώ αναμένεται να μοιραστούν στους μετόχους της εταιρίας. Αυτό σημαίνει πως το ελληνικό δημόσιο αναμένεται να καταβάλλει τα μερίσματα στους μετόχους, προκειμένου να διατηρηθούν οι σημερινές τιμές των εισιτηρίων και να μην εκτοξευτούν στο 1,70 ευρώ, όπως έχει επισημανθεί σε πρόσφατη συνεδρίαση του διοικητικού συμβουλίου του ΟΑΣΘ.
Οι άγνωστοι μέτοχοι
Σε ό,τι αφορά το απασχολούμενο κεφάλαιο της ανώνυμης εταιρίας, είναι κατανεμημένο σε 424 ακέραιες μετοχές, εκ των οποίων τις 346 κατέχουν 1882 φυσικά πρόσωπα, 29 η ΚΤΕΛ Θεσσαλονίκης Α.Ε., 25 ο Συνεταιρισμός των Εργαζομένων και 24 το νομικό πρόσωπο του ΟΑΣΘ. Ο κατάλογος των μετόχων ωστόσο, παραμένει «επτασφράγιστο» μυστικό και κανείς δεν είναι σε θέση να γνωρίζει το σύνολο των επενδυτών. Το ζήτημα είχε φτάσει μέχρι τη Βουλή κατόπιν σχετικής ερώτησης των βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ Α’ και Β’ Θεσσαλονίκης, Τάσου Κουράκη και Ευαγγελίας Αμμανατίδου, η οποία ωστόσο δεν απαντήθηκε. «Στον ΟΑΣΘ υπάρχει πλήρης αδιαφάνεια. Κανείς δεν γνωρίζει τους μετόχους, ενώ υπάρχουν φήμες πως μεταξύ αυτών συγκαταλέγονται και πολιτικά πρόσωπα κυρίως από τη Νέα Δημοκρατία και το ΠΑΣΟΚ» σχολιάζει στην «Κ» το μέλος του ΣΥΡΙΖΑ Θεσσαλονίκης, Γιώργος Τοζίδης, που προ διετίας είχε πρωταγωνιστήσει στο κίνημα των «Επιβατών Θεσσαλονίκης» ενάντια στην τότε αύξηση της τιμής των εισιτηρίων.
Και ο Άκης
Πληροφορίες θέλουν και τον πρώην υπουργό του ΠΑΣΟΚ και έγκλειστο πλέον στις φυλακές Κορυδαλλού, Άκη Τσοχατζόπουλο να διαθέτει μετοχές του ΟΑΣΘ, τις οποίες απέκτησε από τον εργαζόμενο στην εταιρία πατέρα του. Ερωτώμενος για το θέμα ο πρόεδρος του ΟΑΣΘ, Χρήστος Στεφανίδης επιβεβαιώνει στην «Κ» πως «ο κ. Τσοχατζόπουλος διαθέτει μετοχές στην εταιρία οι οποίες όμως του αποδίδουν μόλις 210 ευρώ το μήνα», ενώ προσθέτει πως εργαζόμενοι και μέτοχοι δεν έχουν πληρωθεί για το μήνα Νοέμβριο. Σύμφωνα με πληροφορίες πάντως, περίπου 1900 εργαζόμενοι της επιχείρησης έχουν στην κατοχή τους μερίδιο μετοχών, που στην πράξη σημαίνει πως εκτός από τους μισθούς τους λαμβάνουν μηνιαίως και το αντίστοιχο ποσοστό επί των κερδών. Αυτό κοστολογείται περίπου στα 300 ευρώ επιπλέον, αφού, βάσει των στοιχείων του προϋπολογισμού της εταιρείας για το 2013 το κέρδος της κάθε μετοχής ανέρχεται στις σαράντα χιλιάδες ευρώ.
Τριπλοθεσίτες
Εκτός όμως των εργαζομένων που κατέχουν απλά μερίδιο μετοχών, υπάρχουν και εκείνοι οι εργαζόμενοι που συμμετέχουν και στο διοικητικό συμβούλιο της εταιρίας, με αποτέλεσμα εκτός του μισθού τους και του ποσοστού επί των κερδών να λαμβάνουν και μηνιαία αντιμισθία ύψους 800 ευρώ συν εκατό ευρώ για κάθε συνεδρίαση του οργάνου, με συχνότητα συνεδριάσεων τις τρεις κάθε μήνα. Στο παρελθόν, ο Οργανισμός κατηγορήθηκε επίσης για σκανδαλώδεις διορισμούς και προσλήψεις μετόχων ή συγγενικών τους προσώπων εν κρυπτώ και μάλιστα με παχυλούς μισθούς. Η προτίμηση άλλωστε της εταιρίας σε… «υμετέρους» αποδεικνύεται και από ομιλία του σημερινού προέδρου και τότε αντιπροέδρου του ΟΑΣΘ, κ. Στεφανίδη το 2008 σε Γενική Συνέλευση των μετόχων. «Πήραμε 475 ανθρώπους και δεν έμεινε κανείς ανικανοποίητος μέτοχος. Έπιασαν δουλειά όλοι οι μέτοχοι, άργησαν κάποιοι αλλά έπιασαν δουλειά όλοι. Να ξέρετε ότι θα προσπαθήσουμε να πιάσουν όλοι οι μέτοχοι δουλειά και στο κάτω κάτω της γραφής κ. Πρόεδρε το λέει και το άρθρο 30 του 3721…» είχε αναφέρει ο κ. Στεφανίδης χαρακτηριστικά.
Απλήρωτοι από τον… Νοέμβριο
Πάντως, κατά την τελευταία συνεδρίαση του διοικητικού συμβουλίου ο πρόεδρος του ΟΑΣΘ ενημερώνοντας το δεκατετραμελές όργανο για τα οικονομικά της εταιρίας εξαιτίας της μη απόδοσης από το κράτος αντισταθμιστικών καταβολών του παρελθόντος επισήμανε πως «εδώ και μήνες δεν πληρώνονται ούτε προμηθευτές, ούτε εργαζόμενοι, ούτε οι μέτοχοι». Από την πλευρά του ο κ. Τσερμενίδης αναφέρει πως η εταιρία οφείλει στους εργαζομένους μόλις την μισθοδοσία Νοεμβρίου και τονίζει «η υπομονή έχει και τα όριά της. Όλοι είναι απλήρωτοι. Αυτό δεν έχει ξανασυμβεί στα 55 χρόνια λειτουργίας του Οργανισμού. Οι εργαζόμενοι δείχνουν μεγάλο ζήλο για τη δουλειά τους αλλά άμα εξακολουθήσουμε να παραμένουμε απλήρωτοι θα προχωρήσουμε σε επίσχεση εργασίας». Σε περίπτωση πάντως που οι εργαζόμενοι υλοποιήσουν τις προειδοποιήσεις τους, αυτό θα σημαίνει στην πράξη πως εναντιώνονται στους μετόχους, που σε 1900 περιπτώσεις είναι οι ίδιοι.
Από την πλευρά του, ο κ. Στεφανίδης υπογραμμίζει ότι το δημόσιο χρωστά στον ΟΑΣΘ περισσότερα των ογδόντα εκατομμυρίων ευρώ από τα οποία τα 35,5 έχουν κριθεί με απόφαση της διαιτησίας, άμεσα καταβλητέα». Ο ίδιος τονίζει πως «ο Οργανισμός βρίσκεται στο κόκκινο καθώς τα τελευταία αποθεματικά των ταμείων εξαντλήθηκαν για επισκευές λεωφορείων» και ζητά από την κυβέρνηση να του επιτρέψει «να αγοράζει αφορολόγητο πετρέλαιο αφού ο ΟΑΣΘ είναι οργανισμός κοινής ωφέλειας». Αναφορικά με ενδεχόμενη αύξηση των εισιτηρίων σε περίπτωση που το υπουργείο Οικονομικών δεν εγκρίνει τον προϋπολογισμό του 2013, που κατατέθηκε προ ημερών τονίζει πως «και με κόμιστρο 1,70 ευρώ η Θεσσαλονίκη θα έχει τις φτηνότερες συγκοινωνίες σε όλη τη χώρα».
«Δεν μειώνεται το επιχειρηματικό κέρδος. Ορισμένοι εκμεταλλεύονται το μονοπώλιο των αστικών συγκοινωνιών. Πρόκειται για εκβιαστικές πολιτικές σε βάρος των κατώτερων στρωμάτων της κοινωνίας της Θεσσαλονίκης» τονίζει ο κ. Τοζίδης αναφερόμενος στις κρατικές επιδοτήσεις, που δεν εκταμιεύονται πλέον με την ίδια ευκολία λόγω της κρίσης.
Ο ιδιωτικός ΟΑΣΘ και τα λεφτά του δημοσίου
Ο ΟΑΣΘ είναι Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου, ιδρύθηκε το 1957 με το νομοθετικό διάταγμα 3721/1957 και εκτελεί το έργο των αστικών συγκοινωνιών της Θεσσαλονίκης με συμβάσεις παραχώρησης (οικονομικές συμφωνίες) που υπογράφονται μεταξύ του ελληνικού δημοσίου και της εταιρίας. Στον Οργανισμό απασχολούνται περίπου 2.500 εργαζόμενοι, οι επιβάτες εξυπηρετούνται από 75 λεωφορειακές γραμμές με την κυκλοφορία 530 λεωφορείων από τα 604 που διαθέτει (329 κανονικά, 249 αρθρωτά, 22 μικρολεωφορεία και τέσσερα εξυπηρέτησης ΑμεΑ) και μετακινεί ετησίως περίπου 180.000.000 επιβάτες. Από 1,70 ευρώ που κοστίζει το απλό εισιτήριο στα αστικά λεωφορεία, ποσό 0,90 είναι επιδοτούμενο από το κράτος και έτσι ο επιβάτης πληρώνει 0,80 ευρώ. Πέρσι μειώθηκε η κρατική επιδότηση, η οποία δίνεται με τη μορφή αντισταθμιστικών καταβολών στις αστικές συγκοινωνίες Αθήνας και Θεσσαλονίκης και ο ΟΑΣΘ απάντησε με αύξηση του εισιτηρίου από 0,60 σε 0,80 ευρώ ώστε να καλυφθούν τα έξοδα και να διατηρηθούν σταθερά τα κέρδη των μετόχων του. Εδώ και περίπου έξι δεκαετίες το μεγαλύτερο μέρος των εξόδων, με πρόσχημα την μη αύξηση της τιμής των εισιτηρίων του μοναδικού μέσου μαζικής μεταφοράς, καλύπτεται από το ελληνικό δημόσιο.
Ποιοι βρίσκονται στο «τιμόνι» του ΟΑΣΘ
Ο Οργανισμός διοικείται από δεκατετραμελές διοικητικό συμβούλιο. Στη θέση του προέδρου βρίσκεται ο Χρήστος Στεφανίδης, ενώ αντιπρόεδρος είναι ο Νικόλαος Πετρογιάννης. Ως μέλη, έχουν εκλεγεί από τη Γενική Συνέλευση των μετόχων οι: Χαράλαμπος Δράκος, Κωνσταντίνος Λαμπάδας, Χρήστος Βαβούτης, Αντώνης Χατζημπαλιώτης, Γιώργος Κοσίδης, Αγγελική Γρηγοριάδου, Στέφανος Καψάλης. Επίσης στο όργανο συμμετέχουν ο Γιώργος Ηλιάδης ως εκπρόσωπος του Ελληνικού Δημοσίου, ο περιφερειακός σύμβουλος Δημήτρης Βάνης ως εκπρόσωπος της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, ο πρόεδρος του δημοτικού συμβουλίου Θεσσαλονίκης Παναγιώτης Αβραμόπουλος ως εκπρόσωπος του δήμου, ο Δημήτρης Τσερμενίδης ως πρόεδρος των εργαζομένων και ο Ανδρέας Ζερβούλιας, που κατέχει τη θέση του Γενικού Διευθυντή του ΟΑΣΘ.