Λίγο καιρό μετά από το προειδοποιητικό “καμπανάκι” του Δημάρχου Αλεξανδρούπολης, Γιάννη Ζαμπούκη ο οποίος μίλησε για σιωπηλό εποικισμό του Έβρου από Βούλγαρους και Τούρκους μέσω της εξαγοράς ακινήτων στην ακριτική περιοχή, ο Μητροπολίτης Αλεξανδρουπόλεως, Τραϊανουπόλεως και Σαμοθράκης, Άνθιμος, μιλώντας στην «Karfitsa», ζητά να γίνει “εθνική στρατηγική της χώρας η επιστροφή στα χωριά προκειμένου να μην αλλάξει ο τόπος χέρια” όπως προειδοποιεί.
Κρούει τον κώδωνα του κινδύνου λέγοντας ότι οι Έλληνες εγκαταλείπουν την ύπαιθρο και σε λίγα χρόνια δε θα υπάρχουν εκεί τονίζοντας ωστόσο πως “μπορεί να την αξιοποιούν και να την χαίρονται κάποιοι άλλοι που ενδεχομένως θα την διεκδικήσουν κιόλας” και προτείνει να αναζητηθούν άμεσα ουσιαστικοί τρόποι «για να ξαναγίνει η επαρχία δελεαστική για τους νέους” εξηγώντας πως μόνο έτσι “θα είμαστε στέρεοι εδώ, να κρατάμε στα χέρια μας τα ηνία του τόπου”. Διαβάστε αναλυτικά τη συνέντευξη του ιεράρχη.
-Πριν από λίγες μέρες, κατά την αναπαράσταση της άφιξης εικόνας της Παναγίας της Τριφώτισσας στο λιμάνι της Αλεξανδρούπολης, είπατε στην ομιλία σας, μεταξύ άλλων: “Όποιοι σήμερα από τον τόπο μας ξεπουλάνε εύκολα και γρήγορα, αύριο θα κλαίνε”. Για ποιο λόγο νιώσατε την ανάγκη να πείτε κάτι τέτοιο δημοσίως στους κατοίκους της Θράκης; Στους συμπολίτες σας.
“Υπάρχει μία διάθεση εδώ, γειτόνων μας και από την Τουρκία και από τη Βουλγαρία να αγοράσουν. Το καταλαβαίνω αυτό. Και από τη Βουλγαρία που πάντα ήθελαν οι κάτοικοί της κάτι παραθαλάσσιο και από την Τουρκία που οι κάτοικοί της έρχονται πολύ πια εδώ για διαφόρους λόγους. Αυτό, δίνει αφορμή σε πολλούς δικούς μας κατοίκους των περιοχών εδώ, να πουλάνε. Και μάλιστα με μια αίσθηση ότι “εντάξει τώρα η ύπαιθρος εγκαταλείπεται, τα χωριά κλείνουν, σιγά σιγά μαραζώνουν”. Σε πέντα δέκα χρόνια το 1/3 των χωριών μας θα έχουν σβήσει. Δε θα υπάρχουν πια, θα έχουν εξαφανιστεί από το χάρτη, δε θα κατοικεί κανείς εκεί και οι άνθρωποι λένε “τώρα να προλάβουμε να το πουλήσουμε” και βέβαια τι τιμές φαντάζεστε; Όταν είναι σε ένα χωριό κοντά στην Αλεξανδρούπολη η τιμή είναι 5.000 ευρώ ένα σπίτι με 4 στρέμματα γύρω γύρω. Οι τιμές φυσικά ειναι διαφορετικές στην πόλη και στις παραθαλάσσιες περιοχές.
Ακριβά σπίτια, δίπλα στη θάλασσα, βίλες ή διαμερίσματα. Εκεί είναι μέχρι και πάρα πολύ ακριβά και βέβαια εκεί πέφτουν πολλά χρήματα και οι δικοί μας βιάζονται να τα δώσουν. Αυτό δεν είναι καλό και εγώ προσωπικά είμαι βέβαιος ότι έτσι όπως εξελίσσεται η περιοχή και αποκτά το ενδιαφέρον που αποκτά, οι άνθρωποι αυτοί μεθαύριο θα το μετανιώσουν. Γιατί οι αξίες θα ανεβούν έτσι όπως εξελίσσεται ο τόπος σε ενεργειακό και διαμετακομιστικό κόμβο. Θα είναι λάθος να πουλήσουν ακόμη και τα χωράφια, ακόμη και μπαϊρια που λέμε εδώ, γιατί υπάρχει και τεράστιο ενδιαφέρον πια επενδυτικό για να γίνουν εδώ εργασίες, να γίνει η περιοχή campus στο μέλλον. Γι αυτό τους παρότρυνα να μην ξεπουλάνε την ιδιοκτησία τους. Είτε στην πόλη διαμερίσματα, είτε χωράφια, είτε ακόμη και πάνω στους λόφους γύρω από την Αλεξανδρούπολη».
-Ο Δήμαρχος Αλεξανδρούπολης πριν από λίγο καιρό έκανε λόγο για “αθόρυβο εποικισμό” (από Τούρκους και Βούλγαρους), συμφωνείτε με αυτό;
«Κοιτάξτε. Ναι φαίνεται σε έναν βαθμό, περισσότερο από τους Βούλγαρους και λιγότερο από τους Τούρκους, υπάρχει. Αλλά δεν ξέρω αν είναι τόσο επικίνδυνο. Αν μπορουμε να το χαρακτηρίσουμε εποικισμό. Βέβαια, ακόμη και μέσα στην Αλεξανδρούπολή αλλά και σε άλλες παραθαλάσσιες περιοχές εδώ γύρω, υπάρχει ένας πολύ μεγάλος αριθμός αυτοκινήτων γειτόνων μας, Βουλγάρων και Τούρκων, που έρχονται να κάνουν μπάνια στη θάλασσα, να περάσουν λίγες μέρες καλά, λένε ότι εδώ υπάρχει περισσότερη ελευθερία από ότι στις πατρίδες τους, είναι η ομορφιά του τόπου παρά τις πυρκαγιές που βιώσαμε, φοβούνται στην Τουρκία ακόμη, μετά τον πρόσφατο σεισμό και φέρνουν εδώ τις οικογένειές τους, προκειμένου αν συμβεί κάτι κακό να είναι κάπως διασφαλισμένες. Όλο αυτό δίνει αυτή την εικόνα μέσα την πόλη».
«Η Θράκη πεθαίνει σιωπηλά»
Υπότιτλος: Χρόνια εγκατάλειψη, μεταναστεύσεις και πωλήσεις χωραφιών οδηγούν σε εθνική απογύμνωση.
–Είστε γέννημα – θρέμμα της περιοχής, μιλήσατε για χωριά που σε λίγα χρόνια θα εξαφανιστούν, βλέπετε εικόνες εγκατάλειψης στην Θράκη;
«Εικόνες εγκατάλειψης δεν βλέπω μόνο στην Θράκη, αλλά σε όλη την ύπαιθρο ακόμη και στα ορεινά χωριά της Καβάλας, της Ελευθερούπολης, της Δράμας και οπωσδήποτε και σε εμάς εδώ στον Έβρο. Δεν μπορώ να το πω ακριβώς εγκατάλειψη είναι όμως αποτέλεσμα της αστυφιλίας που κάνει τους ανθρώπους να εγκαταλείπουν τη γεωργία και την κτηνοτροφία και να συγκεντρώνονται στις πόλεις. Έπαψε ο πρωτογενής τομέας να είναι δελεαστικός και να προσφέρει τα απαραίτητα και μαζεύονται όλοι στις πόλεις. Εγώ το βλέπω στην Αλεξανδρούπολη, πολύ περισσότερο φαίνεται στο Βόρειο Έβρο, αλλά και στα χωριά γύρω από την Αλεξανδρούπολη που παρόλο που είναι 10, 15, 25 χιλιόμετρα από την πόλη, τα εγκαταλείπουν οι κάτοικοι κι έρχονται να μείνουν στην Αλεξανδρούπολη. Έχει άλλη ποιότητα ζωής και μαζεύονται όλοι εδώ. Βέβαια τους φέρνει η ανάγκη. Τα παιδιά θέλουν φροντιστήρια κι έτσι γλιτώνουν τα δρομολόγια οι γονείς, τα “πάνε έλα”. Πολλά σχολεία έκλεισαν. Όλο αυτό το πνεύμα της αστυφιλίας δημιουργεί αυτή την ερήμωση την οποία αν τη συνδυάσουμε με τη δημογραφική κατάρρευση που υπάρχει, τότε παίρνει πράγματι πολύ άσχημες διαστάσεις όλο αυτό. Σε λίγα χρόνια, ναι, η ύπαιρθος δε θα υπάρχει. Απορώ βέβαια πως θα συντηρούνται οι πόλεις».
-Και τι επιπτώσεις θα έχει αυτό σε μια ιδιαίτερα ευαίσθητη περιοχή όπως η Θράκη;
«Σε περιοχές σαν τη δική μας, αλλά και στην υπόλοιπη Βόρεια Ελλάδα και στα νησιά. Αυτή η δημογραφική κατάρρευση βέβαια, θα αφήσει τα τοπία έρημα και έτσι κάποιοι άλλοι θα έρθουν να κατοικήσουν. Αυτό είναι κάτι που πρέπει να προβληματίσει το κράτος, τους θεσμούς. Τώρα, αυτή την στιγμή ψάχνουμε να βρούμε κάποιους για να εργαστούν και δεν βρίσκουμε. Τώρα να έρθει κάποιος και να πει: θα κάνω εργοστάσιο στον Έβρο”, το πρόβλημα δεν είναι η επιδότηση, ούτε η φορολόγηση, ούτε το μεταφορικό κόστος των προϊόντων που θα παράγονται. Το πρόβλημα είναι αν θα βρει εργάτες. Δε λέω για εξειδικευμένο προσωπικό, εκεί σίγουρα δε θα βρει, αλλά δε θα βρει ούτε καν εργάτες. Άρα τι νόημα έχει η ανάπτυξη στην επαρχία όταν δεν υπάρχει το δυναμικό για να εργαστεί;»
-Το πρόγραμμα που ανακοίνωσε η κυβέρνηση με κίνητρα για εγκατάσταση οικογενειών στον Έβρο απέδωσε;
«Δε φάνηκε να αποδίδει καθόλου. Δεν υπήρξε δηλαδή ενδιαφέρον κάποιοι να έρθουν και να κατοικήσουν στο εσωτερικό του νομού που είναι νομίζω “Γη της επαγγελίας” έτσι; Δύο φορές το χρόνο μπορείς να καλλιεργείς τη γη. Παλαιότερα η Ορεστιάδα ήταν η πρώτη σε κατα κεφαλήν εισόδημα στη χώρα με τον τεράστιο και εύφορο κάμπο που έχει. Σήμερα εγκαταλείπεται γιατί δεν υπάρχουν και άνθρωποι να εργαστούν. Κάποια, ελάχιστα νέα παιδιά μένουν, αξιοποιούν όλα αυτά τα προγράμματα, τις νέες καλλιέργειες και αμέσως ανελίσσονται και στον τομέα τους και οικονομικά. Φαίνεται αμέσως. Αλλά δεν είναι αυτός δυστυχώς ο προσανατολισμός που δίνουμε στους νέους ανθρώπους για να επιστρέψουν στη γη. Να φύγουν από την αρρωστημένη κατάσταση των πόλεων και να επιστρέψουν ξανά στην καθαρότητα της υπαιθρου. Αυτό πρέπει να βρούμε τρόπο να το κάνουμε. Να εμπνεύσουμε τους νέους ανθρώπους να θελήσουν να ζήσουν φυσικά. Όχι με αυτό τον τρόπο της πόλης»
«Να κάνουμε την επιστροφή στα χωριά εθνικό στόχο»
Υπότιτλος: «Αν συνεχίσουμε έτσι, δεν θα έχουμε αύριο σε αυτόν τον τόπο».
Τι πρέπει να κάνει η κεντρική διοίκηση για να φέρει πίσω τους νέους στα χωριά που ερημώνουν;
«Η ύπαιθρος αργοπεθαίνει. Τα σχολεία κλείνουν το ένα μετά το άλλο στον Έβρο, καθώς οι νέοι φεύγουν και οι οικογένειες μαζεύονται στις πόλεις, όπου υπάρχει έστω κάποια υποδομή. Αν θέλει κανείς να ζήσει στο χωριό, πρέπει να ταλαιπωρείται καθημερινά για να πηγαινοφέρει τα παιδιά του στο σχολείο και στα φροντιστήρια. Έτσι, η ποιότητα ζωής θυσιάζεται, η ύπαιθρος αδειάζει και η γη περνά σταδιακά σε ξένα χέρια.
Η πολιτεία πρέπει να θέσει ως εθνικό στόχο την επιστροφή στην ύπαιθρο. Όχι μόνο για λόγους παραγωγικούς, αλλά και για να ξαναδώσουμε ζωή σε περιοχές που φθείρονται πολιτιστικά και εθνικά. Επάνω σε αυτή την εθνική ανάγκη βέβαια μπορούμε μετά να καθίσουμε και να προγραμματίζουμε. Όχι. Δε θέλουμε επιδόματα στις επαρχίες. Θέλουμε ουσιαστικούς τρόπους και μεθόδους ώστε να ξαναγαπήσουμε και να κάνουμε δελεαστική την επαρχία για την ψυχή ενός νέου. Που θέλει να μείνει στην επαρχία, αλλά πρέπει να βρει και γυναίκα να παντρευτεί ή η γυναίκα να βρει κι έναν άντρα να παντρευτεί. Αυτό πρέπει να το λάβει υπόψη η πολιτεία και αν θελήσει και τη βοήθεια της εκκλησίας, εμείς βεβαίως και να εμπνεύσουμε και με κηρύγματα και με όλη μας τη διδασκαλία, να βοηθήσουμε το λαό μας για κάτι τέτοιο. Οι πόλεις πλέον δεν προσφέρουν ποιότητα ζωής. Ο τουρισμός από μόνος του δεν αποτελεί λύση – είναι ευκαιριακός και αφορά λίγους κλάδους. Αντίθετα, όσοι εγκαθίστανται μόνιμα στην επαρχία αποκτούν ρόλο στις τοπικές κοινωνίες, και αυτό θα επηρεάσει τη φυσιογνωμία του τόπου. Δεν είναι αναγκαστικά αρνητικό, αλλά πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι και παρόντες, όχι απόντες».
Τι πρέπει να γίνει λοιπόν για να ξαναπροσελκύσουμε τους νέους;
«Το πρώτο βήμα είναι η έμπνευση. Πρέπει να εμπνεύσουμε τους νέους να οραματιστούν μια ζωή δημιουργίας στον τόπο τους – όχι να έχουν ως μοναδικό στόχο μια θέση στο Δημόσιο. Να θέλουν να δουλέψουν, να παράγουν, να ζήσουν αξιοπρεπώς, χωρίς να κυνηγούν έναν μισθό που δεν επαρκεί.
Το κράτος οφείλει να στηρίξει έμπρακτα τα πρώτα τους βήματα με ουσιαστικά μέτρα – όχι επιδόματα. Και έπειτα, η επιστροφή στην ύπαιθρο πρέπει να γίνει εθνική προτεραιότητα: να προβληθεί από την τηλεόραση, να διδαχθεί στα σχολεία, να περάσει στο συλλογικό όραμα. Αν ξεκινήσουμε σήμερα, σε 5-10 χρόνια θα δούμε αποτελέσματα.
Χρειαζόμαστε πολιτικές που κάνουν την επαρχία ελκυστική για την ψυχή ενός νέου: στήριξη στην εργασία, κίνητρα για δημιουργία οικογένειας, κοινωνική συνοχή. Όχι παιδιά που φεύγουν για να βρουν «το καλύτερο» αλλού, αλλά παιδιά που μεγαλώνουν με τη βεβαιότητα ότι «το καλύτερο είναι εδώ».
Η εγκατάλειψη της υπαίθρου δεν είναι απλώς ένα δημογραφικό ή οικονομικό πρόβλημα. Είναι θέμα εθνικής κυριαρχίας και πολιτιστικής συνέχειας. Δεν πρέπει να γίνουμε υπάλληλοι στον τόπο μας. Πρέπει να κρατήσουμε τα ηνία, να αγαπήσουμε την εργασία και τη δημιουργία, και να δώσουμε ξανά μέλλον στα χωριά μας. Δε δουλεύουν, δε θέλουν να δουλέψουν. Ο στόχος είναι delivery και καφετέρια. Ε, δε γίνεται αυτό. Αυτό δεν είναι ανάπτυξη. Αυτοί όλοι αυριο θα χτυπούν την πόρτα του κρατους και θα ζητούν επιδόματα για να ζήσουν».
